گزارش “عصرآزادی” از وضعیت اقشار ناتوان و نیازمند جامعه به بهانه روز بهزیستی و تامین اجتماعی؛ مُجادله با آینده!
?عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
بیست و پنجم تیرماه روز ملی بهزیستی و تأمین اجتماعی نام گذاری شده است؛ اگر ملاک تشکیل سازمان یا نامگذاری روزی به نام آن را میزان اهمیت آن در جامعه بدانیم، بی تردید بهزیستی و تامین اجتماعی از آن جا که خدمت رسانی به محروم ترین اقشار جامعه را بر عهده دارند از مهم ترین و در عین حال، مقدّس ترین نهادهای کشورمان به شمار می آیند.
بر اساس آخرین آمار مدیریت آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تامین اجتماعی، تا پایان اسفند ماه سال گذشته ۴۴ میلیون و ۲۰۷ هزار و ۵۷۲ نفر در کشور تحت پوشش تامین اجتماعی قرار گرفته و از خدمات این سازمان بهره‌مند می‌شوند که از مجموع آن، ۳۷ میلیون و ۳۱۵ هزار و ۴۶۹ نفر بیمه شده و ۷ میلیون و ۲۰۹ هزار و ۵۴۲ نفر مستمری بگیر هستند.
این در حالی است که بیش از یک و نیم میلیون نفر معلول تحت پوشش بهزیستی به همراه تعداد زیادی از سایر از کارافتادگان و مستمری بگیران و بازنشستگان تامین اجتماعی و غیره نشان می دهد برنامه ریزی مدونی برای امور آنها لازم است که هنوز دست یافتنی نشده است!
سازمان های بهزیستی و تامین اجتماعی متولی سلامت اجتماعی و کاهش آسیب ها با تاکید بر سلامت افراد و خانواده هستند تا با گسترش امکانات و تسهیلات لازم برای قشرهای گوناگون، جامعه را در مسیر دستیابی به امنیت و رفاه اجتماعی یاری رسانند.
در واقع این نهاد برای کمک به قشرهای محروم و انسان هایی که بنا به دلایل محیطی، اجتماعی و اقتصادی و نیز داشتن مشکلات جسمی، روانی، عاطفی، گرفتار مشکلات و دچار عدم تعادل شده اند تأسیس شده اند اما با نگاهی گذرا بر وضعیت آحاد جامعه می توان دریافت آنها در انجام وظایف خود خیلی هم موفق نبوده اند!
▪️پرداخت تسهیلات اشتغالزایی برای مددجویان تنها راه نجات جامعه هدف است
آمارها حکایت از آن دارد که حدود ۱۵ درصد از خانوارهای ایرانی را زنان سرپرست خانوار تشکیل می دهند که دارای مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هستند.
در یک نگاه گذرا می توان دریافت زنان سرپرست خانوار در کنار نقش مادری، بایستی سایر نقش های یک سرپرست خانوار را بر عهده گرفته و به شکل مطلوب ایفا نماید.
از سوی دیگر فرزند آن خانواده به طور شایسته مورد حمایت معنوی مادر قرار نمی گیرد و دچار مشکلات و آسیب های اجتماعی می شود که پیامدهای برای جامعه در پی دارد.
بر اساس آخرین آمار مدیریت آمار و اطلاعات و محاسبات سازمان تامین اجتماعی، تا پایان اسفند ماه سال گذشته ۴۴ میلیون و ۲۰۷ هزار و ۵۷۲ نفر در کشور تحت پوشش تامین اجتماعی قرار گرفته و از خدمات این سازمان بهره‌مند می‌شوند که از مجموع آن، ۳۷ میلیون و ۳۱۵ هزار و ۴۶۹ نفر بیمه شده و ۷ میلیون و ۲۰۹ هزار و ۵۴۲ نفر مستمری بگیر هستند.
این در حالی است که بیش از یک و نیم میلیون نفر معلول تحت پوشش بهزیستی به همراه تعداد زیادی از سایر از کارافتادگان و مستمری بگیران و بازنشستگان تامین اجتماعی و غیره نشان می دهد برنامه ریزی مدونی برای امور آنها لازم است که هنوز دست یافتنی نشده است!
به گفته کارشناسان حوزه مددجویی، بر اساس برنامه ریزی انجام شده سالانه ۱۰ درصد جامعه هدف از چرخه حمایت خارج و افراد پشت نوبت جایگزین خواهند شد.
پرداخت تسهیلات اشتغالزایی، بیمه کارفرمایی و خویش فرمایی و پرداخت تسهیلات به کارفرمایانی که برای مددجویان اشتغال ایجاد کنند از راههای اشتغال برای جامعه هدف است.
کمک به جامعه هدف در مناطق کمتر برخوردار در اولویت برنامه هاست و واگذاری مجوز برای ایجاد مراکز مثبت زندگی به نیروهای بومی شهرستان در راستای خدمات رسانی بهتر به این مناطق صورت می گیرد.
▪️اجرای کامل قانون حمایت از افراد دارای معلولیت به سود کل جامعه است
بزرگترین خواسته‌ای که در زمان حاضر، معلولان تحت پوشش سازمان بهزیستی دارند اجرا شدن صد در صد قانون حمایت از افراد دارای معلولیت است.
در یک دهه پیش قانونی با نام قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به تصویب رسید اما قسمت‌هایی از آن اجرایی نشد تا اینکه در اسفند ۱۳۹۶ این قانون دگربار با اصلاحاتی به تصویب مجلس رسید که برای اجرا ابلاغ شد و در ۱۳۹۷ حدود ۲۰۰ میلیارد هزینه در نظر گرفتند که این رقم نیز محقق نشد!
بعد از گذشت چند سال بالاخره در سال ۱۳۹۸ برآورد اولیه قبل از تورم ۱۲ و ۵۰۰ هزار میلیارد بود که حدود یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان آن پرداخت شده است.
در این قانون بودجه، درمان، مناسب سازی، خدمات رفاهی و معیشتی و بسیاری موارد دیگر در نظر گرفته شده و از آنجایی که تمام معلولان باید تحت پوشش بیمه باشند، نه تنها تحت پوشش بیمه معمولی بلکه تمام هزینه‌های توانبخشی این افراد باید در فهرست بیمه قرار گیرد و این خدمات هزینه بالایی نیاز دارد.
بر طبق ماده ۶ این قانون، وزارت بهداشت که مجری بیمه این افراد است باید هزینه‌ای در نظر بگیرد تا بتواند به این افراد خدمات ارائه دهد.
به طور کلی می‌توان گفت بزرگترین خواسته معلولان کشور این است که این قانون به صورت صد در صدی به اجرا برسد و اگر این قانون اجرا شود سازمان بهزیستی می‌تواند خدمات گسترده ای از هزینه معیشت، پیشگیری، درمان گرفته تا بحث مشکل اشتغال و دادن سهمیه به این افراد ارائه کند لذا این اقدامات باعث می‌شود که معلولان حداقل زندگی نسبتاً نرمالی داشته و بتوانند همانند سایر مردم به زندگی خود ادامه دهند.
▪️در بخش صندوق ها و بیمه های بازنشستگی نیازمند اصلاح اساسی هستیم
یک کارشناس بیمه‌های اجتماعی به مسائلی که سازمان تامین اجتماعی از آن رنج می برد پرداخت و گفت: در بحث حقوق بازنشستگان طی یک سال گذشته اقدامات خوبی در جهت افزایش و همسان سازی حقوق آنان انجام شد اما در کنار نارضایتی هایی که در مقاطعی از سوی مراجع غیرمرتبط بروز می کرد باعث شد این اقدامات به خوبی نشان داده نشود.
محسن ایزدخواه ادامه داد: در پوشش پایه بیمه درمان میزان منابعی که صرف می کنیم می تواند باری از دوش مردم بردارد و یک همکاری بین بیمه ها و وزارت بهداشت باشد، قطعاً متولی حوزه بیمه ها وزارت بهداشت است و باید عهده دار تولی گری و ارائه خدمات باشد و بیمه ها به عنوان خریدار خدمات فعالیت کنند اما اگر تفکیک وظایف دقیق نباشد تداخل های طرفین لطمه هایی را وارد می کند.
وی افزود: اگر نظام پزشک خانواده و نظام ارجاع درست پیاده سازی شود می تواند کیفیت خدمات را بهتر و میزان هزینه کرد را بهبود بخشد لذا در حوزه از کار افتادگی و بیمه بیکاری نیز نیازمند بازنگری هستیم و در بحث خدمات و تعهداتی که در تامین اجتماعی به عهده دولت است نیز باید بازنگری صورت گیرد.
ایزدخواه اضافه کرد: قطعاً برخی از اصلاحات پارامتریک نیازمند تحول اساسی هستند به طوری که در حال حاضر امکان بازنشستگی یک فرد ۳۶ ساله وجود دارد در حالی که در هیچ جای دنیا اینگونه نیست زیرا هم اکنون امید به زندگی ۷۶ سال است و فردی که در ۳۸ یا ۴۰ سالگی بازنشسته شود در ۴۰ سال بعد به جای اینکه مولد باشد مصرف کننده خواهد بود و در نهایت توازن درآمد هزینه بر هم می خورد بنابراین در این موارد نیازمند اصلاح جدی هستیم!
وی تاکید کرد: روزی که منابع تمام شد دولت باید به جای همه بیمه پردازها و وصولی ها، اعتبار پرداخت کند که این امر عملاً امکان پذیر نیست، به همین دلیل در بخش صندوق ها و بیمه های بازنشستگی نیز نیازمند اصلاح هستیم و اگر منابع و مصارف همخوانی داشته باشد می توانیم به سمت درمان رایگان پیش برویم، پوشش بیمه بیکاری بهتر و مستمری بهتر و بیشتری پرداخت کنیم که کفاف زندگی بازنشستگان را بدهد که این موضوعات نیازمند گفتمان سازی است که باید به سمت آن حرکت کرده و زمان را از دست ندهیم.
▪️سازمانِ متعلق به کارگران و بازنشستگان، باید به دست خودشان اداره گردد!
یکی از نماینده کارگران با اشاره به اینکه سازمان تامین اجتماعی باید شورایی اداره شود گفت: این، یکی از مهم‌ترین مطالبات جمعی طبقه کارگر کشور است زیرا سازمانی که با حق بیمه‌های کارگران شکل گرفته و سال‌هاست از عرق یمین این طبقه تغذیه کرده، چرا باید دولتی اداره شود؟ وی با طرح این سوال که تامین اجتماعی چرا باید تبدیل به یک اداره زیر مجموعه عریض و طویل دولت شود افزود: کارگران و بازنشستگان، خواستار اداره شورایی سازمان تامین اجتماعی هستند و این در حالی است که در دولت دهم، شورای عالی تامین اجتماعی از میان برداشته شد و دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز هیچ تلاشی برای احیای آن نکردند!
او اضافه کرد: احیای این شورا، گامی مثبت است اما به معنای رسیدن به مقصد نیست؛ پس از احیای ساختار شورایی برای اداره سازمان، آنچه اهمیت بسیار دارد وزن جامعه بیمه شدگان در این نهاد شورایی است که اگر قرار باشد مثل شورای عالی کار، در شورای عالی تامین اجتماعی نیز نمایندگان کارگران و بیمه‌شدگان در اقلیت باشند، بازهم دولت و کارفرما دست بالا خواهند داشت و عهده‌دار تصمیم‌گیری خواهند بود؛ بنابراین سازمان تامین اجتماعی باید به دست کسانی اداره شود که خودشان قطره قطره و ذره ذره پول روی هم گذاشته‌اند و این نهاد را بنا کرده‌اند زیرا سازمان متعلق به کارگران و بازنشستگان است و باید به دست آنان اداره گردد.
