عصر آزادی آنلاین/ دکتر قدیرگلکاریان
بیش از یک سال و نیم است که covid-19 یکی پس از دیگری با موجهای جدید خود کشور را درگیر خود کرده است. درست هنگامی که فکر می کنیم ویروس تحت کنترل در آمده است، نوع جدیدی از آن دوباره ظهور کرده و نگرانی جدی را متوجه هموطنان می سازد. در این بین مردم درمانده از بی کفایتی سیستم بهداشتی کشور و ناتوانی در تأمین واکسنهای مورد نیاز موجب شده است که هر کسی در حد توان خود چاره ای بیندیشد. اما مسئولان بهداشتی کشور پیوسته با وعده و وعیدهای سر خرمن و توصیه های بیهوده، تشویش ذهنی را برای آنانی که حداقل در ترکیه و یا ارمنستان نسبت به سلامتی خود راه چاره می جویند، ببار می آورند. اگر واکسن کشورهای دیگر مناسب نیست، تاریخ گذشته و یا فاسد شده هستند، چرا در مقایسه با کشورهای همجوارمان نتوانسته اید، حداقل 10درصد مردم را واکسینه کنید؟ مدام از رونمایی واکسنهای ملی تبلیغ میشود، ولی هنوز سنین بالا و یا مشاغل درگیر مشمول استفاده از واکسن نشده اند. با این حال، با آمار داده شده در سطح بین المللی که گویا از مرز 3 میلیارد واکسن گذشته است، دو چیز روشن است: اینکه آخرین مرحله همه گیری با وضعیت ناتوانی و بی کفایتی برخی دولتها در سطح بین المللی کشنده و دردناک خواهد بود. دوم اینکه covid-19 چنان ویروس هشیاری است که با شرایط جدید به هر نحوی در صدد ماندگاری و ادامه حیات خود است. تنها میتوان با افزایش افراد واکسینه شده، زمینه بروز جهشهای جدید را از این ویروس نحس سلب کرد.
اعتراض و انتقاد از سیستم بهداشتی کشور و نقد از عملکرد و رجزخوانیهای تبلیغاتی وزارت بهداشت و سایرین دست اندرکاران در زمینه بهداشت سلامتی نه از روی تخریب دولت و یا هر نهاد دیگری که هشدار جدی به سازمانی است که سلامتی آتی ملت و کشور را بر دوش خود دارد. با در نظر گرفتن میانگین خساراتی که در طول این مدت عاید کشور شده است، بیش از میلیاردها تومان بوده است. از سیستم ترافیک پروازی گرفته تا کسب و کارهای عادی، از منفعل شدن سیستم آموزشی گرفته، تا برهم خوردن آرامش روحی مردم. از بروز بیکاریهای غیر قابل انتظار گرفته تا فقدان درآمدهایی که میتوانست کشور را در این بحبوحه اقتصادی یاری دهد.
اگر تعداد جهش ژنتیکی ویروس کرونا را در مقایسه با عملکرد وزارت بهداشت در نظر بگیریم، میتوان گفت که ویروس یاد شده به راحتی وزارت بهداشت را ناک اوت کرده است. بر اساس آمار بهداشت جهانی بیش از 66 مورد تغییر ژنتیکی رخ داده و میزان مرگ میر و بیماری در کشورهای دیگر با افزایش واکسیناسیون کاهش یافته ولی در کشور ما و برخی از کشورها میزان مرگ و میر از اوایل فروردین ماه به سطح دو برابری سال قبل رسیده است. هر روز بالای 150 نفر از هموطنانمان راهی دیار باقی میشوند که خداوند روحشان را قرین رحمت کند.
ویرانی های covid-19 هنوز در بسیاری از کشورها مشهود است. بدترین عملکرد بر اساس شاخصها در هندوستان، پاکستان، مالزی و ایران بوده است. موجهای جدید در این کشورها بیش از سایر کشورها رخ داده و دلیل اصلی امر ناقص ماندن واکسیناسیون است. البته شاید برخی با ذکر آمار مربوط به برخی از کشورهای آفریقایی و یا آمریکای لاتین اعلام کنند که وضعیت ما بهتر است. ولی سابقه تمدن و سنت دیرینه دولتمداری در ایران موجب میشود که این توجیه غیر قابل فهم و درک باشد. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی حتی در جنوب صحرای آفریقا که شیوع کشنده حاکم بوده است، میزان 2.4٪ از جمعیت بالای 12 سال توانسته اند حداقل یک دوز از واکسن را دریافت دارند. حالا کنار گوشمان ترکیه را در نظر بگیریم که بالای 52% از موفق به دریافت واکسن شده و حتی برای افراد متردد تبلیغ میشود و جالب اینکه دانشجویان خارجی و افراد مقیم نیز واکسینه شده اند.
اگرچه امسال گفته میشود کشورهای مختلفی که در تهیه و تولید واکسن فعالیت دارند در کنار سازندگان واکسنهای شناخته شده خواهند توانست حدود 11 میلیارد دوز واکسن تولید کنند، اما اگر مدیریت و برنامه ریزی درستی انجام نگیرد و واکسینه کردن اکثریت جامعه در مقابل میزان تغییرات ژنتیکی کم باشد، طبیعتاً واکسنهای قدیمی نیز مفید واقع نشده و می بایستی مطالعات و کشفیات و تولید واکسنهای جدیدی انجام بگیرد. به عبارتی روشنتر میتوان گفت که اگر ویروس کرونا قابل کنترل نباشد بیش از اینکه ملتها مقصر باشند، این دولتها هستند که با اهمال کاری و فقدان عملکرد مناسب باعث خواهند شد که این بلای طبیعی و غیر قابل کنترل خط بطلانی به عمر بشریت در کره زمین بکشد.
دلتا که برای اولین بار در هند مشاهده شد، دو تا سه برابر بیشتر از ویروسی است که از ووهان بیرون آمده است. موارد چنان سریع گسترش می یابند که بیمارستان ها می توانند به سرعت دچار کمبود تخت و کارمندان پزشکی و اکسیژن شوند. در حالی که واکسیناسیون در بسیاری از کشورها انجام گرفته باز گفته میشود که برخی از واکسنها در برابر نوع دلتا فاقد تأثیر است.
مع الوصف کسی نمیتواند منکر این شود که سرانجام همه گیری از بین خواهد رفت، حتی اگر خود ویروس زنده بماند. اما واکسینه شدن ملت فرجه خوش شانسی را برای جامعه پدید می آورد که حداقل از تغییرات ژنتیکی در امان باشند. جوامع بشری توان بر تافتن تعطیلی های مکرر را ندارد. کارخانجات بیش از این متحمل ضرر و زیان نیستند. جامعه از نظر بهداشت روانی قدرت تحمل شرایط سخت و دوری از معاشرتهای عادی را ندارد. بنابراین باید نظام سلامتی کشور به هر نحو ممکنی نسبت به وضعیت موجود تدبیری اتخاذ کند.
فراموش نکنیم که شرایط اجتماعی همیشه دستخوش برخی از عوامل تأثیرگذار است. اگر سیستان و بلوچستان، گرگان، هرمزگان، خوزستان و سایر مناطق را در این رابطه ارزیابی نکرده باشید، الگوهای تعیین کننده ای خواهد توانست تهدید جمعی را در برابر قدرت دولت قرار دهد. معنای زندگی روزمره میان آحاد مردم در جستجوی مفاهیم دیگری خواهد بود. وفور مرگ و سایه ناامیدی حاصل از آن جسارت لازم را برای هر گونه تحریک و تهییج فراهم خواهد ساخت. در این میان جنگ دیجیتالی را هم نباید در تقویت این الگوها نادیده گرفت. باز از ما گفتن بود و بس!
