آیین بزرگداشت رابعه بلخی شاعره پارسی گو و نمایشگاه آثار خوشنویسی او

عصرآزادی آنلاین / سرویس فرهنگی:

روز چهارشنبه شانزدهم شهریورماه 1401 موسسه کتابخانه و موزه ملک میزبان برگزاری بزرگداشت رابعه بلخی نخستین شاعر پارسی سرا بود.

عصرآزادی آنلاین – علیرضا نیاکان؛ این برنامه از سوی، موسسه فرهنگی هنری مدارا و توسعه گفتگو، انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی، گالری هنری خط سفید و چند مرکز علمی و فرهنگی در راستای برنامه «پاسداشت سه بانوی پارسی سرا؛ رابعه بلخی، مهستی گنجوی و جهان خاتون شیرازی» برگزار شد.
در این نشست علمی فرهنگی، ابتدا دکتر رضوان طلب، مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک ضمن خیر مقدم به میهمانان به اهداف فرهنگی مجموعه کتابخانه و موزه ملی ملک به عنوان بزرگترین موقوفه فرهنگی ایران پرداخته و با اشاره به تاثیر قرآن و آموزه¬های اسلامی بر شاعران ایرانی یکی از وظایف این موسسه را بزرگداشت مفاخر علمی و فرهنگی ایران و حمایت از چنین فعالیت¬هایی دانست.

شعر هنر ملی ایرانیان است

سخنران دیگر این بزرگداشت، پروفسور سید حسن امین، ادیب، ایران شناس و استاد و محقق ممتاز با عنوان «شعر هنر ملی ایرانیان؛ ضرورت بازخوانی شعر بانوان پارسی سرا» به توضیح درباره هنر و جایگاه متفاوت هنرهای گوناگون در کشورهای مختلف پرداختند و شعر را هنر ملی ما ایرانیان دانستند که بر خلاف بسیاری از شاخه¬های دیگر هنری، پیر و جوان، زن و مرد، با سواد و کم سواد و بی سواد، روستایی و شهری همه و همه با آن مانوس¬اند و از لالایی مادران تا مرثیه بر درگذشتگان، در تمام زندگی ایرانیان جایگاه دارد و می¬تواند عنوان هنر ملی ایرانیان را بگیرد. نویسنده کتاب دایره المعارف شعر، در این میان بازپرداختن و توجهی نو به شعر بانوان شاعر را به چند دلیل بسیار مهم و لازم دانستند و اهداف شورای سیاستگذاری پاسداشت سه بانوی پارسی سرا را بیان نمودند. تلاش برای احقاق روزافزون حقوق بانوان، ایجاد همگرایی بین کشورهای منطقه و مردم پارسی گو در سراسر جهان و شناساندن این شاعران بزرگ ایرانی در عرصه ملی برخی از این اهداف است.

بلخ و رابعه بلخ

سخنران دیگر این برنامه دکتر نادر کریمیان سردشتی، به عنوان دبیر علمی همایش بانوان پارسی سرا، به جایگاه بلخ در فرهنگ و ادب فارسی و معرفی برخی مشاهیر بلخ پرداختند. عنوان رسمی سخنرانی ایشان «بلخ در روزگار رابعه بلخی و منابع شناخت وی» بود. ایشان دوران سامانیان را یکی از درخشان ترین دوران ایران پس از اسلام دانستند که توانسته است با توجه به فرهنگ ایرانی و ایجاد فضای آزاد، موجب درخشش علم و ادب و فرهنگ در زمان خود شود که یکی از آن اشخاص رابعه بلخی است که همزمان با رودکی میزیسته و با وی ملاقات داشته است. ایشان همچنین با بررسی آثار و نسخ خطی و چاپی به کهن ترین و معتبرترین منابع برای شناخت رابعه بلخی و شعر او پرداختند.

عشق¬های ممنوع در متون ادبی مشرق و مغرب؛ شاعر عشق و طبیعت

منیژه آرمین، نویسنده و هنرمند سفال، سرامیک و مجسمه سازی، سومین سخنران بزرگداشت رابعه بلخی بود. سخنرانی ایشان «زبان شعر رابعه بلخی» با مروری بر انواع عشق در تاریخ فرهنگ ایران و جهان و سختگیری طبقاتی و فرقه¬ای بر بسیاری از عاشقان اسطوره¬ای به ویژه زنان، به اشعار رابعه و پر کاربردترین مفاهیم در شعر او پرداختند که به ترتیب عشق و طبیعت است.

حکایت و روایت اندوه الهی رابعه

چهارمین سخنران این بزگداشت دکتر فرزانه اعظم لطفی دانشیار دانشگاه تهران به «حکایت و روایت اندوه الهی رابعه بلخی به زبان حال» پرداختند. ایشان در ابتدای سخن اندوه الهی را مفهومی مهم در شناخت عارفان دانستند و با ذکر نمونه¬هایی از شعر عارفانه فارسی اشعار رابعه بلخی و جایگاه او در این نوع شعر را با سایر شاعران مقایسه کردند.

غفران بدخشانی: رابعه، روایت یک عشق بی مرز است

این بزرگداشت دو سخنران ویدیویی نیز داشت، غفران بدخشانی شاعر شهیر افغانستانی ساکن هلند ضمن قدردانی و سپاس از برگزارکنندگان این برنامه به بیان زندگی رابعه بلخی و مهمترین نکته در زندگی او که عشق بی مرز است و نقش مهم شیخ ابوسعید ابوالخیر و عطار نیشابوری در نگاه داشت نام و سروده-های رابعه بلخی پرداخت. ایشان ملاقات رابعه بلخی و رودکی را واقعه ای مهم در تاریخ فرهنگ دانست که هرچند به فاش شدن عشق رابعه به بکتاش در مجلس شاه بخارا و کشته شدن رابعه بلخی منجر شد اما نام و شعر او را پرآوازه و ماندگار ساخت. ایشان همچنین به شعری از خود با عنوان دختر شعر اشاره کردند: «بروم سر راه رودکی را گیرم و بگویم به بخارا چو رسید نامی از خواهر حارث نبرد.»

خانم دکتر مسرت واجد، استاد زبان فارسی دانشگاه اسلامیه بهاولپور پاکستان نیز در سخنرانی ویدیویی خود به جایگاه و اهمیت شعر رابعه بلخی و زندگی او پرداختند. این بزرگداشت با شعرخوانی خانم دکتر پریوش ابراهیمی حافظ شناس و دبیر انجمن ادبی و خانم ونوس جامی پور و نوای نی نوازی همراه بود و دو سخنران افغانستانی خانم خدیجه میهن دوست و آقای رشاد پویا به جایگاه رابعه بلخی در دل مردم افغانستان و مزار شریف و مشکلات مردم افغانستان و به ویژه زنان آن از جمله محرومیت از آموزش پرداختند.

برای نخستین بار اشعار رابعه بلخی خوشنویسی شده و به صورت نفیس منتشر می¬شود

این بزرگداشت با نمایشگاه آثار خوشنویسی رابعه بلخی همراه بود. که به همت موسسه مدارا و توسعه گفتگو و با مشارکت کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درآمده بودند. در انتهای مراسم از این آثار خوشنویسی رونمایی و از آقای محمدحسین اسرافیلی به نمایندگی از دوازده خوشنویسی که این کار را به انجام رسانده¬اند تجلیل شد. لازم به ذکر است این آثار به صورت نفیس منتشر خواهد شد. خوشنویسان این نمایشگاه خانمها و آقایان: اعظم ابهرچائی، فاطمه ازندریانی، محمدحسین اسرافیلی، مصطفی تاجیان، امیر دانش مراغی، محمدجواد شکوهی فر، علیرضا فلاحت پیشه، سید علیرضا مطلبی، فاطمه مقیمی، ستار ولی نژاد، محمدتقی محرم زاده و علی امین هیهاتی آذرند.

برنامه¬های علمی، ادبی، فرهنگی و هنری «پاسداشت سه بانوی پارسی سرا؛ رابعه بلخی، مهستی گنجوی و جهان خاتون شیرازی» تا پایان امسال ادامه خواهد داشت.