ضرورت تغییر در نوع ساختار ستاد احیای دریاچه اورمیه با اتکا به تجربه تلخ دولت قبل از نگاه "عصرآزادی"

نجات دریاچه اورمیه توسط استاندار آذربایجان غربی!؟

عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
دریاچه اورمیه به عنوان نگین آبی منطقه آذربایجان و شمالغرب کشور سالهاست که حال و روز خوشی ندارد زیرا بی تدبیری در اجرای برخی از پروژه های پیرامونی به همراه بی مسئولیتی مدیران گذشته تیشه بر ریشه آن زده و در کمال وقاحت، تقصیر را در شرایط اقلیمی و طبیعی جستجو می کنند در حالی مقصر اول و آخر دریاچه، عوامل انسانی است.
با این شرایط و در سایه بی کفایتی تصمیم گیران، تابستان ها آب دریاچه تبخیر می شود و در فصول سرد سال نیز به دلیل نزولات آسمانی، این پهنه آبی نسبتاً پرآب می شود و به محض اینکه همانند امسال خبری از بارش ها نیست وضعیت دریاچه اورمیه نیز وخیم می شود.
اما راه اندازی ستاد احیای دریاچه اورمیه مهمترین بخش نرم افزاری نجات نگین فیروزه ای آذربایجان است که از زمان تاسیس آن همواره با حاشیه هایی مواجه بوده است؛ ماجرای نجات دریاچه اورمیه وقتی مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت که در سال ۱۴۰۰ این مسئله ملی از سوی دولت قبل تبدیل به یک موضوع استانی شد و محمدصادق معتمدیان استاندار وقت آذربایجان غربی به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه انتخاب گردید و اکنون در سال ۱۴۰۳ نیز همان تصمیم اشتباه تکرار شد و رضا رحمانی استاندار جدید آذربایجان غربی از سوی معاون اول رئیس جمهوری، به عنوان دبیر این ستاد تعیین شد.
به اعتقاد کارشناسان حوزه محیط زیست، با انتخاب استاندار آذربایجان غربی به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه اورمیه، مسئله نجات نگین آبی آذربایجان از مسئله اول محیط زیستی شمالغرب و حتی کُل کشور خارج شده و تبدیل به یک چالش منطقه ای می‌ شود؛ اقدامی که تجربه تلخ آن در دولت سیزدهم چشیده شد و نباید تکرار می شد و تا دیر نشده باید تغییر کند…
ابتدای احیا
این روزها حدود ۶ ماه از آغاز دولت چهاردهم گذشته و تصمیم معاون اول مسعود پزشکیان در انتخاب استاندار جدید آذربایجان غربی به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه اورمیه، موجب دلسردی دلسوزان محیط زیست شمالغرب کشور شده است، حتی برخی ها فاتحه زودهنگام دریاچه را قرائت کرده اند چرا که طبیعتاً تمام حقابه‌های دریاچه برای کشاورزی استان آذربایجان غربی مصرف خواهد شد و دلیل آن هم مشخص است: تصمیم‌ گیرنده ارشد، استاندار آذربایجان غربی برای احیای دریاچه انتخاب شده است در حالی‌ که خودش، ذینفع است!
استاندار جدید آذربایجان غربی بعد از دو ماه از شروع مسئولیت خود در استانداری غرب آذربایجان در دومین سفر خود به شهرستان پیرانشهر دریچه آب سدّ کانی سیب را برای بهبود وضعیت دریاچه اورمیه باز کرد تا مُسکنی بر اذهان افکار عمومی در خصوص اهمیت این دریاچه باشد.
رضا رحمانی که در دولت چهاردهم دبیر ستاد ملی احیای دریاچه اورمیه شده است روز ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ ضمن افتتاح طرح های آبرسانی به چند روستای این استان، با رهاسازی آب سد کانی سیب در پیرانشهر به سمت دریاچه اورمیه ابراز امیدواری کرد که با همراهی دولت و ملت، وضعیت دریاچه اورمیه بهبود یابد.
این در حالی است که طبق وظیفه استانداری ها، اولین وظیفه یک استاندار حل مشکلات استانِ تحت مدیریت خود به عنوان نماینده ارشد دولت در همان استان است لذا شاید رضا رحمانی به عنوان والی آذربایجان غربی بخشی از بیکاری این استان را با مصرف آب دریاچه حل کند اما به راستی این مقام مسئول چگونه می‌ تواند مجری احیای دریاچه اورمیه باشد؟
جالب اینکه گویا قبل از تعیین استاندار آذربایجان غربی به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه اورمیه، حدود ۴۰۰ هزار مترمکعب از آب انتقالی از تونل زاب را که باید وارد دریاچه می شد به یک کارخانه در مهاباد فروخته شد بنابراین بدون توجه به شخصیت حقیقی آقای استاندار، شخصیت حقوقی ایشان اجازه نمی‌ دهد که دریاچه اورمیه احیا شود زیرا خودش، ذینفع و مصرف کننده است.
با این اوصاف، گرچه خود آقای استاندار می‌ خواهد بیکاری این استان را با توسعه کشاورزی حل کند اما برای احیای دریاچه اورمیه باید کشاورزی متوقف شود، سطح زیر کشت آب متوقف گردد، گیاهان آب‌ بر در حوضه دریاچه نباید توسعه پیدا کنند و موارد دیگری از این دست که استاندار آذربایجان غربی در جایگاه رئیس ستاد احیا نمی‌ تواند آنها را انجام دهد و اعطای حالت نمایشی به ستاد احیا نیز کاری از پیش نمی برد.

انتهای احیا

با یک نگاه کارشناسانه می توان دریافت که تصمیم معاون رئیس دولت چهاردهم در واگذاری دبیری ستاد احیای دریاچه اورمیه به استاندار آذربایجان غربی، مشابه تصمیم اشتباه و غیرکارشناسانه دولت سیزدهم است، به طوری که در سه سال اخیر به کاهش سطح آب دریاچه منجر گردید، لذا به اعتقاد کارشناسان حوزه محیط زیست، دولت فعلی باید از تجربه تلخ دولت ابراهیم رئیسی درس عبرت گرفته و استاندار آذربایجان غربی را درگیر این موضوع که باید مقیاس ملی داشته باشد نکند!
مضاف بر این، شرح وظیفه استاندار آذربایجان غربی طوری نیست که بتواند مسئولیت احیای دریاچه اورمیه را نیز بپذیرد زیرا او باید با مسئول احیای دریاچه همکاری کند نه اینکه خود، مسئول احیای دریاچه باشد، بنابراین نظارت بر نحوه احیای دریاچه باید به مسئله ملی تبدیل شده و توسط رده های عالی دولت انجام گیرد.
اقدام محمدرضا عارف در واگذاری اختیارات به استاندار آذربایجان غربی و اهمیت دادن به دریاچه اورمیه بسیار جالب توجه است غافل از اینکه دبیر ستاد احیای دریاچه باید در حد و اندازه ملی باشد تا بتواند در تصمیمات عالیه، به نتیجه قابل قبول دست یابد کمااینکه حسن روحانی در دوران ریاست جمهوریِ خود، اگرچه امور جاری را به معاون اول خود تفویض کرده بود اما شخصاً در این باره، مسئولیت پذیر بوده و حتی خودش، برخی از جلسات ستاد احیا را اداره می‌کرد و به همین علت، حکم دبیر ستاد احیا نیز توسط رئیس دولت یازدهم امضا شد.
حال با باز کردن سد کانی سیب پیرانشهر توسط استاندار آذربایجان غربی که او را ناچاراً دبیر ستاد احیای دریاچه تعیین کرده اند شاید در کوتاه مدت بتوان به فرآیند نجات دریاچه امیدوار بود اما این عملیات در همان ایام آغازین نیز که با تبلیغات واهی رسانه های دولت سیزدهم در نجات دریاچه انجام شد و خود مرحوم ابراهیم رئیسی نیز در محل پروژه کانال کشی سد حضور یافت مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت که همانا موقتی بوده و به مثابه ریختن یک لیوان آب به یک استخر بزرگ است که همین طور هم شد!
بدین ترتیب، به نظر می رسد معاون اول رئیس دولت چهاردهم با این تصمیم، مسئله احیای نگین آبی آذربایجان را تحت الشعاع نظر شخصی خود قرار داده که هیچ، حتی توجهی به تجربه تلخ دولت قبل نداشته است که همانا استاندار آذربایجان غربی به عنوان دبیر ستاد احیا نتوانست کاری برای نجات دریاچه اورمیه انجام دهد و اینگونه است که تصمیم های شخصی برای مشکلات بزرگ در حد و اندازه مقیاس ملی سنجیده نمی شود و نتیجه از پیش تعیین شده ای در انتظار است؛ همان آش و همان کاسه!
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.