عصرآزادی آنلاین/ قدیر گلکاریان، مدرس روابط بین الملل Near East University
چند روزی است که حوادث مربوط به مسمومیت دانش آموزان مدارس دخترانه در چندین شهر بر سر زبان هاست و مدارک و مستندات خبری نشان می دهد که این حادثه هر چند از قم آغاز شده است، ولی اکنون به برخی از استان ها به ویژه استان اردییل نیز رسوخ یافته است. هر چند رئیس جمهور روز چهارشنبه به مقامات دستور داده است که در مورد مسمومیت دختران دانش آموز تحقیقات انجام شود و آن را پروژه ای امنیتی قلمداد کرده که تلاش برای ایجاد دلهره در میان خانواده ها و ناامید کردن مردم است. اما نکته نظرات برخی از آیات عظام در این رابطه و به ویژه اظهارات آیت الله زنجانی درخورد توجه است. زیرا به نکته ای اشاره کرده اند که بعد از ماجراهای اخیر در کشور در راستای احیای حقوق زنان بسی قابل تأمل به نظر می رسد. ایشان در اظهارات خودشان گفته اند که “تجدید حیات تحجر فکری و عملی را شاهد هستیم. تحجری که یکی از مظاهر مهم آن زن ستیزی است.”
غالب تحلیل گران خارجی نیز مدعی هستند اقدامات رخ داده اخیر در زمره ایجاد فضای نارضایتی از جمهوری اسلامی در بحبوحه تداوم اعتراضات که می تواند پتانسیل های دیگری را برای آغاز مجدد اعتراضات در بازه های زمانی مختلف در آستانه سال نو در کشور افزایش دهد.
قبل از هر چیز باید گفت که گزارش های محلی حاکی از آن است که موج مسمومیت ها از ماه ها قبل در مدارس مختلف ایران در حال وقوع است و حالا از مدارس به خوابگاه های دانشجویی دختران نیز کشیده شده و خبری در این راستا از کرج تیتر اخبار شده است. از ابراز عقیده در رابطه با جزییات حوادث خودداری می کنم. زیرا همگان کمابیش از وقایع مطلع هستند. اما همه قربانیان حوادث از استشمام گاز سخن به میان آورده و راهی بیمارستان ها شده اند.
ابعاد این حادثه که اکنون به چندین استان گسترش یافته، نشان می دهد که نبایستی از کنار این قضیه به سادگی عبور کرد. با اینکه مسئولان انتظامی و وزارت کشور اعلام نظر کرده اند که بعد از تحقیقات کافی روشنگری لازم را برای عموم انجام خواهند داد ولی ادامه این حوادث در ذهن جامعه چنین استنباط پاردوکسی را ایجاد می کند که شاید عواملی نسبت به اختفای اصل قضایا بی میل نیست و این برای کشور هیچ شایسته و ارزنده نیست. لذا باید هر چه زودتر شفافیت کاری در این رابطه برای جامعه ارائه شود تا بار دیگر از این منظر صدمات دیگری به کشور وارد نشود.
اگر سابقه اظهار نظرها را از ابتدای قضیه در نظر بگیریم برخی از مسایل به صورت سرنخ می تواند کارشناسان امر را در رسیدن به اهداف لازم در مسموم سازی دختران دانش آموز و یا در کل قشر مونث تحصیل کرده یاری دهد. اخیراً بیش از 100 دانش آموز که عمدتاً دختر هستند در برخی از مدارس شهر قم، به دلیل استنشاق گازهای سمی مسموم شده و راهی بیمارستان شدند. در اولین گزارشات مربوطه که به آبان ماه برمی گردد، وزیر بهداشت گفته بود که مسمومیت‌ها خفیف بوده و همه دانش آموزان به صورت سرپایی درمان شده و تعداد اندکی بستری شده اند. اما به دنبال آن مدیران و مسئولان مدارس موضوع را بسیار ساده و ناشی از استرس و هیجان دانش آموزان معرفی کردند که این نوع اظهار نظرات بیش از اینکه مسخره وار باشد، چندش آور است. زیرا اگر قرار باشد که استرس موجب ایجاد شرایط مسمومیت در فرد باشد، باید اکنون خیل جمعیت ایران که از مشکلات و شرایط معیشتی و افزایش بی رویه ارز که تأثیر منفی بر روی همه چیز می گذارد، همیشه باید مسموم باشند و در درمانگاه ها و بیمارستان حضور داشته باشند نه در خانه و محل کارشان.
لذا از این قماش اظهار نظرات ساده انگارانه و بی منطق است که بار دیگر دستاویزی به رسانه های معاند می دهد که نوک پیکان تیرشان را به سوی دولت و نظام بگیرند. لذا اگر برخی از مسئولان به این نوع اظهار نظرات اهمیتی ندهند و یا ساده از کنارش بگذرند، تاوان آن سنگین خواهد بود.
پس از بررسیهای اولیه باز وزیر بهداشت مسمومیت دانش آموزان در مدارس قم را مربوط به جبهه و یا گروهی دانست که خواستار تعطیلی تمامی مدارس به ویژه مدارس دخترانه بودند. همین نکته نظر شباهت زیادی به استنباط آیت الله زنجانی دارد. اگر اینگونه باشد، باید بپرسیم که این نوع افراط گرایان از کجا حمایت و یا نشأت می گیرند که در فضای ایران دست به چنین عملی می زنند؟ ایران کشوری است که حداقل از نظر تعلیم و تربیت قشر زنان در مقایسه با سایر کشورهای مسلمان در رده بسیار بالایی قرار دارد. اگر چنین افراط گرایانی وجود دارند، چگونه به راحتی خود را در فضای کشور آسوده خاطر و در امنیت می بینند که دست به چنین رفتار زشتی می زنند؟
اما کنکاش قضیه اهمیت دارد که در اینجا مایل هستم به این موارد بپردازم:
- اگر افراط گرایان به این حملات سمی زده اند، باید هر چه زودتر ردیابی و شناسایی شوند. سیستم امنیتی ایران بایستی با توجه به اقتدار امنیتی که دارد سریعاٌ وارد عمل شده و هرنوع شائبه ای را در این خصوص از بین ببرد.
- اعتراضات گسترده که از شهریور آغاز شده بود و به آرامش رسسیده است، امکان دارد با این نوع اقدامات افراظی بار دیگر در ابعاد و اشکال دیگری بروز کند. باید سیستم امنیتی و انتظامی با جدیت به این امر بپردازد.
- اگر تشکیلات نظامی و انتظامی و امنیتی نسبت به این قضیه با جدیت برخورد نکنند، ذهنیت پردازی و شائبه لازم در خصوص این که برخی از افراطیون در دولت مسئول این حادثه است تا فضاسازی لازم برای آن دسته از بانوان ایجاد کند که هنوز علمدار اعتراضات گذشته هستند تشدید می کند.
- فراموش نکنیم که حوادث گذشته با فوت مرحوم مهسا امینی و دامنه دار شدن اعتراضات به نقطه ای رسید که امروز اپوزیسیون خارجی را نزدیک و مدعیهم کرده و از سویی ایالات متحده که تا شهریور ماه تمایل زیادی به رسیدن به نتیجه برجام داشت، حالا شرایط دیگری از مسایل حقوق بشری، سرکوب و…. مطرح می کند که با طولانی شدن شرایط موجود اقتصاد ایران را در بحبوحه تحریم‌های شکننده و فرساینده و کاهش ارزی پول ملی در کنار افزایش تورم در معرض ناملایمات ناخواسته قرار خواهد داد.
- این را نیز نیروهای امنیتی، انتظامی و قضایی در نظر بگیرند که امکان حضور برخی از دانشجویان خارجی به ویژه با ذهنیت طالبانی و یا برخاسته از پایگاه های طالبان در شهرستان قم و سایر شهرها هم باید در زیر ذره بین امنیتی قرار گیرد.
- پیچیدگی شرایط جاسوسی و امنیتی نیز در این قضایا باید محور بررسی های اصلی قرار گیرد تا در سایه ریشه یابی آن، نشانه های پازل متفاوت دیگر در اجرای ترفندها و دسیسه های غیر قابل پیش بینی روشن شود.
به امید اینکه با تلاش همه جانبه، هر چه زودتر ابعاد قضیه روشن شده و این موضوع به نتیجه مطلوب برسد.
