گزارش “عصرآزادی” از شایعه تا واقعیت کمبود نان در شمالغرب کشور؛ نانی که به تنور فرصت طلبان نچسبید!
?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
طی هفته گذشته شیطنت برخی فرصت طلبان و دلالان آرد و نان باعث گردید تا اخباری در شبکه‌های مجازی با این مضمون منتشر شود: “نایابی نان در ارومیه”!
در این راستا، تصاویر و ویدئوهایی از تعطیلی برخی نانوایی ها و تشکیل صفهای طویل برای خرید نان در استان های شمالغرب از جمله آذربایجان غربی و پس از آن در آذربایجان شرقی منتشر شد و این نگرانی را در بین مردم ایجاد کرد که پُخت نان کم شده است.
موضوعی که بلبشوی بزرگی ایجاد کرد و اکثریت مردم را برای خرید نان مازاد بر نیاز خانوار خود وا داشت اما رئیس اتحادیه نان سنتی، آن را رد کرد و گفت: هیچ کمبودی درباره آرد و نان در کشور وجود ندارد!
مسئولان آذربایجان‌غربی هم که نخستین خاستگاه شایعه کمبود نان بود آن را یک بار روانی دانستند، در حالی که متولیان آرد استان این شرایط را به دلیل عدم نظارت بر نانوایی‌ها در مصرف آرد توسط یکی از نهادهای دولتی عنوان کردند.
▪️اعتراض نانوایان از افزایش قیمت آرد آزاد و نگرانی مردم
در این راستا، بسیاری از مردم انگشت اتهام را به سوی نانوایان بلند کردند زیرا معتقد بودند که آنها آرد را از شبکه خارج کرده و در بازار آزاد می فروشند و از طرفی نانوایان توپ را در زمین مسئولان انداختند!
هنگامی که علت کاهش زمان پخت را از برخی نانوایان جویا شدیم بسیاری از آن ها کمبود آرد را بهانه کرده و گفتند: ما نان را با آرد سهمیه ای پخت می کنیم و امکان خرید آرد آزاد نداریم.
نانوایان مدعی بودند قیمت آرد آزاد افزایش پیدا کرده و برایشان صرفه اقتصادی ندارد که با قیمت بالاتری آرد تهیه کرده و نان تحویل مشتری دهند.
البته در این بین برخی هم اعتقاد داشتند از آن جا که قیمت تمام شده نان بسیار زیاد بوده و هزینه هایی از جمله انرژی و دستمزد کارگر، اجاره مغازه و حتی خمیر مایه افزایش چشمگیری داشته است لذا این بی نظمی در پخت نان در اعتراض به همین موضوع و مجبور کردن مسئولان برای گرانی نان بود.
بسیاری از متصدیان نانوایی حتی تامین نان با آرد دولتی را به دلیل افزایش سرسام آور قیمت ها مقرون به صرفه ندانسته و خواستار افزایش قیمت نان شدند.
▪️تفاوت قیمت آرد یارانه ای با آزاد و نگرانی نانوایان
نماینده مردم ارومیه در مجلس با اشاره به اینکه از هفته گذشته مردم ارومیه با مشکلی تحت عنوان کمبود نان در نانوایی ها و سوپرمارکت ها مواجه شدند گفت: عوامل متعددی در سطح کشور و استان افتاد که سبب این موضوع گردید.
وحید جلال زاده ادامه داد: دولت قیمت خرید گندم برای سال زراعی آینده را ۴ هزار تومان اعلام کرد، این امر سبب شد تا دلالان برای سود بیشتر با محاسبه اینکه امسال این نرخ حدوداً ۲۷۰۰ تومان است و سال آینده ۴ هزار تومان خواهد شد اقدام به جمع آوری آرد در سطح شهر کردند که این موضوع کمبود آرد در نانوایی ها را در پی داشت.
وی افزود: تفاوت قیمت آرد یارانه ای و آزاد زیاد شد و به همین دلیل نانوایان که سهمیه آرد یارانه ای شان تمام شده بود دیگر توان تهیه آرد با قیمت آزاد را نداشتند به همین دلیل ساعات پخت نانوایی ها کاهش پیدا کرد.
این نماینده مجلس بیان کرد: متاسفانه طی سال های گذشته پخت نان به شیوه سنتی در روستاها نیز از بین رفته و مردم روستا نان خود را از نانوایی های مرکز دهستان یا از شهر تهیه می‌کنند که مشکلات موجود سبب کمبود شدید و حتی نبود نان در روستاها گردید و طی گزارشاتی که داشتیم برخی روستائیان حتی ۵ روز نان نداشتند.
جلال زاده در پایان اظهار کرد: مدیران و مسئولان مربوطه چون از موضوع و اتفاقات حاصله خبر داشتند بایستی اقدامات و تدابیر لازم را زودتر انجام می‌دادند!
▪️اعمال سیاست های تشویقی در صورت ثابت ماندن قيمت نان
به طور اصولي، پخت نان زنجيره طولانی از كاشت گندم در مزرعه تا تبديل به آرد در كارخانه آردسازی و در نهايت رسيدن به نانوايی را طی مي كند.
مشكلات در هر یک از زنجيره های توليد بر كيفيت محصول اثر می گذارد اما در نهايت آن چه به چشم شهروندان می آيد كيفيت نان است.
در طول ساليان اخير نشست هاي متعددي براي تعيين تكليف وضعيت نان و بررسی مشكلات نانوايان در دولت و سطح استان ها صورت گرفته است.
اگرچه به نظر می رسد دولت صدای اعتراض نانوايان را شنيده است اما شرايط فعلی اقتصاد و حساسيت مردم نسبت به قيمت نان، تصميم گيري برای افزايش قيمت نان را دشوار كرده است.
هرچند اخیراً زمزمه های افزايش قيمت در برخي رسانه‌ها منتشر شد اما در نهايت تصميم دولت بر ثابت ماندن قيمت نان بود، تصميمي كه بنا برنظر برخی كارشناسان اثر خود را در كاهش وزن چانه نان و كيفيت آن گذاشت!
اكنون دولت به دنبال بررسی راههای ديگری به جز افزايش قيمت نان براي جبران هزينه هاي توليدي نانوايان است.
كارشناسان اما معتقدند اگر تصميم بر ثابت ماندن قيمت نان است دولت بايد سياست هاي تشويقي ازجمله معافيت هاي مالياتی، حق بيمه كارفرمايان و اختصاص سوبسیدهای بيشتر را جهت كاهش هزينه نانوايان در نظر بگيرد.
▪️برخورد با برخی از نانوایی‌های غیرمجاز و دامن زدن به شایعات
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه کاهش یا کمبود آرد در این استان صحت ندارد گفت: ۶ هزار و ۵۰۰ واحد نانوایی مجاز در استان داریم و سرانه آرد تخصیصی به استان یک کیلوگرم نیز کاهش نیافته است.
اسفندیار ابوالحسن زاده در خصوص شایعاتی مبنی بر کمبود آرد در آذربایجان شرقی افزود: متأسفانه برخی از نانوایی‌های غیرمجاز، به دلیل برخوردهای قانونی اخیر برای ممانعت از فعالیتشان، اقدام به حاشیه سازی و ایجاد تنش در سطح جامعه با عنوان قطع سهمیه آرد نمودند که متأسفانه همین افراد نیز اقدام به گران فروشی نان کردند.
وی با اشاره به اینکه متوسط جمعیت هدف کشوری برای هر واحد نانوایی یک هزار و ۳۶۰ نفر است ادامه داد: در آذربایجان شرقی برای ۷۶۰ نفر یک نانوایی وجود دارد لذا با توجه به مازاد بودن تعداد نانوایی‌ها طبق ابلاغیه وزارت صمت، در حال حاضر مجوز نانوایی جدیدی در آذربایجان شرقی صادر نمی‌شود.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان با تاکید بر برخورد با واحدهای نانوایی متخلف اضافه کرد: مجموعه سازمان غله، نهادی اجرایی بوده و با امنیت غذایی مردم در ارتباط مستقیم است و به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهیم سلامت و امنیت غذایی مردم در معرض تهدید قرار بگیرد.
مدیرکل شرکت غله و خدمات بازرگانی آذربایجان‌غربی نیز در این رابطه اعلام کرد: تغییرات سهمیه آرد نانوایی‌ها در استان وجود نداشته و نظیر گذشته، سهمیه این واحدها کماکان تخصیص می‌یابد.
علیرضا زارعی افزود: از مجموع ۲۹ هزار تن آرد یارانه ای و نیمه یارانه ای که به صورت ماهانه در آذربایجان غربی توزیع می شود، ۲۰ هزار تن تاکنون به شبکه تزریق شده است.
وی ادامه داد: عرضه آرد و به تبع آن نان در استان کم نشده و مشکلات اخیر شهرستانها به ویژه ارومیه، بیشتر بار روانی شایعات بی اساس بود!
زارعی گفت: هیچگونه افزایشی در قیمت های مصوب آرد و نان صورت نگرفته و به منوال سابق در حال توزیع این اقلام در سطح استان هستیم.
▪️نانوایی های غیرمجاز به کمبود آرد در سطح تبریز دامن زدند!
اما در تبریز نیز که اندک اندک شایعه کمبود نان در سطح شهر شروع به انتشار می یافت صف های غیرمعقول در مقابل نانوایی ها تشکیل می شد و برخی از واحدهای پخت نان هم بَنِر زدند: “آرد نداریم!” و نان نپختند و بار تنش زا تقویت گردید.
رئیس اتحادیه نانوایان تبریز اعلام کرد: آرد مورد نیاز نانوایان سطح شهر تامین شده و در صورت نیاز نسبت به افزایش سهیمه آنها اقدام خواهیم کرد.
محمد عباس وندی با بیان اینکه آرد و نان به وفور در سطح شهر یافت می‌شود افزود: هیچ گونه مشکلی در تامین آرد مورد نیاز نانوایان سطح شهر تبریز نداریم و به مقدار کافی آرد در میان نانوایان مجاز و دارای پروانه کسب عرضه می‌شود.
وی با بیان اینکه طبق روال گذشته، نان با قیمت مصوب به دست مصرف کنندگان می‌رسد عنوان کرد: در صورتی‌که واحدهای مجاز به آرد نیاز داشته باشند به اتحادیه و یا سازمان غله مراجعه کرده و کمیته پایش پس از بررسی نسبت به افزایش سهیمه آنها اقدام خواهد کرد.
عباس وندی کرد: واحدهایی که بدون پروانه کسب هستند، مجاز به فعالیت نبوده و از توزیع آرد در بین این واحدها معذور شدیم بنابراین به دلیل افزایش قیمت آرد در بازار سیاه، قادر به تهیه و فعالیت نشده و به موضوعاتی از قبیل کمبود آرد در سطح شهر دامن زدند!
▪️ضرورت نظارت هرچه بیشتر بر نحوه تولید و توزیع آرد در نانوایی ها
نان به عنوان کالایی اساسی و ضروری دارای اهمیت ویژه ای در سبد مصرفی خانوارهای کشورمان بوده و غذای اصلی و پایه بسیاری از مردم کشورهای جهان را نیز تشکیل می دهد. روزانه قسمت اعظم انرژی، پروتئین، املاح معدنی و ویتامین های گروه B شامل تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین مورد نیاز بدن را تامین می نماید.
در ایران هم حدود ۶۰ الی ۶۵ درصد پروتئین و کالری و حدود 2 تا 3 گرم املاح معدنی و قسمت عمده ای از نمک طعام مورد نیاز روزانه افراد از خوردن نان تامین می شود.
در حقیقت، با مصرف متوسط روزانه 300 گرم نان، حدود 50 درصد پروتئین، 60 درصد تیامین و نیاسین، حدود 40 درصد کلسیم و 80 درصد آهن مورد نیاز بدن یک فرد بزرگسال تامین می گردد.
بنابراین اتحادیه نانوایان باید به خوبی نحوه توزیع آرد تا مرحله پخت و رسیدن به دست مردم را زیر نظر داشته باشد تا در این میان تخلفاتی صورت نگیرد.
راه اندازی سامانه فروش آرد به صورت سراسری در راستای جلوگیری از فساد و سوءاستفاده های احتمالی، نهادهای نظارتی باید بر این سامانه کنترل و نظارت داشته باشند تا بتواند کارکرد خود را داشته باشد.
با توجه به جایگاه نان در سبد غذایی مردم به ویژه اقشار کم درآمد، همه فعالیت ها در حوزه آرد و نان باید به خوبی ثبت و ضبط شوند تا هیچگونه نگرانی برای شهروندان به وجود نیاید!
