“عصرآزادی” از وضعیت نامطلوب صنعت باسابقه قطعه سازی آذربایجان شرقی گزارش می دهد؛

? عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس می گوید تبریز ظرفیت های صنعتی بی‌شماری دارد که باید معرفی و بر روی آنها تمرکز گردد!
از اوایل دهه ۵۰ به بعد، آذربایجان شرقی با محوریت تبریز گام در راه صنعتی شدن گذاشت و اکنون پس از نیم قرن همچنان یکی از قطب‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود.
تراکتورسازی، ماشین سازی، بلبرینگ سازی، لیفتراک سازی و غیره از عمده صنایعی بودند که نه تنها نیاز صنعت ایران را تأمین می‌کردند بلکه محصول باکیفیت شان در آن سوی آب‌ها نیز خریدار داشت!
با اینکه واحدهای صنعتی این استان سالهاست قطعات مورد نیاز تراکتور و خودرو را تأمین کرده و سالانه میلیون‌ها دلار صرفه جویی ارزی به ارمغان می‌آورند اما کمبود نقدینگی، فرسودگی ماشین آلات و عدم بهره گیری از تسهیلات کم بهره بانکی سبب شده است آنها در چنبره‌ای از مشکلات گرفتار شوند.
در سالهای اخیر علیرغم وعده هایی که برای احیای واحدهای قطعه سازی آذربایجان شرقی از سوی مسئولان امر داده شده است این صنعت کماکان در کُما به سر می برد و تلاش برای به حرکت درآوردن چرخ های این صنعت جهت تولید محصولات باکیفیت تنها در حد شعار باقی مانده است!
▪️آذربایجان شرقی با نیم قرن سابقه قطعه سازی وضعیت مطلوبی ندارد!

از حدود ۳۰۰ واحد قطعه سازی در آذربایجان شرقی اکنون ۱۳۰ واحد فعال هستند و بقیه به دلیل همین مشکلات، عطای تولید قطعه را به لقایش بخشیده و کرکره شان را پایین کشیده اند.
در طول یک دهه اخیر قطعه سازان آذربایجان شرقی که همیشه در خط مقدم تولید بودند به رتبه ۷ کشوری تنزل پیدا کردند و رقبایی از استان‌های اصفهان، قزوین، مرکزی و خراسان جا پای قطعه سازان آذربایجان شرقی گذاشتند!
نیم قرن سابقه درخشان قطعه سازی، نقش تبریز و آذربایجان شرقی را همچنان در این عرصه پررنگ نگه داشته است هرچند قطعه سازان نمی‌توانند طلب شان را به موقع از خودروسازان بگیرند.
آنها انتظار دارند در قبال قطعه باکیفیتی که به مشتری می‌دهند پولشان را بگیرند، از طرف دیگر واردات و یا قاچاق قطعات نامرغوب از چین چالش دیگری است که قطعه سازان این استان صنعتی با آن مواجه اند لذا این امر باعث از دست دادن مشتری و بازار شده و چه بسا میزان تولید قطعه نیز کاهش یاید.
برندسازی، حضور گسترده در بازارهای منطقه‌ای و جهانی و صادرات قطعات در طراز جهانی اتفاقی است که باید سال‌ها پیش می‌افتاد و متأسفانه تاکنون قدمی مؤثر در این باره از طرف مسئولان امر برنداشته شده است زیرا آذربایجان شرقی نیم قرن سابقه قطعه سازی دارد و اکنون وضعیت موجود مطلوب این خطه از کشور نیست.
صنعتگران استان توان تولید ۷۰ درصد قطعات مورد نیاز خودروها را در کشور دارند، این واحدها با نیروی انسانی متخصص خود طراحی و ساخت انواع قطعات خودرو را بر عهده دارند و حتی می‌توانند قطعات صنایع نقت و گاز و پتروشیمی را تولید کنند به شرطی که حمایت دولت را پشت سرشان ببینند تا بتوانند سرپا بیاستند.
شاید به جرأت می‌توان ادعا کرد که آذربایجان شرقی با سابقه درخشان در قطعه سازی، می‌تواند به قطب دیگر خودروسازی در کشور تبدیل شود لذا راه اندازی خط تولید خودروهای هیبریدی و برقی و پیاده سازی دانش فنی این صنعت، راهکاری است که استان را در آینده به قطب خودروی کشور و حتی منطقه تبدیل می‌کند.
▪️توان تامین ۳۰ درصد از قطعات خودروسازان کشور در تبریز فراهم است

رئیس سازمان صمت آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه ۱۹ درصد سرمایه گذاری کشور در صنعت خودروسازی است گفت: با وجود ۱۷۰ واحد قطعه سازی در آذربایجان شرقی، توان تامین ۳۰ درصد از قطعات خودروسازان کشور در این استان فراهم است.
صابر پرنیان خودروسازی را یک صنعت پیچیده دانست و ادامه داد: با رشد این صنعت، شاهد رونق بیشتر صنایع پایین دستی از جمله ۶۰ رشته بزرگ و کوچک صنعتی مانند فولاد، پتروشیمی، لاستیک، آلومینیوم، شیشه، نساجی، رنگ و پوششهای مواد شیمیائی و غیره خواهیم بود.
وی با بیان اینکه آذربایجان شرقی به عنوان قطب خودروهای تجاری و سنگین کشور محسوب می شود افزود: در حال حاظر دو واحد خودروسازی سواری با ظرفیت ۳۳۰ هزار دستگاه خودروی سواری با میزان اشتغال دو هزار و ۴۰۰ نفر و همچنین ۸ واحد تولید خودروهای تجاری و سنگین از جمله اتوبوس و مینی بوس و کامیون و کامیونت با ظرفیت حدود یکصد و پنجاه هزار دستگاه با میزان اشتغال یک هزار و ۴۰۰ نفر در استان فعالیت دارند.
پرنیان تاکید کرد: فعالیت حداقل ۱۷۰ واحد صنعتی قطعه سازی با میزان اشتغال ۵۰۰۰ نفر به طور مستقیم و ۱۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم در استان از جمله ظرفیتهای صنعتی است که پرنیان در سخنان خود به آن اشاره نمود.
رئیس سازمان صمت آذربایجان شرقی عمده مشکلات شایع قطعه سازان استان را مربوط به مطالبات این قشر از واحدهای بزرگ کشور عنوان نمود و خاطرنشان کرد: عدم پرداخت به موقع این مطالبات در طولانی مدت موجب بروز مشکلات عدیده مالی، کمبود سرمایه در گردش، مشکل تهیه مواد اولیه و در نهایت جلوگیری از توسعه فعالیت اینگونه واحدها را در پی دارد.
وی به روز نبودن ماشین آلات و تجهیزات واحدهای قطعه سازی را از دیگر مشکلات عمده قطعه سازان استان دانست که موجب بالا رفتن قیمت تمام شده محصول نیز می شود.
پرنیان در پایان به تشریح برنامه های سازمان صمت در خصوص صنعت خودرو و قطعه سازی استان پرداخت و اظهار کرد: پیگیری تکمیل زنجیره خودرو و مجموعه سازی در استان جزو اولویت‌های سازمان بوده و پیگیری قطب سوم خودرو در استان و تولید خودرو با پلتفرم مشترک از دیگر برنامه های زیر ساختی کلان استان محسوب می شود.

▪️فاصله از تفکر دولتی قطعاً به موفقیت های چند برابری منجر خواهد شد!

تراکتورسازی علاوه بر تولید ماشین آلات استراتژیک به نوعی غرور و هویت آذربایجان نیز محسوب می شود.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اهمیت تولید محصولات با کیفیت در حوزه صادرات گفت: باید با تولید محصولات باکیفیت بر روی صادرات خودرو متمرکز شویم تا قدرت رقابت در بازارهای هدف را داشته باشیم.
عزت الله اکبری تالار پشتی افزود: هر چقدر از تفکر دولتی فاصله بگیریم قطعاً موفقیت ها چند برابر خواهد شد.
وی با بیان اینکه باید توانمندی های صنعتی خود را باور کنیم اضافه کرد: در تولید محصولات باید استانداردها رعایت شود و حتی با اقدامات سختگیرانه کیفیت محصولات ارتقا یابد.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به ظرفیت های بی‌شمار صنعتی تبریز تاکید کرد: ظرفیت های بخش های مختلف صنعتی باید معرفی و بر روی آن تمرکز شود.
مدیرعامل ایران خودرو نیز با بیان اینکه تبریز در حوزه تولید قطعات خودرو نقش بسیار برجسته ای دارد گفت: برای افزایش همکاری در صنعت خودرو باید بر روی تولید موتورهای دیزل تمرکز شود و محصولات با کیفیت و با قیمت مناسب تولید شود.
مهدی خطیبی افزود: هدف گروه صنعتی ایران خودرو برای سال ۱۴۰۳ تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه است که البته کار بزرگی است.
وی با بیان این که باید برای توسعه صادرات برنامه ریزی کنیم تاکید کرد: برای تولید یک و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو به همین میزان در واحدهای صنعتی باید موتور و گیربکس تولید شود.
مدیرعامل شرکت ایران خودرو با اشاره به موضوع مطالبات قطعه سازان یادآور شد: پرداخت های نقدی در وضعیت مناسبی قرار دارد به طوری که در اسفند سال گذشته ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان فقط پرداخت شبکه تامین داشتیم و از اول فروردین تا پایان اردیبهشت سال جاری نیز کل خرید از شبکه تامین پنج هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که کل پرداختی ها ۱۰ هزار میلیارد تومان است.
وی با بیان اینکه نگاه خاصی به کیفیت خودرو داریم تاکید کرد: در دورانی زندگی می کنیم که باید برای رقابت در بازار، کالای باکیفیت تولید کنیم و زنجیره تولید خودرو از طریق شرکت های قطعه ساز استانها تامین گردد!

▪️با اتکا به سرمایه های خُرد چرخهای صنعت قطعه سازی سرپا مانده است!

در روزگاری که کارخانه های تولید قطعات خودرو در منطقه صنعتی غرب تبریز متشکل از ایدم، چرخشگر، موتوژن و غیره با شرکت های معتبر خودروسازی دنیا از جمله آلمان و سوئد همکاری می کردند بسیاری از استان های کشور که امروزه به قطب اصلی صنعت ایران تبدیل شده اند هنوز با صنعت بیگانه بودند!
در آن سالها تبریز، قطب نخست قطعه سازی برای صنعت نوپای خودرو در ایران بود و تراکتورسازی نیز با نمایش توانمندی های فرزندان داخلی در حوزه صنعت، موفق شده بود انگلیسی ها را ناگزیر از تلاش برای جلب همکاری این شرکت معظم با کارخانه تراکتورسازی معتبر «مسی فرگوسن» کند.
اما در دهه های اخیر سرمایه گذاری های دولتی و حمایت دولتی از واحدهای قطعه ساز آذربایجان شرقی مانند دیگر شاخه های صنعتی این خطه کمرنگ بوده و بخش خصوصی این استان با اتکا به سرمایه های خُرد خود چرخ های صنعت باسابقه قطعه سازی را سرپا نگه داشته است.
فعالان صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی با اشاره به راه اندازی شعبه های شرکت های بزرگ خودروساز داخلی در برخی از شهرهای کوچک مناطق مختلف کشور، بدون داشتن زیرساخت قطعه سازی، با سرمایه شرکت مادر و منوط کردن تحقق این امر در استان ما به آورده های بخش خصوصی، این گونه سوگیری ها را موجب مغفول ماندن از ظرفیت های بالای قطعه سازی این خطه می دانند.
آنان با اشاره به انحصار صنعت قطعه سازی خودرو در دست عده ای مشخص و الزام کارخانه های خودروسازی به تامین قطعه خودرو، ولو بی کیفیت، از منطقه مشخصی در کشور، می گویند که این قبیل اقدامات منافی منافع صنعت خودروسازی و به تبع آن قطعه سازی ایران زمین در بلندمدت است و موجب نابودی تجربه زیستی ۵۰ ساله قطعه سازان آذربایجان شرقی می شود.
با این همه، صنعت قطعه سازی آذربایجان شرقی با تکیه بر تجربه طولانی مدت خود و برخورداری از نیروهای فنی متخصص و کارکُشته همچنان آتش زیرخاکستر است و می تواند در شرایط تحریم های غیرقانونی آمریکا و متحدانش، بستری برای داخلی سازی قطعات خودرویی و جهش در این زمینه باشد.