گزارش “عصرآزادی” از وضعیت رفتارهای اجتماعی علیه زنان کشور؛ فرهنگ سازی، راهکار کاهش خشونت علیه زنان است!
? عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
25 نوامبر روزی است که مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1999 میلادی آن را به عنوان روز جهانی “محو خشونت علیه زنان” تعیین کرد.
در چنین روزی در سال ۱۹۶۰ سه خواهر اهل جمهوری دومینیکن با نام خواهران میرابل، پس از ماه ها شکنجه، سرانجام توسط سازمان امنیت ارتش این کشور به قتل رسیدند، جرم این سه خواهر شرکت در فعالیت های سیاسی علیه رژیم دیکتاتوری حاکم بر دومینیکن بود.
تصور بسیاری از مردم در رویارویی با واژه خشونت علیه زنان، زیر چشم کبود شده زنی غمگین است که خشونت علیه زن را فیزیکی و بدنی می‌دانند.
اما این ذهنیت، همه آن خشونتی نیست که علیه برخی از زنان اعمال می گردد، شاید آنقدر شنیدن متلک‌ها و آزارهای خیابانی برای زنان عادی شده و هر روز در معرض آن باشند که فکر نکنند این هم نوعی اعمال خشونت علیه یک زن است در حالی که اعمال خشونت، ابعاد و انواع مختلفی دارد.
امروزه با وجود پیشرفت های صنعتی جوامع، رشد تمدن و فرهنگ آنها و توسعه علم و تکنولوژی، هنوز پدیده خشونت خانوادگی یک معضل جهانی به شمار می آید لذا در عصر کنونی که جهان وارد مدرنیزه شده است نه تنها خشونت از زندگی زنان رخت بر نبسته است بلکه گزارش های تکان دهنده از حوادث، آمار، اطلاعات و اخبار از گوشه و کنار جهان ارائه می شود که نشان از نقض حقوق بشر در مورد زنان دارند و آدمی را به این حقیقت تلخ رهنمون می کنند که فقط اَشکال خشونت علیه زنان تغییر کرده و باید راه چاره ای برای حل آن یافت.
▪️اگر جایگاه زن محکم‌تر باشد استحکام خانواده افزایش می یابد
یک وکیل دادگستری با اشاره به نگاه مرد سالارانه‌ای که در جامعه ایران حاکم است گفت: نگاه مردسالارانه نه تنها بین مردم عادی بلکه در برخی دستگاه های مهم کشور هم وجود دارد، به عنوان نمونه می‌توان به نقایص قانونی و اصرار فعالان حوزه زنان به تغییر آنها اشاره کرد که سال‌هاست با مخالفتی مردسالارانه روبه‌رو شده است.
سهراب سلیم‌زاده با ذکر این نکته که لایحه‌ای در همین زمینه به نام “صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت” در انتظاری 7 ساله به سر می‌برد ادامه داد: تصور مخالفان هم این است که اگر از زن حمایت شود، محوریت مرد در خانواده زیر سؤال می‌رود و نقش ریاستی مرد در خانواده متزلزل می‌شود.
وی افزود: این نگاه باید در نهادهای قانونی کشور تغییر کند، زیرا نباید فراموش کرد که زن نقش محوری در خانواده داشته و در واقع تغییر یا تصویب قوانین جدید به طور دقیق و مستقیم به شکوفایی و تحکیم خانواده منجر می‌شود دلیل آن هم این است که هرچه جایگاه زن محکم‌تر باشد خانواده استحکام بیشتری پیدا می‌کند.
سلیم زاده اضافه کرد: لزوم استحکام بنیان خانواده در قانون اساسی و قانون مدنی مورد تأکید قرار گرفته است به طوری که در اصل 10 قانون اساسی به تحکیم خانواده اشاره شده و از آن جایی که خانواده واحد بنیادین جامعه اسلامی است، همه قوانین و برنامه‌ریزی‌های مربوطه باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد.
▪️دنیای مدرن هم نتوانسته خشونت علیه زنان را کاهش دهد
روانشناسان می‌گویند مردانی كه از كودكی در خانواده شاهد كتک خوردن زنان خانواده بوده اند در بزرگسالی بیشتر مرتكب خشونت علیه همسران خود می شوند.
افراد ناپخته، بی حوصله، وابسته و متزلزل و كسانی كه از احساس بی كفایتی رنج می برند بیشتر علیه زنان مرتكب خشونت می شوند. برخلاف تصور عموم، حتی دنیای مدرن نیز خشونت علیه زنان را کم نکرده که بیشتر نیز کرده است.
هرچند خشونت علیه زنان در قدیم یک نقص فرهنگی بوده اما در دوران مدرنیته با یک ساختار پیچیده در این حوزه روبه‌رو هستیم.
در دوران مدرنیته و امکان اخذ تصمیم‌های گسترده در همه حوزه‌ها، انسان را دچار سردرگمی کرده که یکی از نتایج آن خشونت بیشتر علیه زنان است.
برای کنترل خشونت و اهمیت یافتن هنجارها باید به کارکردهای خانواده به‌عنوان واسط بین فرد و جامعه توجه بیشتری شود.
یکی از کارکردهای خانواده را بازتولید ارزش‌هاست، باید در خانواده دو اصل برابری و آزادی به درستی آموزش داده شود و نباید تربیت به بیرون از خانواده و جامعه واگذار شود.
یکی از شاخص‌های دیگر ایجاد خشونت عوامل فرهنگی و عدم آمادگی افراد برای ورود به جامعه بوده که باید این موضوع مورد توجه بیشتر خانواده به عنوان نهاد تربیتی قرار گیرد تا زن و مرد جامعه‌پذیرتر شده و نقش مکملی خود را به خوبی ایفا نمایند.
تربیت مردان جامعه و حل تغییرات هویتی آنها در جامعه و ایجاد نگرش صمیمت و مکمل بودن در کنار توانمندسازی و آگاه‌سازی زنان نسبت به خشونت دارای اهمیت بوده و نمی‌توان تنها در یک بعد حرکت کرد.
▪️هربار که رنج یک زن اذهان عمومی را آزرده می‌کند مسئولان وعده می دهند
یک فعال حقوق زنان با تاکید بر وجود خلاء قانونی در حوزه خشونت علیه زنان گفت: ما به طور خاص نیازمند قانون در حوزه خشونت علیه زنان هستیم چرا که خشونت علیه این قشر شامل موارد خاصی نظیر خشونت کلامی، غیر کلامی، تجاوز و غیره هستند و قانون خاص خود را نیز می‌طلبد.
مینا جعفری ادامه داد: خلاء قانونی در زمینه خشونت علیه زنان به نحوی است که اگر خانم مورد آزار قرار گیرد نمی‌داند بر اساس کدام قانون از فرد خاطی شکایت کند لذا با وجود ماده ۶۱۹ تحت عنوان مزاحمت نوامیس، به دلیل خاص بودن موارد خشونت علیه زنان، ما نیازمند قانونی خاص در این زمینه هستیم.
وی افزود: فقدان قانون برای مجازات مرتکبین خشونت علیه زنان، فرودستی آنان را باز تولید کرده و باعث تجری مرتکبین خشونت می شود، لذا هربار که رنج و درد و مرگ و نابودی یک زن اذهان عمومی را آزرده می‌کند مسئولان وعده تصویب قانون می دهند.
جعفری اضافه کرد: اگر به خاطر داشته باشیم نحوه قتل رومینا چندان جامعه را دچار آشوب روانی کرد که هر روز وعده تصویب قانون را دادند اما با خاک شدن رومینا، به نظر می رسد وعده ها خاموش ماندند.
این فعال حقوق زنان در پایان تاکید کرد: امروز عدم وجود قانون، پای فضای مجازی را به مثابه وجدان عمومی به میان آورده و به داوری می کشد و گذشته از درست یا نادرست بودن قضاوتها، این امر تاکید می کند که متجاوزین به امنیت و آسایش اجتماعی در معرض قضاوت عموم هستند و نمی توانند فارغ از قانون هرچه می خواهند انجام دهند.
▪️خانه‌های امن در راستای حمایت از زنان آسیب دیده شکل گرفته است
خانه‌های امن یکی از راه حل‌های مقابله با خشونت‌های خانگی هستند بر خلاف تصور عامه، خانه‌های امن در راستای حمایت از زنان آسیب دیده شکل گرفته است و افراد می‌توانند طی تماس با اورژانس اجتماعی به این خانه‌ها انتقال یابند.
به گفته نماینده دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، در این مراکز مادر به همراه کودک می‌تواند ورود پیدا کند یعنی در خانه امن به این مسئله توجه شده که مادر و کودک آسیب دیده در صورت داشتن دستور قضائی از یکدیگر جدا نکنند.
این خانه‌ها از سال 93 ایجاد و در راستای حمایت از توانمندی زنان و دختران تحت خشونت خانگی تشکیل شده است لذا باید دانست مراکز امن و خانه‌های امن تابلو ندارند و فقط مقامات قضائی و مسئولان سازمان بهزیستی به نشانی این اماکن آگاهی دارند.
نگهداری زنان در مراکز نگهداری به صورت موقت است، در این روند افراد با گذراندن مراحل قضائی می‌توانند به مدت 21 روز در این مراکز اقامت داشته باشند، در این اماکن روانشناس، مشاوره، مددکار اجتماعی، پزشک و روانپزشک به بررسی شرایط مددجویان می‌پردازند.
همچنین زنان خشونت دیده به مدت 48 یا 72 ساعت در خانه‌های امن اقامت داشته و در صورت وجود شرایط به خانه بر می‌گردند تنها کانال ارتباطی با مردم سامانه 123 اورژانس اجتماعی است.
▪️بدون برطرف کردن نگرش مردم نمی توان در برابر خشونت مبارزه کرد
فرهنگ سازی و آموزش مهمترین راهکار کاهش خشونت علیه زنان است زیرا تا زمانی که چنین خشونت هایی مذموم شمرده نشود تصویب قانون، کارایی لازم را نخواهد داشت.
البته تعیین تکلیف سریع‌تر لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت ضروری بوده اما کافی نیست و رسانه ها باید با تولید برنامه ها و محتوای مناسب، فرهنگ سازی مناسب را برای کاهش خشونت ها علیه زنان در جامعه در دستور کار قرار دهند.
در حقیقت، در رابطه با خشونت ها علیه زنان و کودکان ضعف فرهنگی دیده می‌شود پس، با تدوین و تصویب قانون خشونت ها کاهش نمی یابد و باید اینگونه آگاهی ها از زمان کودکی و در مدارس آموزش ها ارائه گردد.
به طور قطع تا زمانی که مشکلات فرهنگی در رابطه خشونت ها حل نشود تصویب قوانین راه به جایی نخواهد برد بنابراین مهمترین راهکار فرهنگ سازی توسط رسانه ها، صدا و سیما، مدارس و دانشگاه هاست.
بدون برطرف کردن نگرش و بینش فرهنگی مردم نمی توان در برابر خشونت علیه زنان مبارزه کرد زیرا اگر کسی بخواهد خشونتی انجام دهد توجهی به بود و نبود قانون ندارد، بنابراین باید با انجام کارهای فرهنگی نگرش مردم را اصلاح کرد و رفع خلاءهای قانونی در کنار فرهنگ سازی مورد توجه قرار گیرد.
