جایگاه ویژه آذربایجان شرقی در پیشبرد اقتصادی معاهده راهبردی ایران و روسیه از نگاه "عصرآزادی"

آذربایجان شرقی گزینه برتر تجارت با روسیه

عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
از گذشته های بسیار دور، شهر تبریز به عنوان دروازه‌ای برای مبادلات اقتصادی ایران با روسیه، آسیای میانه و قفقاز شناخته می‌ شود و مرز جلفا سالهای متمادی نقش خود را در عرصه تجارت بین المللی به انجام رسانده است.
اخیراً با امضای معاهده راهبردی ایران و روسیه، فرصت‌های جدیدی برای تقویت روابط اقتصادی و تجاری بین این دو کشور فراهم شده و دقیقاً زمان آن رسیده تا با استفاده از پیشینه غنی خود، تبریز به عنوان کانون تجارت در این مسیر پیشتاز باشد زیرا در اوایل قرن ۱۹، این شهر به عنوان مرکز تجاری و سیاسی کشور، نقش مهمی در صادرات کالا به کشورهای همسایه به ویژه روسیه، ایفا می‌ کرد.
معاهده مشارکت جامع راهبردی میان ایران و روسیه مشتمل بر ۴۷ ماده است که روز ۲۸ دی ماه ۱۴۰۳ با هدف توسعه همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و نظامی ‏امضا شد اما توجه خاص و ویژه چند بند از آن توافق‌ نامه اغلب به مسائل تجاری در مناسبات دو جانبه اشاره دارد که به قول معروف؛ فعالان اقتصادی بخش خصوصی آذربایجان شرقی باید مامور ویژه حاکم بزرگ تجارت ایران در روسیه باشند.
این توافق‌ نامه بر حذف موانع و آسانی همکاری‌های اقتصادی دو طرف تاکید کرده و این راهبرد دولت چهاردهم موجب امیدآفرینی در دل فعالان اقتصادی بخش خصوصی آذربایجان شرقی جهت باز شدن گِرِه‌های تجاری و اقتصادی شده است و آنها امیدوارند این روند رو به رشد و قابل توجه پس از مدتی دچار سکون اجرایی و سکوت خبری نشود…
راهبرد ارس
آذربایجان‌ شرقی با برخورداری از Aras Free Zone منطقه آزاد ارس به‌ عنوان یکی از مهمترین و حساس‌ ترین مناطق آزد کشور از منظر ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری، تجاری، صادرات، واردات و دیگر تبادلات منطقه‌ای، ظرفیت بالقوه دیگری برای زمینه‌ سازی در بخش پیشرانی توافق راهبردی ایران و روسیه محسوب می‌ شود.
در حقیقت، ارس، به‌ واسطه نزدیکی به منطقه نوردوز و مرز زمینی ایران و ارمنستان و سپس کشور روسیه، کلیدی‌ ترین زون و منطقه تجاری و اقتصادی ایران در مبادلات راهبردی دو کشور بوده و در صورت حمایت و مدیریت صحیح راهبردهای مورد توافق، خواهد توانست هم از منظر منافع ملی و منطقه‌ای و هم از منظر تحقق سریع و هدف‌مند مفاد توافق فی‌ مابین دو طرف نقش‌ آفرینی نماید.
ماده ۲۱ توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه به نقش کریدورهای منطقه ای تاکید دارد و در این میان کریدور راهبردی ارس می تواند سهم مهمی در گسترش همکاری های اقتصادی داشته باشد زیرا این کریدور، راه را برای افزایش ارتباطات منطقه‌ای هموار می کند و از طریق ایجاد یک مسیر راه‌آهن واحد از روسیه به ایران از طریق کشور آذربایجان، گزینه‌های بیشتری را به راهگذر حمل‌ و نقل بین‌ المللی شمال – جنوب می‌ دهد.
با توجه به اینکه در راهبرد اقتصادی ایران، استان آذربایجان شرقی به عنوان کانون تجارت با اتحادیه اوراسیا در نظر گرفته شده است لذا ایجاد کریدور ارس می تواند روابط تجاری تبریز با کشورهای عضو این اتحادیه اقتصادی را تسهیل ببخشد زیرا تقویت زیرساخت‌ها و معرفی ظرفیت‌های اقتصادی آذربایجان‌ شرقی به روسیه، فرصتی برای رشد حوزه های تجاری، حمل و نقل و گردشگری استان است.

راهبرد ترانزیت

یک کارشناس اقتصادی در آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه معاهده مشارکت جامع راهبردی بین ایران و روسیه یک فرصت مناسب برای توسعه منطقه آزاد ارس است گفت: زیرا آذربایجان شرقی تنها و اصلی‌ ترین کریدور خاکی متصل به حوزه اوراسیا و کشور روسیه است که از طریق پایانه نوردوز به کشورهای ارمنستان و روسیه وصل می‌شود و مزیت ویژه‌ای را در بر می گیرد.
محمد کلامی با ذکر این نکته که آذربایجان شرقی در مسیر ترانزیت بین‌ المللی قرار داشته و نسبت به استانهای دیگر به کشور روسیه نزدیک‌تر است افزود: ارس به عنوان بزرگترین منطقه آزاد تجاری و صنعتی کشور می‌ تواند نقش بندر خشک را برای ترانزیت کالاهای صادراتی و وارداتی روسیه به سایر کشورهای جهان ایفا نماید که این امر نقش بسیار موثری در توسعه منطقه آزاد ارس خواهد داشت.
عضو هیأت علمی دانشگاه های آذربایجان شرقی اضافه کرد: بخش عمده‌ای از اقلام وارداتی مورد نیاز کشور روسیه در استان ما تولید می‌ شود و تولیدکنندگان آذربایجانی می‌ توانند با شناسایی کالاهای مورد نیاز استانهای روسیه، تامین کننده اصلی این کالاها باشند.
بر اساس آمار منتشر شده، محصولات کشاورزی نقش پررنگی در صادرات به روسیه دارند و کشمش، فلفل گلخانه ای و گوجه فرنگی جزو عمده ترین کالاهای صادراتی ایران به روسیه هستند و آذربایجان شرقی هم با توجه به سهم ۳۵ درصدی در تولید کشمش صادراتی کشور و همچنین فعال بودن بزرگترین گلخانه کشور در منطقه آزاد ارس از کانون های تجاری ایران به روسیه محسوب می گردد.
راهبرد صادرات
استان های آذربایجان شرقی و تاتارستان نقاط تحول‌ساز و البته تجارت‌ محور ایران و روسیه به شمار می‌ آیند به طوری که توسعه روابط شهرهای تبریز و قازان مورد توجه دو طرف بوده و می تواند موتور محرک همکاری‌های راهبردی میان تهران و مسکو باشد که بر این اساس، امتیاز خواهرخواندگی تبریز و قازان بستر و مقدمه خوبی برای توسعه مناسبات بین دو کشور ایران و روسیه فراهم کرده است.
در حقیقت، آذربایجان شرقی یکی از مسیرهای مطمئن ترانزیتی در محور شمال – جنوب و شرق – غرب است و به‌ واسطه ظرفیت‌هایی همچون منطقه آزاد ارس، منطقه ویژه اقتصادی سهلان و گمرکات متعدد، نقطه ثقل پایداری برای سرمایه‌ گذاری‌های مشترک و مستقل بخش خصوصی به شمار می‌ رود.
با توجه به اینکه بر اساس بند سوم ماده ۲۰ معاهده مشترک ایران و روسیه طرف‌های متعهد همکاری خود را با هدف توسعه تجارت و تشویق سرمایه گذاری‌ها در مناطق اقتصادی ویژه و آزاد طرف‌های متعاهد گسترش خواهند داد برای همین منظور، می توان انتظار سرمایه گذاری بیشتر در منطقه آزاد ارس را داشت و به وجود آن افتخار کرد.
بدین ترتیب و با مروری گذرا بر محورهای ۳۰ گانه همکاری‌ های ایران و روسیه در قالب توافق اخیر راهبردی دو کشور به راحتی می توان به این نقطه امیدبخش رسید که بسیاری از محورهای همکاری، عموماً قابلیت اجرایی و عملیاتی شدن با محوریت و امتیازات استان آذربایجان شرقی را دارند؛ موضوعاتی که در صورت کُنش و هم‌ افزائی حداکثری میان دولت چهاردهم و مدیران ارشد استانی، امکان پیش رانی نیابتی از سوی حاکمیت را برای آذربایجان شرقی فراهم خواهند آورد مگر اینکه بازهم دستهای پشت پرده ناگهان بیرون آمده و برخلاف منفعت عموم مردم به تقابل بپردازند.
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.