به گزارش عصر آزادی آنلاین، دكتر گلكاريان، جو بایدن هفته گذشته در کنوانسیون ملی حزب دموکراتیک رسماً به عنوان نامزد حزب دموکرات برای ریاست جمهوری آمریکا پذیرفته و معرفی شد. وی که به عنوان سناتور پیشکسوت و رئیس سابق کمیته روابط خارجی آمریکا و معاون باراک اوباما شناخته میشود، سابقه ای طولانی در مورد سیاست خاورمیانه و همچنین روابط با بسیاری از رهبران منطقه ای دارد.
یکی از مسایل مهم پر چالش در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری در ایالات متحده مربوط به مسایل خاورمیانه می باشد. هر چند به ظاهر بزرگترین مسئله آمریکا جلوه داده نمیشود ولی موضع گیریهای پیوسته از سوی جو بایدن و دونالد ترامپ نشان میدهد که هنوز بحران در خاورمیانه به عنوان یکی از سرفصلهای مهم در سیاست خارجی آن کشور محسوب میشود و حتی به صراحت میتوان گفت که صفحه مربوط به این منطقه از جهان می تواند در جلب آرای مردم تأثیر داشته باشد. بدون دلیل نیست که هر از گاهی ترامپ از بازگشت به میز مذاکره و به توافق رسیدن با ایران صحبت می کند. با اینکه در چرخه انتخابات عمدتاً همه پرسی در مورد سیاستهای خطاآمیز دونالد ترامپ مورد توجه است؛ اما در این میان مسایلی همچون پاندمی کووید-19، اقتصاد، عدالت اجتماعی و اعتراض به نژادپرستی و وحشیگری پلیس، سیاست خارجی به ویژه در قبال ایران و روسیه و چین از اهم موضوعات به شمار میرود.
جو بایدن در رابطه با طرح دیدگاههای خود در رابطه با سیاست خارجی به مهمترین مسایل روز پرداخته و ضمن اعتقاد به توافق نامه برجام، به ادامه خروج نیروهای آمریکایی از عراق و اهمیت تشکیل ائتلاف جهانی علیه تروریسم بین الملل اشاره دارد. دیدگاه نه چندان شفاف در رابطه با رژیم اشغالگر قدس موجب شده است که تحلیلهای متفاوتی از روابط آتی آمریکا با اسرائیل گمانه زنی شود. در رابطه با ترکیه نیز دیدگاه متفاوتی نشان داده و علیه اردوغان دست به صراحت بیان دور از اخلاق سیاسی زده که تا به امروز در ترکیه واکنشهای جدی به همراه داشته است. در این میان عربستان سعودی و دیگر شیخ نشینهای حوزه خلیج فارس نیز از موضع بایدن در سیاست خارجی بسی نگران هستند.
آنچه میتوان تخمین زد اینکه جو بایدن هر چند تمایل به بازگشت به میراث باراک اوباما، یعنی برجام دارد ولی بعید است تا اخذ نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آتی ایران دست به صراحت بیان و شیوه قطعی در رابطه با ایران بزند و سیاستی شفاف داشته باشد. در این میان ترامپ هر روز که میگذرد مثل همیشه گاهی به میخ گاهی به نعل می زند و در اظهارات روز چهارشنبه مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده اذعان به استفاده از مکانیزم ماشه در هفته پیش رو کرده و شرح این قضیه را موکول به نظر ترامپ می کند. اما در عین حال روز جمعه ترامپ اعلام داشت که با ایران وارد مذاکره و توافقی خواهد شد که حتی بهتر از آنچه که با اوباما انجام گرفته خواهد بود.
با نگاهی به وب سایت تبلیغاتی بایدن نشان میدهد که وی در بسیاری از اظهارات خود به پیامهای ضد جنگ پرداخته و حتی در چندین پیام مدعی است که “جنگ ها برای همیشه باید پایان یابد و سربازان از افغانستان خارج شوند.”
در وب سایت وی یک نکته دور از توجه نیست. اینکه بایدن معتقد به مبارزه با تروریسم بین المللی و بالاخص با گروههای افراطی مثل داعش و القاعده است. این رویکرد و نگاه ویژه نشان می دهد كه بایدن طرفدار پایان دادن به همه عملیات های نظامی آمریكا در منطقه نیست. ایالات متحده چندین هزار سرباز در عراق و سوریه دارد که در کنار آنها نیروهای امنیتی عراق و نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها علیه داعش می جنگند و شاید وی بعد از پیروزی در رقابتهای موجود بر سر پست ریاست جمهوری به سادگی منطقه خاورمیانه را سریع خالی از سربازان و نیروهای آمریکایی نسازد. با این اوصاف مواضع فعلی جو بایدن با گرایشات گذشته وی در مورد میراث اوباما در خصوص عراق و سوریه بحث برانگیز است و در جریان انتخابات 2020 و کمپین تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری بیشتر او را خواهیم شناخت. چرا که وی در سال 2002 یکی از افرادی بود که حمله به عراق را مورد تأیید قرار داده و البته بعدها نسبت به این افدام رأی منفی داد و رخداد یاد شده را خطای بزرگ قلمداد کرد. علاوه بر این، جو بایدن در سال 2006 که به عنوان سناتور شناخته میشد در نشریه نیویورک تایمز ضمن درج مطلبی اذعان داشته بود که خواستار تقسیم عراق به سه منطقه خودمختار است و شکل گیری اقلیم کردستان عراق نیز از دیدگاههای وی بوده است. پیشنهاد جو بایدن در راستای توجه به تنوع قومی و مذهبی در عراق بود و میخواست سه منطقه کرد نشین، سنی نشین و شیعه نشین شکل گیرد.
لبکن باز با نگاهی به وب سایت تبلیغاتی وی در می یابیم که جو بایدن خواستان پایان یافتن بحران در یمن بوده و حمایت آمریكا از ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی حمایت نمی کند. هر چند بایدن به عنوان فردی از حزب دموکرات طرفدار رژیم اشغالگر قدس است اما از روابط نزدیک و شخصی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی خود را بری می داند و چندان توجهی به دیدگاههای وی ندارد. هر چند نتانیاهو در دوران ریاست جمهوری اوباما دوران تصدی قدرت نسبتاً طولانی داشته ولی دیدگاههای سیاسی وی مورد پذیرش و تأیید اوباما و حتی بایدن نبود. به همین خاطر بعد از اینکه ترامپ از برجام خارج شد زهر خود را نسبت به اوباما خالی کرد و برجام را یک توافق بسیار بد تعریف نمود.
با توجه به اینکه باراک اوباما از شکل گیری دو کشور اسرائیل و سرزمین های فلسطین حمایت میکرد و جو بایدن نیز از این دیدگاه حمایت می کند؛ به نظر میرسد که موفقیت بایدن در کسب مقام ریاست جمهوری خواهد توانست بر مسئله فلسطین نیز اثر بگذارد. زیرا بایدن قبل از این نیز بارها اقدامات نتانیاهو در الحاق مناطق فلسطینی نشین را ظالمانه تلقی کرده است.
اما نگاه بایدن نسبت به ترکیه قابل توجه و اندیشه است. زیرا جو بایدن در اظهارات خود رجب طیب اردوغان را فردی “خودكامه” خوانده و همین امر امروز نیز موجب برانگیختن واکنشهای زیادی از سوی مقامات سیاسی حزب حاکم و حزب مخالف در ترکیه نسبت به بایدن شده است. بایدن همچنین از خالی کردن سوریه توسط نیروهای آمریکایی و سپردن مواضع موجود به نیروهای ترکیه را مورد انتقاد قرار داده و آن کشور را عاملی در برهم زدن موازنه قدرت در خاورمیانه و مدیترانه شرقی می شمارد.
اگر انتخاب کاملا هریس را به عنوان معاون جو بایدن در روزهای اخیر ارزیابی کنیم، نشان میدهد که موفقیت بایدن در انتخابات صفحه جدیدی را در برابر عربستان سعودی و حتی امارات و هم پالکیهای آن در خلیج فارس باز خواهد کرد. زیرا کاملا هریس قردی است که محمد بن سلمان را به دلیل به قتل رساندن جمال خاشقجی و مثله کردن جسد وی مستوجب مجازات سخت دانسته و وی را جنایتکار معرفی کرده بود. همچنین بومیان کالیفرنیا که طرفدار هریس هستند، دیدگاههای مشابهی با بایدن در منطقه دارند. هریس نیز از بازگشت دوباره به توافقنامه ایران حمایت می کند و مخالف حمایت آمریکا از جنگ عربستان سعودی در یمن می باشد.
خلاصه کلام اینکه شرایط کنونی باید از سوی مقامات و دیپلماتهای کشورمان به خوبی ارزیابی شوده تا نسبت به آن تعریف نوینی از ایالات متحده بعد از موفقیت بایدن داشته باشند. چراکه فرصتهای زیادی را میتوان از رویکرد وی حاصل کرد و وارد رقابت موفقیت آمیز دیپلماتیک، سیاسی و غیره در منطقه شد.
