گام استوار در یخبندان تبریز

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

هر سال در فصل زمستان نمک پاشی خیابان ها بحث میان طرفداران محیط زیست و مدیران شهری و جاده های برون شهری را به اوج رسانده و آخر سر، شهرداری بدون توجه به هشدارها، نمک پاشی می کرد، اما چند ماه از زمستان که می گذشت حساسیت این اقدام مهم به فراموشی سپرده می شد تا سال بعد که بازهم تکرار گردد.
همانطور که از سالیان گذشته به یاد داریم روش سنتی نمک پاشی جهت پاکسازی معابر شهری مناطق مختلف کشور استفاده می شد که امروزه در سطح جهان منسوخ شده و اگر هم باشد نمک با شن است زیرا اگر نمک تبدیل به محلول شود این محلول سطح بیشتری را شامل شده و هزینه ها کاهش می‌یابد.
به اعتقاد کارشناسان، نمک بر روی بتن و آسفالت آثار خورندگی داشته و شهرداری تبریز با اصلاح شیوه نگهداری معابر در فصل زمستان، از امسال طرح محلول پاشی را مورد اجرا قرار داد زیرا نقطه انجماد نمک یا همان کلرید سدیم منفی ۹ درجه است در حالی که گاهی برودت هوای تبریز به منفی ۱۳ درجه هم می‌رسد که دیگر آنطور که باید و شاید اثرگذار نخواهد بود.
خوشبختانه تبریز به عنوان شهر اولین های ایران چند قدم از سایر مناطق کشور سبقت گرفته و چاره اندیشی برای این موضوع را توسط طرح محلول پاشی از چندی پیش روی میز کارشناسان، رسانه ها و افکار عمومی قرار داده تا اینکه در هفته جاری به مرحله اجرا درآمد و با تکمیل پروسه اجرایی آن، وقتِ خداحافظی از نمک پاشی های ادوار پیشین بلدیه چی های تبریز فرا برسد…
▪️ماه نخست سرما

برای اولین بار در کشور حذف استفاده از نمک جامد در بارش های زمستانی به صورت موفقیت‌آمیز اجرایی شده و محلول مورد تأیید دانشگاه تبریز در سطح شهر مورد استفاده قرار گرفته است.
آنطور که کارشناسان خدمات شهری می گویند در فصل سرمای سال گذشته، تنها در یک مرحله نمک‌پاشی، بیش از ۶ هزار تُن نمک در سطح شهر تبریز استفاده شده بود که حذف نمک در دوره فعلی و جایگزینی آن با روش نوین محلول‌پاشی یک اقدام ماندگار در اذهان مردم خواهد بود.
شهردار تبریز اجرای طرح جایگزینی محلول پاشی به جای نمک پاشی برای اولین بار در ایران را یک طرح دوستدار محیط زیست عنوان کرد و گفت: روش محلول پاشی، یک روش جدید دانش بنیان است که با همکاری اساتید دانشگاه تبریز طراحی و در حال اجراست لذا اجرای اجتناب ناپذیر این طرح در آینده‌ای نزدیک در دیگر شهرها یک افتخار برای تبریز بوده و در عین حال اثرات حذف نمک پاشی یک یادگار نیک تبریزی برای آیندگان تلقی خواهد شد.
یعقوب هوشیار با بیان اینکه سال گذشته ۵۰ هزار تُن نمک در فصل بارش برف در خیابان‌های شهر پخش شده است سرانه هر شهروند از این میزان را ۲۵ کیلو اعلام کرد و افزود: این میزان استفاده از نمک، آماری خطرناک برای سلامتی شهروندان و محیط زیست بود که در طرح جدید محلول پاشی اینگونه خطرات رفع شده است.
وی اجرای طرح محلول پاشی را دارای مزیت‌هایی از جمله کاهش هزینه‌های جاری شهرداری، جلوگیری از تخریب آسفالت، جلوگیری از آسیب به محیط زیست، حفظ فضای سبز، جلوگیری از آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، جلوگیری از فرسودگی خودروها و همچنین حفظ نظافت شهر دانست.
هوشیار با تاکید بر ضرورت محلول پاشی به موقع، اولویت بازگشایی و اجرای این طرح را ابتدا در معابر اصلی و سپس در معابر فرعی اعلام کرد و گفت: ضمن رصد عملکرد کلیه مناطق، نقاط ضعف اجرای طرح محلول پاشی شناسایی می‌شود تا در مراحل بعدی و روزهای آینده برطرف گردد.
▪️ماه میانه سرما

مبتکر طرح زمستانه مورد استفاده در شهر تبریز موسوم به محلول پاشی این روش را فاقد هرگونه آسیب به محیط زیست و سلامتی شهروندان دانست و گفت: اقدام شهرداری تبریز در تهیه و پاشش محلول و جایگزینی آن به جای نمک‌ پاشی برای نخستین بار در سطح کشور و آسیا انجام می‌شود که افتخار بزرگی برای تبریز است.
ذاکر حمیدی با بیان اینکه اجرای این طرح موجب کاهش هزینه‌های جاری شهرداری تبریز می‌شود، تامین مواد اولیه محلول را از محل مواد دورریز برخی صنایع عنوان کرد و افزود: آزمایش‌های لازم در خصوص مواد اولیه محلول انجام و تائیدیه‌ های آن اخذ شده است.
وی، هزینه نمک‌پاشی که پیش از این انجام می‌شد را برابر با ۱۵ هزار تومان در هر کیلو کلرید سُدیم اعلام کرد و یادآور شد: محلول تهیه شده در شهرداری تبریز جهت پاشش تفاوت قیمت زیادی با نمک دارد و بسیار ارزان‌تر است.
حمیدی با بیان اینکه سیستم تولید محلول تمام اتوماتیک بوده و به نیروی انسانی و هزینه زیاد نیاز ندارد، به مقدار و زمان تولید محلول در این دستگاه‌ها اشاره کرد و افزود: هر دستگاه محلول‌ ساز می‌تواند ۱۰ مترمکعب محلول را در عرض ۱۵ دقیقه تولید نماید.
این استاد دانشگاه تبریز با اشاره به تولید صفر تا صد قطعات دستگاه محلول‌ساز در شهر تبریز اضافه کرد: در سیستم نمک‌پاشی، وجود فلز سنگین موجب ضرر و زیان به محیط زیست، شهروندان، آسفالت معابر، لاستیک‌ و رینک‌ خودروها، آبهای سطحی، زیرزمینی و غیره می‌ شد.
وی با بیان اینکه در آنالیز سه پاشش اخیر محلول، میزان فلز سنگین حتی به اندازه یک در میلیارد هم نبوده است تاکید کرد: در محلول‌پاشی هیچ خوردگی در لاستیک و رینک خودروها و هیچ وسیله فلزی دیگر ایجاد نمی‌شود.
حمیدی با تبریک این دستاورد دانش بنیان به مردم تبریز، جرأت و همت شهردار جوان تبریز در جایگزینی این سیستم به‌ جای نمک‌پاشی سنتی را ستود و ابراز امیدواری نمود که با همراهی شهروندان بتوان بهترین نتیجه از اجرای این طرح را اخذ کرد زیرا اجرای موفقیت آمیز آن در هر صورت به نفع شهروندان می باشد.
▪️ماه آخر سرما

همه ساله شهرداری تبریز همانند سایر شهرهای بزرگ کشور در ایام برف و یخبندان فصل زمستان برای اینکه بتواند مسیرگشایی معابر عمومی و خیابانها را تسهیل و پاکسازی نماید از روشی تحت عنوان نمک پاشی که نسبت به دیگر روشها آسان تر به نظر می رسید استفاده می کرد که این روش نه تنها بار مالی و انسانی لازم را به دنبال داشت بلکه تبعات زیان بار آن به گفته کارشناسان، موجب از بین رفتن فضاهای سبز و خشکی درختان، فرسودگی آسفالت و سنگ فرش معابر عمومی، شوری شدید آب های زیرزمینی، نمک خوردگی و فرسایش زودهنگام تایر و کف اتومبیل ها، بهم خوردن نظم بهداشتی معابر و خیابان ها و امثالهم را به وجود می آورد که مبتکر تبریزی توانست به این وضعیت خاتمه دهد.
به اعتقاد کارشناسان محیط زیست، شاید نمک سدیم به دلیل قیمت ارزان و در دسترس بودن به ظاهر برای شهرداری‌ها بسیار مقرون به صرفه باشد اما بدون شک در بلند مدت برای شهر بسیار آسیب زا و گران تمام خواهد شد زیرا هزینه‌های پنهان آن از هزینه‌های آشکارش بیشتر است.
نمک پاشی خیابانها با نمک سدیم به منظور برف روبی، شیوه‌ای کاملاً غیرعلمی است که متاسفانه استفاده مداوم و مُصرانه از آن توسط شهردار سالهای قبل بدون توجه به هشدارها، لقب پرچاله ترین معابر ایران را به تبریز رساند تا در فصل گرما نیز نتوانند به آسفالت معابر شهری رسیدگی نمایند زیرا در یک چشم برهم زدن فصل زمستان سال بعد از راه می رسید و همان آش و همان نمک حماقت بار تکرار می شد!
عمر مفید آسفالت در شهرهای ایران یک پنجم عمر مفید آسفالت در کشورهای توسعه یافته دنیاست که یکی از مهم‌ترین دلایل این امر مخصوصاً در مناطق سردسیر از جمله تبریز، استفاده از نمک طعام برای یخ زدایی معابر عمومی توسط مدیران شهری و بی توجهی به هشدار کارشناسان بود که وضعیت کیفیت خیابانها هر سال بدتر از پارسال می شد!
بدین ترتیب، سیستم محلول‌پاش فعلی که مختص شهر تبریز و ثبت شده به نام شهرداری تبریز می باشد از چند کلانشهر ایران نیز متقاضی استفاده از این محلول شده اند که گویا از مدت های قبل سیستم آن در شهر نیویورک استفاده می‌شود و در قاره آسیا نیز برای نخستین بار فقط در تبریز مورد استفاده قرار می‌گیرد تا شهروندان تبریزی اولین کسانی باشند که در سوز و سرمای زمستان، بدون هیچگونه واهمه و احساس خطر، گام های استوار خود را بر زمین بگذارند!