“عصرآزادی” به مناسبت روز جهانی غذا گزارش می دهد؛ فقر در همین نزدیکی هاست
یک متخصص حوزه درمان: در صورت تداوم روال فعلی، مشکلاتی همچون کمبود ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن، روی، ویتامین آ و کمبود دریافت مواد پروتئینی در بین کودکان و نوجوانان افزایش خواهد یافت!
? عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
بیست و چهارم مهر ماه برابر با ۱۶ اکتبر روز جهانی غذاست که به افتخار تاسیس سازمان جهانی غذا و کشاورزی ملل متحد موسوم به فائو در سال ۱۹۴۵ نامگذاری شده و در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود.
در این روز، سازمان های بین المللی به منظور برقراری روابط در زمینه کشاورزی و زمینه سازی برای جلوگیری از فقر و گرسنگی و نابودی محیط زیست تلاش می کنند به شرطی که برخی موانع از میان برداشته شوند.
تهیه و تامین غذا مقوله بسیار مهمی است که ایران با موانع زیادی دست و پنجه نرم می کند به طوری که در بیش از یک دهه اخیر، اقتصاد کشور با رکود مزمن و رشد منفی، سقوط ارزش پول ملی، بیکاری و فاصله اجتماعی روبرو گشته که به سود مردم نبوده است!
سرانه مصرف گوشت، برنج و لبنیات هموطنان کاهش داشته است به طوری که آخرین بررسی‌ها هم نشان می‌دهد در سال ۹۷، شرایط اقتصادی به گونه‌ای بوده که ۷ دهک جامعه نتوانسته‌اند کالری مورد نیاز خود را تامین نمایند!
اما جالب این است که فقط سفره دهک‌های کم‌درآمد کوچک نشده بلکه تورم، حتی روی مصرف بالاترین دهک‌های جامعه هم اثر گذاشته و میزان مصرف مواد غذایی آنها را هم کاهش داده است!
به هر حال تبعات اقتصادی کرونا، تغییر اقلیم و خشکسالی و تاثیر آن بر کشاورزی و همچنین تحریم و دشواری واردات، عواملی هستند که همگی دست به دست هم داده‌اند تا خطر ناامنی غذایی در کشور مخصوصاً در اقشار کم درآمد و دهک‌های درآمدی پایین افزایش یابد!
▪️وعده اول
فقر و یکی از عواقب آن که ناامنی غذایی است دو عامل اجتماعی تاثیرگذار بر سلامت افراد و جامعه هستند که به دلیل تاثیرگذاری مستقیم بر سلامت نیروی کار می‌توانند هزینه‌های هنگفتی به اقتصاد یک کشور تحمیل کنند.
حفظ سلامت فردی، مصرف رژیم غذایی مغذی و کنترل بیماری‌های مزمن یا ترکیبی از این سه مورد می‌تواند به عنوان چالشی برای افرادی که به دلایل مختلف نظیر منابع مالی محدود و استرس با فقر یا ناامنی غذایی درگیرند، تلقی شود.
علاوه بر این، افرادی که با فقر و ناامنی غذایی سر و کار دارند معمولاً دشواری‌های دیگری نظیر ناامنی انرژی و بی‌ثباتی در سرپناه را تجربه می‌کنند که اثری مضاعف بر تغذیه و سلامت آنها دارد.
تحقیقات متعدد نشان می‌دهد مردمی که در فقر یا نزدیکی خط فقر زندگی می‌کنند در مقایسه با افرادی که از نظر درآمدی در سطوح بهتری قرار دارند با وضعیت بهداشت و سلامت اسفبارتری مواجه بوده و دسترسی کمتری به مراکز بهداشتی دارند.
علاوه بر این، همسایگی با افرادی فقیر یا کم درآمد از قبیل زندگی در محله‌های فقیرنشین شهرهای بزرگ در مقایسه با همسایگی با افراد پردرآمد، اغلب منجر به دسترسی کمتر به منابع ترویج دهنده سلامت شده و تهدیدهای زیست محیطی بیشتری نظیر کیفیت آب و هوای پایین و شرایط سکونت ضعیف، سلامت افراد را به خطر می‌اندازد!
▪️وعده دوم
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، سوءتغذیه مهم‌ترین عامل تهدید کننده سلامت عمومی در جهان به شمار می رود و در حال حاضر این عارضه، عامل ۴۵ درصد از کل موارد مرگ و میر کودکان در سراسر جهان است.
در واقع سوءتغذیه همان دریافت کم یا زیاد نوع خاصی از مواد مغذی است که می‌تواند به مشکلات و عوارض جدی از جمله بازماندن از رشد، مشکلات چشمی، دیابت و بیماری‌های قلبی منجر شود.
سوءتغذیه سالانه میلیاردها نفر را در جهان تحت تاثیر قرار می دهد و برخی جوامع بر اساس محیط، سبک زندگی و منابع غذایی در دسترس، به نوع خاصی از سوءتغذیه دچار می‌شوند.
تحقیقات وزارت بهداشت نشان می دهد در ایران نیز چنین پدیده ای وجود دارد و البته شدت آن در برخی استان ها بیشتر است لذا طبق این تحقیقات، موارد سوءتغذیه را در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، هرمزگان، خوزستان، کرمان، بوشهر و خراسان جنوبی می توان مشاهده کرد. پس از شناسایی ۸ استان دچار ناامنی شدید غذایی، طرحی با اهدافی ویژه برای مقابله با این مشکل با عنوان «باغ» تعریف شده و اکنون در دانشگاه های علوم پزشکی کشور اقدام های انجام شده در 2 سال گذشته یا اقدامات در حال انجام را مورد بررسی قرار داده اند تا دریابند وضعیت فعلی این استان ها چگونه است.
▪️وعده سوم
شیوع کرونا در کنار دیگر عوامل بر اقتصاد کشورمان اثر گذاشت به طوری که برخی بیکار شدند و برخی هم درآمدشان کم شد، کسانی که کار خود را از دست دادند، هزینه‌های زندگی خود را به اجبار کم کردند تا چرخ زندگی خود را هر طور که شده بچرخانند.
موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی نیز پژوهشی در دوران شیوع کرونا از اواخر سال ۹۸ و ۹۹ انجام داده که بر اساس آن بیش از ۷۶ درصد بیکار شده‌ها مجبور به کاهش هزینه‌های مواد خوراکی خود و خانواده‌ها شده‌اند!
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد مصرف گوشت قرمز حدود ۷۲ درصد از خانواده‌های افراد بیکارشده، کاهش جدی پیدا کرده و حدود ۱۵ درصد از خانواده‌های بیکارشده‌ها، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند!
همچنین حدود ۷۶ درصد از خانواده‌ها، کاهشی محسوس در مصرف مرغ، حدود ۷۱ درصد از خانواده‌ها کاهش در مصرف برنج، ۶۱ درصد خانواده‌ها کاهش مصرف در لبنیات را در دوره شیوع ویروس کرونا تجربه کرده‌اند.
سال گذشته نیز خانواده ها ترجیح دادند به جای گوشت، از اسکلت مرغ استفاده نمیند که همه آمارها و بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر تورم افسارگسیخته در کنار بیکاری کنترل نشود ایرانی ها در سال‌های آینده دچار سوتغذیه جدی خواهند شد!
▪️وعده آخر
یک مقام بهداشتی هشدار داده که بحران اقتصادی مزمن به تشدید قابل توجه سوء تغذیه در بخش‌هایی از کشور منجر شده است.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت اعلام کرده که “افزایش ناامنی غذایی به ویژه در مناطق محروم مشاهده شده است.”
زهرا عبداللهی افزود: لاغری کودکان زیر ۵ سال به عنوان یکی از شاخص‌های سوء تغذیه در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی افزایش یافته و ظرف دو سال اخیر نزدیک به دو برابر شده است.
به گفته او هم اکنون ۱۲ درصد کودکان زیر ۵ سال در سیستان و بلوچستان و ۸ درصد در خراسان جنوبی دچار این مشکل هستند.
عبداللهی، تبعات اقتصادی کرونا، تغییر اقلیم و خشکسالی و تاثیر آن بر کشاورزی و همچنین تحریم و دشواری واردات را عواملی دانسته که همگی دست به دست هم داده‌اند که خطر ناامنی غذایی در کشور مخصوصاً در اقشار کم درآمد و دهک‌های درآمدی پایین افزایش یابد.
او به ویژه درباره وضعیت استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی و خوزستان ابراز نگرانی کرده است.
عبداللهی درباره افزایش شیوع سوءتغذیه کودکان زیر پنج سال و دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر تغذیه‌ای مانند مادران باردار و نوجوانان هشدار داد و اضافه کرد: در صورت تداوم روال فعلی، مشکلاتی همچون کمبود ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن، روی، ویتامین آ و کمبود دریافت مواد پروتئینی افزایش خواهد یافت.
او پیشنهاد کرده که طرح توزیع شیر مجدداً در مدارس پس از کرونا احیا شود و خواسته تا “به سرعت برای مهار گرانی و افزایش قیمت مواد غذایی فکری شود به ویژه پروتئین حیوانی مانند گوشت، مرغ و تخم مرغ، شیر و لبنیات که دسترسی به آنها بسیار سخت شده و مصرف آن در برخی خانواده ها به کلی حذف شده است!
