“عصرآزادی” از نگرانی دوستداران محیط زیست آذربایجان شرقی درباره خشک شدن تالاب ها گزارش می دهد؛

✔️ دبیر تالاب های آذربایجان شرقی:

وجود خشکسالی و کاهش بارش ها در سال‌های اخیر باعث آبگیری نامناسب تالاب شده و حق آبه‌ مدنظر آن تحقق نیافته است!

? عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

این روزها در اکثر محافل دوستدار محیط زیست آذربایجان شرقی، سخن از خشک شدن تالاب بین المللی قوری گول (به معنی پهنه آبی خشکیده) در سایه سوء مدیریت دستگاه های مربوطه است که پس از دریاچه اورمیه در حال ورود به ورطه نابودی می باشد!

بر اساس اعلام کارشناسان، خشک شدن تالاب بین المللی و حفاظت شده قوری گول به دلیل کمبود آب در منطقه نبوده بلکه در سایه سوء مدیریت دستگاه های مربوطه در عدم تامین حقابه این تالاب بوده است زیرا تامین حقابه آن از صبیر چای انجام می شود.

در این تالاب بیش از ۹۲ گونه پرنده نادر از جمله اردک در خطر انقراض سرسفید و اردک بلوطی زیست می کنند که خشک شدن تالاب، خطر نابودی نی زارهای قوری گول را نیز در پی دارد که یکی از با ارزش ترین اکوسیستم های طبیعی منطقه محسوب می گردد.

بر اساس اطلس تالاب‌ها، تاکنون ۲۷ تالاب در آذربایجان شرقی شناسایی شده است که تعدادی از آنها فصلی و برخی نیز مانند قوری گول و قره قشلاق دائمی هستند لذا شرایط برخی از این تالاب‌ها با توجه به بارش‌ها مناسب بوده و برخی نیز مانند قوری گول با مشکلات پیش آمده از شرایط نامناسبی برخوردار هستند.

حفظ تالاب‌ها نیازمند مشارکت و همکاری تمامی دستگاه‌هاست، اما احیا و حفاظت تمامی تالاب‌ها وظیفه‌ای همگانی و عمومی است و باید در این راستا تمامی ارگان ها و اهالی محل تلاش نمایند.

▪️با تکمیل کانال آب تعبیه شده حق آبه قوری گول هر سال سر موقع تامین خواهد شد

 

متاسفانه نزدیک به ۳ دهه است که تالاب قوری گول با معضل کم آبی دست به گریبان بوده و به نظر می رسد در طول این سال ها، مسئولان و مدیران ادارات مرتبط با این مقوله در آذربایجان شرقی به جای بررسی و آسیب شناسی دلایل و زمینه های این بحران زیست محیطی و تدوین سیاست ها و برنامه ریزی های هدفمند و علمی، با توسل به موارد غیرمنطقی، تالاب قوری گول را به یکی از آسیب پذیرترین عناصر زیست محیطی استان، کشور و جهان تبدیل کرده اند!

در همین حال مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی در تشریح آخرین وضعیت این تالاب و اقدامات در دست اجرای محیط زیست گفت: قوری گول، تالاب فصلی آذربایجان شرقی به شمار می رود و معمولاً در همه فصول سال سطح آب آن یکسان نبوده است اما در حال حاضر، وضعیت آن از نظر آب گیری مطلوب و مساعد نیست.

حسن عباس نژاد افزود: معمولاً و طبق روال هر سال، پس از پایان فصل کشاورزی منطقه در مهرماه، فصل آب گیری تالاب آغاز می شود اما امسال و در حال حاضر شرایط برای آب گیری تالاب بر اساس رویه همه ساله، فراهم نشده و ما این مسئله را به مسئولان استانی اعلام کرده ایم!وی عواملی همچون کمبود آب، کاهش بارش های فصلی و عدم تامین حق آبه تالاب را از جمله عوامل موثر در بحران این روزهای تالاب قوری گول قلمداد کرد.

اظهارات مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی در حالی مطرح شده است که وی با رد عدم پرداخت حق الزحمه میراب ها، برخلاف نظر کارشناسان این حوزه معتقد است: این حق الزحمه، هرچند با تاخیر، اما از سوی مسئولان استانی و سازمان برنامه و بودجه استان پرداخت شده است.

عباس نژاد در عین حال خاطرنشان کرد: ما در حال تکمیل کانال آب تعبیه شده برای تالاب هستیم و خوشبختانه توافق اولیه با وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی برای اجرای این طرح انجام گرفته و قرار است حق آبه تالاب هر سال سر موقع تامین شود.

▪️زندگی گونه های جانوری تالاب بین المللی قوری گول بستگی به تامین حق آبه‌ تالاب دارد

 

با توجه به خشک شدن تالاب قوری گول، دبیر تالاب‌های آذربایجان شرقی عوامل مهم دخیل در خشکی این تالاب بین المللی را تشریح کرد.

یدالله آذرهوا با بیان اینکه آب تالاب قوری گول از طریق کانال آبرسانی از دامنه‌های سهند تامین می‌شود گفت: با توجه به فرسودگی کانال آب رسانی به تالاب، طی سال‌های اخیر آورد آب به تالاب از طریق کانال کاهش یافته است علی رغم اینکه شرکت آب منطقه‌ای هر سال اقداماتی از جمله لایروبی را انجام می‌دهد اما مشکل اساسی این کانال بافت مسیر شنی در مجاورت تالاب است.

وی عوامل دیگر خشک شدن تالاب قوری گول را خشکسالی دانست و اضافه کرد: کمبود بارش و وجود خشکسالی باعث شده بارش مستقیم و جریانات حاشیه‌ای به تالاب قوری گول کم شود و این امر خصوصاً در سال‌های اخیر باعث آبگیری نامناسب تالاب شده و حق آبه‌ مدنظر تالاب تحقق نیافته است!

آذرهوا با اشاره به آغاز آبگیری تالاب قوری گول از آبان ماه اظهار کرد: اخیراً در جلسات کمیته‌ محلی و استانی تالاب، مقرر شده از اواسط آبان ماه آبگیری تالاب انجام شود، البته تامین و افزایش آب تالاب بستگی به همراهی شرایط اقلیمی دارد که اگر یخبندان زیادی در محل وجود نداشته باشد آبگیری تالاب به خوبی انجام می‌گیرد.

دبیر تالاب‌های آذربایجان شرقی با بیان اینکه حق آبه‌ تالاب ۳.۸ میلیون مترمکعب بوده است یادآور شد: زندگی پرندگان در این تالاب نیز بستگی به تامین حق آبه‌ تالاب دارد که اگر آبگیری تالاب به خوبی انجام شود بستر زندگی مناسبی برای پرندگان تالاب نیز در این محل فراهم خواهد شد.

▪️دادستانی با هرگونه ترک فعل منجر به تخریب تالاب قوری گول برخورد خواهد کرد

دادستان عمومی و انقلاب مرکز آذربایجان شرقی دستور بررسی ویژه علل خشک شدن تالاب بین المللی قوری گول بستان آباد را صادر کرد.

بابک محبوب علیلو در واکنش به خشک شدن تالاب بین المللی قوری گول گفت: حفظ محیط زیست از واجبات است و دستگاه قضایی آذربایجان شرقی به عنوان مدعی العموم موضوع خشک شدن این تالاب را به عنوان یک اثر طبیعی به طور ویژه بررسی و با تخلفات احتمالی برخورد می کند.

وی افزود: دستگاه های مسئول در این زمینه می بایست به وظایف محوله و قانونی خود به دقت عمل کنند و دادستانی با هرگونه ترک فعل و سوء مدیریت منجر به تخریب محیط زیست مطابق قانون برخورد خواهد کرد.

دادستان تبریز به دنبال خشک شدن تالاب زیبای قوری گول به عنوان یکی از مهمترین ذخیرگاه های تنوع زیستی در آذربایجان شرقی، طی نامه ای به مدیران کل حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و آبخیزداری و نیز مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی خواستار توضیح دستگاه های مربوطه در خصوص علل خشک شدن این تالاب شد.

این مقام ارشد قضایی آذربایجان شرقی در این نامه با اشاره به خشک شدن تالاب بین المللی قوری گول و تبعات زیست محیطی و اجتماعی آن، تاکید کرده است: اقتضا دارد نظر به اهمیت و حساسیت موضوع و در جهت حفظ حقوق عامه و صیانت از محیط زیست، تدابیر پیشگیرانه و کارشناسی شده برای جلوگیری از خشک شدن تالاب مذکور اتخاذ شده و با جدیت نسبت به رصد موضوع و پیشگیری از آن اقدام و آخرین وضعیت تالاب طی گزارشی به دادستانی منعکس و ارسال شود.

▪️نظارت جدی درباره قوری گول از سوی دستگاه های اجرایی مسئول صورت نمی گیرد!

آنچه از وضعیت فعلی تالاب بین المللی قوری گول و شرایط مدیریتی حاکم بر این منطقه برمی آید گویای برخی بی توجهی ها و رهاشدگی مدیریتی در بحران این روزهای تالاب است؛ از یک سو علی رغم پایان یافتن فصل کشاورزی در منطقه و ضرورت انتقال و هدایت آب به تالاب توسط میراب ها، این وظیفه فصلی طی یک سال گذشته به دلیل عدم پرداخت حق الزحمه مقرر، عملی نشده و از سوی دیگر جدای از برخی اظهارات متناقض، نظارت و کنترل مسئولانه ای نیز در این خصوص از سوی دستگاه های اجرایی مسئول صورت نمی گیرد!

از طرف دیگر نیز به نظر می رسد با وجود لج و لج بازی های مداوم میراب ها در عدم انتقال و هدایت آب به تالاب و رهاسازی این حجم از آب به مسیرهای دیگر – که گفته می شود در اعتراض به عدم پرداخت حق الزحمه های آنان صورت می گیرد – هیچ اقدام بازدارنده یا نظارتی از سوی اداره کل محیط زیست استان و شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی انجام نگرفته است.

همین بی عملی، زمینه ساز هدر رفت بخش عمده ای از منابع آبی استان از یک سو و خشک شدن شبه عامدانه تالاب قوری گول از سوی دیگر می شود؛ موضوعی که البته در رفتار و اقدامی فرافکنانه معمولاً، دلیل اصلی خشک شدن قوری گول، به مسئله خشکسالی های اخیر ربط داده شده است!

این که امسال و با وجود مشکلات سال قبل، آیا همچنان شاهد خشک ماندن و حتی خشک تر شدن این تالاب بین المللی منحصر به فرد و جاذبه مهم گردشگری استان خواهیم بود یا نه، موضوعی است که بی تردید پاسخ و اقدام عملی مسئولان امر را می طلبد!