گزارش “عصرآزادی” از وضعیت تعرفه های پزشکی کشور در سال جدید و حواشی آن؛ تعرفه های کاذب از جیب مردم
? عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
هر سال با تعیین تعرفه‌های جدید پزشکی، نمایندگان جامعه پزشکی به میزان افزایش تعرفه‌ها اعتراض داشته و درآمد پزشکان را مطابق با نرخ تورم نمی‌دانند اما از سوی دیگر، پرداخت همان تعرفه‌های به ظاهر ناچیز برای اکثریت مردم هم امکانپذیر نیست زیرا در این بین سازمان‌های بیمه‌گر به افزایش سهم پرداختی خود علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.
تعرفه‌های پزشکی همواره محل اختلاف جامعه پزشکی با دولت بوده است؛ اختلافی که به نظر می‌رسد نقطه پایانی ندارد و هر سال این سریال تکرار می شود به طوری که سال ۹۸ افزایش ۱۰ درصدی تعرفه‌ها در بخش دولتی و ۱۳ درصدی در بخش خصوصی از طرف دولت تصویب و ابلاغ شد و در سال ۹۹ نیز تعرفه‌های پزشکی با رشدی ۱۵ درصدی همراه بود.
در سال ۱۴۰۰ نیز تعرفه ویزیت پزشکان نسبت به آخرین تغییر سال ۹۹، حدود ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده اما در صورت استفاده از نسخه نویسی الکترونیکی، این افزایش تعرفه به ۳۰ درصد می‌رسد.
در یک نگاه گذرا می توان دریافت که چه خوب است این مابه‌التفاوت ۲۰ درصدی از جیب مردم پرداخت نشود بلکه توسط سازمان‌های بیمه‌گر یا ارگانی خاص پرداخت شود تا مردم هزینه زیادی از بابت اینگونه نا به سامانی ها متحمل نگردند!
▪️برخی پزشکان، مطب ها را تعطیل کرده و به سمت خدمات پوست، مو و زیبایی می‌روند!
طبق مصوبات مجلس، دولت موظف است پیگیر برنامه نسخه‌نویسی الکترونیکی پزشکان باشد و امسال با جدیت این مسئله در حال پیگیری است به همین علت برای تشویق پزشکان به منظور استفاده از این طرح، افزایش ۳۰ درصدی تعرفه ویزیت در نظر گرفته شده است.
در حال حاضر نسخه‌نویسی الکترونیکی در برخی استانها انجام می‌شود اما به نظر می رسد اکنون که کشور درگیر پاندمی کروناویروس است زمان مناسبی برای اجرای این طرح نبود چرا که مدت زمان حضور بیماران در بیمارستان‌ها و مطب‌ها را افزایش داده است!
برخی فعالان حوزه سلامت اعتقاد دارند ویزیت پایین و هزینه بالا، ارائه خدمات اضافی را زیاد کرده تا پول بیشتری دریافت شود و برخی پزشکان، مطب‌ها را تعطیل کرده و به سمت تزریق ژل و خدمات پوست و مو و زیبایی می‌روند لذا این امر باعث می‌شود مسیر طبابت به انحراف رفته و با متلاشی شدن سیستم درمانی و پیشگیری کشور، به سمت بی‌اخلاقی سوق یابد!
واقعیت این است که تعرفه‌گذاری باید واقعی و خدمت هم واقعی باشد وگرنه پزشک وارد زد و بند با داروخانه شده و کنترل نظام سلامت رها می‌شود، این عده معتقدند تعرفه پایین باعث کاهش قدرت نظارت بیمه‌ها و نظارت پذیری پزشکان شده و اخذ زیرمیزی را افزایش می‌دهد و بسیاری از مطب‌ها را به تعطیلی می‌کشاند، حتی باعث کاهش نیروی انسانی در بیمارستان‌ها می‌شود.
بنابراین به نظر می رسد دولت اگر می‌خواهد کار اساسی انجام دهد باید نظام توزیع عادلانه منابع و حقوق و دستمزد را در بخش دولتی اصلاح نموده و در بخش خصوصی نیز تعرفه‌ها را به طور منطقی تصویب نماید.
▪️با اعلام نرخ های جدید، کادر بخش خصوصی خواستار افزایش تعرفه ها شدند!
تعرفه های خدمات تشخیصی و درمانی یکی از مواردی است که دولت سعی در کنترل قیمت آن دارد که معمولاً هر سال درصدی به آنها اضافه می شود که با افزایش نرخ تورم هماهنگ بوده و ارائه دهندگان خدمات حوزه سلامت متضرر نشوند.
امسال افزایش تعرفه ها به طور میانگین در بخش دولتی ۱۰ درصد و در بخش خصوصی ۱۳ درصد بوده است، به طوری که هزینه هتلینگ در بیمارستان های دولتی ۱۵.۴ درصد و در بیمارستان های خصوصی ۲۵ درصد افزایش یافته و البته تعرفه ویزیت پزشکان هم ۸ درصد بیشتر شده است.
هر چند وزیر بهداشت در این مورد گفته است: “در افزایش تعرفه ها، با نمایندگان بخش خصوصی توافق شده و این بخش در شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی با مردم همراهی خواهند کرد” اما، این موافقت و همراهی در حوزه عمومی مشهود نبود و بلافاصله بعد از اعلام نرخ های جدید سال ۱۴۰۰، اعتراض بخش خصوصی هویدا شد و معترضان خواستار افزایش تعرفه ها منطبق با نرخ تورم شدند.
اعتراضات صنفی پزشکان نیز امری قابل انتظار است و می توان پذیرفت که آنها نیز خواستار بهبود وضعیت معیشت خود باشند، اما آنچه در این اعتراضات قابل تأمل بوده و انتقاد کارشناسان اجتماعی را به دنبال دارد نحوه استدلال پزشکان و نگاه آنها به حرفه پزشکی است.
به اعتقاد این عده، برخی ها با پیش کشیدن تهدید اخذ زیرمیزی از بیماران می کوشند مراکز تصمیم گیری را قانع کنند که تعرفه ها را به دلخواه پزشکان افزایش دهند، لذا در این استدلال هم جنبه غیراخلاقی و فسادآلود بودن موضوع زیرمیزی نادیده گرفته می شود و از آن به مثابه یک حق یا پاسخ عقلانی یاد می شود.
در این شرایط اقتصادی دشوار که با احساس ناامنی و تنگناهای گوناگون در آمیخته است شاید عقلانی است که همگان به دنبال حفظ منافع خود هستند، اما اگر این حفظ منافع گروهی یا صنفی به منافع اکثریت پیوند نخورده باشد، شائبه خودخواهی، ناهمدلی و بی رحمی همه اعضای آن گروه در حافظه تاریخی جامعه نقش خواهد بست به طوری که پاک کردنش به آسانی و در کوتاه مدت میسّر نخواهد بود بنابراین باید کوشید پزشکی به عنوان حرفه ای که قادر به رعایتِ انسان – به رعایت انسانِ بیمار نیست – شناخته نشود زیرا سلامت حقی همگانی و برای همه انسانهاست.
▪️وجود تعرفه غیرواقعی یکی از دلایل پرداختی پایین جامعه پزشکی است!
یک مطلع حوزه سلامت در خصوص تعرفه‌های پزشکی گفت: تعیین تعرفه‌های پزشکی قبلاً توسط نظام پزشکی انجام می‌شد و در برنامه پنجم توسعه این حق قانونی از سازمان نظام پزشکی گرفته شده است و تعرفه توسط وزارت بهداشت مصوب و ابلاغ می‌شود، لذا روند اجرای تعرفه به این صورت است که شورای عالی نظام پزشکی افزایش تعرفه هر سال را طبق بررسی علمی و کارشناسی که شامل تعیین تعرفه بر اساس تورم سالیانه و حرفه‌ای بر اساس افزایش حقوق و دستمزد مبنا است به وزارت بهداشت اعلام می‌شود.
ع.نجفی ادامه داد: شورای عالی بیمه که نمایندگان بیمه‌های پایه و وزارت بهداشت و تنها یک نماینده از سازمان نظام پزشکی حضور دارد مراحل بررسی کارشناسی تعرفه و تصویب آن را انجام می‌دهند و در نهایت در جلسه هیئت وزیران تصویب شده و ابلاغ می‌شود.
وی افزود: اما مشکل اینجاست که باید حق تعیین تعرفه با سازمان نظام پزشکی باشد و مانند هر صنفی که تعرفه‌اش را خودش تعیین می‌کند، نظام پزشکی هم این اختیار تخصصی را داشته باشد که اکنون متأسفانه نظر سازمان تنها در حد پیشنهاد است و امیدواریم که این خواسته برحق نظام پزشکی که تعیین تعرفه با سازمان نظام پزشکی باشد توسط مجلس شورای اسلامی دوباره به سازمان بازگردانده شود.
وی اضافه کرد: وجود تعرفه غیرواقعی همانطور که توسط نظام پزشکی اعلام شده است یکی از دلایل پرداختی پایین جامعه پزشکی یا مهاجرت نخبگان است، امروز با موج سهمگین کرونا و تلاش مستمر و شبانه‌روزی جامعه پزشکی و خستگی کادر درمان نیاز مُبرم ورود به بحث خدمات سلامت وجود دارد.
نجفی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر تورم روزافزون امروزی که تحریم‌ها نیز آن را افزایش داده است تأسیس درمانگاه و اداره آن را با تعرفه‌های پایین با مشکل مواجه کرده است، در بخش‌های درمانی بیمارستان‌های دولتی و خدمات بستری و پوشش بیمه‌ای، بیمه پایه و تکمیلی مشکلات بیماران را حل می‌کند اما در بخش حقوقی مردم مانند کل پرداخت هزینه‌ها، با مشکل مواجه هستند که باید با افزایش بودجه سلامت در مجلس و کاهش پرداختی از جیب مردم حل گردد!
▪️باید برای بیمه‌های پایه، بودجه افزایشی درنظر گرفته شود تا بتوانند سهم بیشتری را پرداخت کنند
یک پژوهشگر اقتصاد حوزه سلامت با اشاره به این که گفته می‌شود دستمزد پزشکان در ایران نسبت به کشورهای خارجی و همجوار بالاتر است گفت: خدمات پزشکی در ایران واقعاً هم کیفیت بالایی دارد و هم ارزان‌تر است، اما باید توان پرداخت مردم را بالا برد و پوشش بیمه‌ها را افزایش داد.
علی خادمی ادامه داد: در این قضیه باید واقعیت ها را قبول کرد به طوری که برای این که بیمه‌ها کارایی بیشتری داشته باشند باید برای بیمه‌های پایه، بودجه افزایشی در نظر گرفته شود تا آنها بتوانند سهم بیشتری را پرداخت کنند.
وی با اشاره به سهم پرداختی بیمارانی که تحت پوشش بیمه هستند افزود: مسئله‌ای که در مورد ویزیت‌های بخش خصوصی وجود دارد این است که بیمه‌ها سهم پرداخت بیمار را ۷۰ درصد ویزیت بخش دولتی پرداخت می‌کنند و این موضوع درباره بخش خصوصی اینگونه نیست و باعث می‌شود که پرداختی از جیب مردم بیشتر باشد.
خادمی اضافه کرد: پس بهتر است بیمه پایه درهم ادغام و یک بیمه زیر نظر وزارت بهداشت و درمان با بودجه مکفی که خدمات پایه سلامت را برای اقشار آسیب‌پذیر پوشش دهد، ایجاد گردد.
