فیلترینگ غیراقتصادی
“عصرآزادی” از نتایج منفی محدودیت های اینترنتی بر تجارت خارجی کشور گزارش می دهد؛
?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
یک فعال اقتصادی می گوید سرمایه‌گذار مثل یک گنجشک است که با اولین شلیک، می‌پَرَد و در روزهایی که ما با مافیای VPN دست و پنجه نرم می‌کردیم جهان به تجارت خود ادامه داد
پایین بودن سرعت اینترنت و حتی قطعی آن در بیش از یک ماه اخیر موضوعی است که از نگاه فعالان اقتصادی به ویژه تُجار و بازرگانان کشور غیرقابل هضم بود زیرا به گفته آنها امکان ندارد که به طرف‌های تجارت اروپایی، تورک، چین، روس، عراقی و سایرین بگویند اپلیکیشن های بین‌الملی را کنار بگذارید و نرم افزارهای داخلی ما همچون بله، ایتا، سروش و غیره نصب کنید!
بر اساس اظهارات برخی از صادرکنندگان، قطعی اینترنت منجر به عدم ارتباط آنها با زنجیره‌های تامین داخلی و به تبع مشتریان خارجی شده است به طوری که برخی از آنها پیش‌بینی می‌کنند در مهر ماه، کشور با کاهش حجم صادرات مواجه شده باشد!
در این بین، واردکنندگان نیز ضمن اشاره به عدم ارتباط با سامانه‌های داخلی و طولانی شدن مکاتبات با سازمان‌های ذیربط از کاهش شدید ارتباط با شبکه داخلی و همچنین فروشندگان خارجی خود خبر دادند که به گفته برخی از آنها، تجار طرف معامله خارجی گاهی نسبت به ادامه فعالیت تردید داشته و اعتماد مبادلات تجاری از بین رفته است.
در اینچنین بستر، علاوه بر اینکه ارتباطات عمومی لطمه و آسیب می‌بیند در نگاهی گسترده تر آسیب جدی به فضای کسب و کارهای اینترنت محور کوچک و در مرحله کلان به فعالیت های تجارت فعالان اقتصادی کشور با شرکای خارجی وارد شده است که معلوم نیست چگونه جبران خواهد شد…
▪️فیلتر اول
در دو دهه اخیر اختلال و قطعی تعمدی اینترنت سراسری یکی از سیاست‌های دولت‌های وقت به هنگام بحران‌های سیاستی و اجتماعی بوده است؛ سیاستی که همواره تَک بُعدی در مورد آن تصمیم گیری شده است.
این بار نیز این تصمیماتی که بی‌توجه به اثرات مخرب آن در اقتصاد کشور در دستور کار دولتمردان قرار گرفت از نگاه کارشناسان اقتصادی در هفته های اخیر نه تنها چالش‌های اجتماعی را برطرف نکرد بلکه چالش‌های اقتصادی جدیدی در بُعد کسب و کارهای داخلی و تجارت خارجی به ارمغان آورده است.
موضوع اخیر اختلال و سپس قطعی اینترنت سراسری به دنبال اعتراضات مردمی به نحوه درگذشت مهسا امینی دختر اهل سقز که از سوی گشت امنیت اخلاقی پایتخت بازداشت شده بود کلید خورد.
بر اساس داده‌های موجود، اختلالات اولیه اینترنت از روز ۲۶ شهریور ماه یعنی روز خاکسپاری این دختر جوان در سنندج آغاز شد و در کمتر از ۴۸ ساعت به شهرهای دیگر این استان و پس از آن به کل کشور تَسری پیدا کرد بدون آنکه کسب و کارهای وابسته به اینترنت مدنظر قرار گیرد!
اینکه فکر کنیم قطع شدن اینترنت و فیلتر طیف وسیعی از سایت‌ها، برنامه‌ها، اپلیکیشن ها و پلتفرم‌ها فقط به محدود شدن کسب و کارهای کوچک می‌شود، ساده انگارانه است زیرا نه تنها کسب و کارهای کوچک و کسب و کارهای مبتنی بر اینستاگرام دچار مشکل شده‌اند بلکه خطوط تولید از قبیل لبنیات و دارو گرفته تا تولید فولاد و نساجی در این شرایط دچار مشکل شده‌اند!
در حقیقت، خطوط تولید هم مبتنی بر اینترنت، هوش مصنوعی، تکنولوژی های IT و ITC هستند و خارج از کارخانه هم موضوعاتی مانند لُجستیک، ثبت سفارش، بازاریابی و برنامه‌های مالی و ارزی بر پایه اینترنت هستند و با این شرایط شاهد کاهش فروش، کاهش سود و به دنبال آن اثرگذاری این روند بر روی اشتغال خواهیم بود.
▪️فیلتر دوم
یک فعال اقتصادی درباره تاثیر قطعی اینترنت بر فعالیت‌های تجاری گفت: بنابر آمار، گویا حدود ۹ میلیون نفر به طور مستقیم از این بستر استفاده می‌کنند و گروه‌های دیگری هم مانند ما که کارمان تجارت است و می‌خواهیم با مشتریان خارجی مان در ارتباط باشیم با مشکل مواجه شده‌ایم چرا که به هر حال نمی‌توانیم به مشتریان‌مان بگوییم سروش نصب کنند!
علی شریعتی ادامه داد: در سال ۹۶ هم مشابه این اتفاق افتاد، هشدارهایی هم داده شد ولی اهم و فی الاهمی که مسئولان کردند منجر به قطعی آرام تلگرام شد و اکنون نیز واتساپ و اینستاگرام را فیلتر کردند در حالی که دولت بودجه‌های کلان و بی‌حسابی که به اپلیکیشن‌های داخلی داده که برای قلق‌گیری و کارهای اولیه گرفته‌اند.
وی افزود: فعالان فروشگاه‌های آنلاین هم چک اجاره، مواد و نیروی انسانی‌شان دارد سر می‌رسد و هیچ حمایت و کمکی به آنها نشده است لذا کمک‌ها به سمت یک سری اپلیکیشنی سوق داده شده که خروجی و بازدهی‌شان آن طور که باید باشد، نیست!
شریعتی درباره تاثیر قطعی اینترنت در بحث اعتبارسازی شرکای خارجی هم تاکید کرد: نرخ FDI یکی از شاخص‌های کشورهای در حال توسعه است به طوری که این عدد بسیار مهمی است که باید جذب سرمایه‌گذار خارجی را داشته باشد تا محقق شود اما یکی از پیش نیازهای سنجش آن، سهولت کسب و کارهاست که متاسفانه ما روز به روز از این کار فاصله می‌گیریم.
این فعال اقتصادی اظهار کرد: سرمایه‌گذار مثل یک گنجشکی است که با اولین شلیک، می‌پَرَد و در همین روزهایی که ما اینترنت را بسته ایم با مافیای VPN دست و پنجه نرم می‌کردیم و فریادها بلند شد که کسب و کارها دارد از بین می‌رود و نزدیکی ما در دبی نمایشگاهی برگزار شد و چندین میلیارد دلار سرمایه در حوزه IT و ICT جابه جا شد، شرکت‌ها آمدند و خرید و سرمایه‌گذاری کردند و رفتند و هنوز اندرخم یک کوچه ایم و سهولت اینترنت را که جزو بدیهیات و حقوق اولیه تجارت فراموش کرده ایم.
▪️فیلتر آخر
به گفته بسیاری از فعالان اقتصادی وقتی ارتباط تجار داخلی به صورت ناگهانی با شرکای خارجی – آن هم بدون اطلاع قبلی – قطع شد احساس نااطمینانی در بین تجار خارجی شکل گرفت که مسئولان نسبت به آن بی توجه بودند.
در ادامه این روند، حساسیت بازرگانان از آنجا بیشتر شد که اطلاع‌رسانی دقیقی در مورد بازه زمانی قطعی اینترنت اعلام نشد؛ موضوعی که اگرچه به باور تحلیلگران اقتصادی اثر کوتاه مدت آن کاهش تجارت در مهر ماه را به همراه داشت اما، در بلندمدت کاهش شرکای خارجی را پدیدار خواهد نمود که به ضرر کشور بوده و بی‌شک در آینده مشهود‌تر خواهد بود.
اگرچه امروزه تُجار خارجی احساس نااطمینانی کرده و شُرکای ایرانی را غیرقابل پیش‌بینی می بینند اما به سرعت تصمیم نمی‌گیرند زیرا آنها صرفاً تجار ایرانی را به دلیل اینکه هر لحظه امکان دارد به مدت نامعلومی از دسترس خارج شوند در لیست سیاه خود موسوم به Black List قرار می‌دهند.
بدین ترتیب اگر این شرایط ادامه یافته و یا تکرار شود آنها شرکت ها و فعالان اقتصادی ما را از لیست شرکای خود حذف می‌کنند که در این شرایط، ایران شرکای تجاری محدود خود را از دست می‌دهد لذا واکاوی آمار سال‌های اخیر گمرک کشور نشان می‌دهد بیشترین حجم مبادلات ما با ۱۲ کشور جهان است و درنتیجه ناامنی در تجارت منجر به ریزش شرکای مهم خواهد شد.
به باور کارشناسان اقتصادی، در این بین عدم شفافیت سیاستگذار در جریان قطعی اینترنت و فیلترینگ پلتفرم‌ها و اپلیکیشن های بین‌المللی بی‌شک خسارت‌های مالی زیادی به فعالان اقتصادی اعم از کسب و کارهای کوچک و متوسط نیز خواهد زد زیرا در دوره بررسی طرح صیانت، سیاستگذار در خصوص فیلترینگ این اپلیکیشن ها سکوت کرده و حتی در بسیاری از مقاطع به فعالان اقتصادی اطمینان داده بود که در این حوزه به راحتی سرمایه‌گذاری کنند در حالی که به مثابه زهی خیال باطل عمل شد!
