پیچ بهاری

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

در کشورهای اسکاندیناوی توانسته اند نرخ تلفات تصادفات جاده‌ای را در حداقل نرخ جهانی حفظ نمایند به طوری که مرگ حتی یک انسان در هر حادثه با ارزشهای آنان ناسازگار نیست اما مگر مرگ ناخواسته انسانها در ایران با ارزشهای ما سازگار است؟
آیا مسئولانی که در پی جوانی جمعیت کشور بوده و به درستی یکی از چالش های آتی این سرزمین را چالش جمعیتی تشخیص داده اند توجه دارند که مرگ بیش از ۳ هزار نوجوان و کودک در سال، یک فاجعه ملی برای جوانی جمعیت کشور محسوب می گردد؟
آیا خودروسازان ما می‌توانند اندکی از سود خود فاصله گرفته و یک صنعت ایمن را در کشور ترویج دهند تا ارابه های مرگ، تعطیلات نوروز و روزهای خوش تابستان را به ماتم و عزا بدل نکند؟
به راستی که باید ناقوس نحس مرگ ناخواسته به صدا درآید تا دولت و نخبگان، اقدام عاجلی برای تغییر وضعیت تدبیر نمایند زیرا اینگونه بی تفاوتی نشان از آن دارد که نه مرگ هزاران نفر هموطن با ارزشهای ما ناسازگار است و نه خواهان تغییر وضعیت موجود می باشیم چرا که نه صدایی از دولت برمی آید و نه از ملت و این یعنی تصادفات جاده ای با چنین وضعیت هولناک هنوز هم به مسئله اجتماعی تبدیل نشده است…
▪️پیچ اول

سفرهایی که با عجله و شتاب برخی از رانندگان برای رسیدن به مقصد، نگرانی وقوع تصادفات جاده ای را افزایش داده است؛ عجله‌ای که ممکن است سبب شود تا برخی ها در حالت خستگی و خواب آلودگی به رانندگی ادامه داده و برخی دیگر دست به تخلفاتی مانند سبقت یا سرعت غیرمجاز ناشیانه بزنند که منجر به تصادفات وحشتناک گردد.
آمارهای سازمان پزشکی قانونی حاکی از آن است که در طول اجرای طرح نوروزی سال ۱۳۹۶، تعداد ۸۷۴ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند، این آمار در نوروز سال ۱۳۹۷ افزایش یافته و به ۱۰۳۴ نفر رسید، در نوروز ۹۸ نیز ۹۱۴ نفر جان خود را از دست دادند، در آن سال وقوع سیل سبب کاهش سفرهای بین شهری شده بود اما آمار ۹۱۴ کشته نیز آمار بالایی محسوب می‌شود.
سال ۱۳۹۹ هم با ویروس کرونا تحویل شد و با اِعمال محدودیت‌های ترافیکی برای سفر و خانه‌نشینی بسیاری از شهروندان، آمار کشته شدگان حوادث رانندگی به ۵۳۴ مورد رسید اما در نوروز ۱۴۰۰ و در حالی که همچنان محدودیت‌های کرونایی پابرجا بود آمار کشته‌شدگان افزایش یافت و به ۱۰۸۰ نفر رسید!
در سال ۱۴۰۱ هم با جان باختن ۱۱۴۶ نفر در تصادفات آغاز شد تا در شرایط فروکش کرونا، تصادفات همچنان جان بگیرند و حال در سال ۱۴۰۲ این تعداد با کاهش نسبی به ۸۲۱ نفر رسیده است که البته رقم کمی هم نیست!
رئیس پلیس راهور فراجا از افزایش ۴۰ درصدی سفرهای جاده‌ای در ایام نوروز ۱۴۰۲ خبر داد و با بیان اینکه ۸۲۱ نفر در صحنه تصادفات رانندگی از ۲۴ اسفند تا ۱۳ فروردین جان خود را از دست دادند تاکید کرد که علاوه بر مصدومیت ۱۶ هزار نفر از هموطنان، به طور متوسط روزانه حدود ۴۵ نفر در تصادفات نوروزی جان خود را از دست دادند که این آمار در مقایسه با سال قبل بیانگر کاهش ۲۲ درصدی جانباختگان است.
▪️پیچ دوم

یک کارشناس ارشد ترافیک و تصادفات کشور به دلایل افزایش تلفات رانندگی در نوروز ۱۴۰۲ پرداخت و گفت: متاسفانه میزان راههایی که در سطح کشور داریم حداقلی است و به راه ایمن به مقدار مورد نیاز حمل ونقل کشور احتیاج داریم.
سیدهادی هاشمی افزود: وجه دیگر ترافیک و تصادفات، خودروی ایمن است که باید دارای پایداری، فرمانپذیری، سازگاری با سرنشین مدنظر قرار گرفته و به راننده کمک کند که بتواند در هنگام بروز حادثه قدرت مانور داشته و در صورت بروز حادثه میزان آسیب را به حداقل برساند.
وی با اشاره به عوامل نهفته در بروز تخلفات و تصادفات مرگبار ادامه داد: شرایط اقتصادی، مسائل فرهنگی و اجتماعی باعث می‌شود که گاهی رانندگان از قوانین و مقررات کوتاه آمده یا آن را کمرنگ ببینند، شرایط جسمی و روحی راننده نیز در بروز تخلفات و حوادث تأثیر بسزایی دارد.
هاشمی اظهار کرد: پلیس در فصل های بهار، تابستان و زمستان با اجرای طرح‌های ویژه‌، همیشه در جاده‌ها حضور دارد تا میزان تلفات کمتر شود اما اگر آمار افزایش می یابد باید عوامل آن را در جای دیگر جستجو کرد!
وی تاکید کرد: اگر حجم تصادف و تلفات بالا می‌رود مقایسه آن با افزایش حجم سفر یا تعداد زیاد خودروها اشتباه محض است زیرا در ایام نوروز شاهد بودیم هموطنان راه کوتاه ۳ ساعته را ۱۲ ساعت در جاده‌ها معطل ماندند.
هاشمی بیان کرد: در کشور آلمان به ازای هر ۱۰ نفر، حدود ۱۱ دستگاه خودرو وجود دارد اما تراکم راه آنها ۲۸۰ است در حالی که تراکم راه در ایران ۵.۲ است و علاوه بر راه خشکی، شبکه حمل و نقل ریلی با ایمنی جدید گسترش نیافته تا محیط زیست هم آلوده نشده و مردم بتوانند هر وسیله نقلیه عمومی ایمن را که می‌خواهند برای مسافرت انتخاب نمایند زیرا پلیس تنها کنترل رفتار رانندگان را در اختیار دارد و کاهش تلفات، اراده جمعی می‌خواهد که با فرهنگ سازی و گسترش راهها می توان به آن دست یافت.
▪️پیچ آخر

مسئولان پلیس راه کشور، عدم توجه به جلو، سرعت و سبقت غیرمجاز و خستگی و خواب آلودگی را از جمله عواملی دانسته اند که ۸۲ درصد از تصادفات رانندگی تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ را به خود اختصاص داده است؛ عواملی که کم و بیش در ابتدای هر سال برقرار است!
کارشناسان، معمولاً عامل اصلی مرگ و میر  در اینگونه تصادفات جاده ای را بی کیفیتی و ایمنی بسیار ضعیف خودروهای داخلی عنوان می کنند اما در مقابل، کارشناسانی نیز هستند که فرهنگ پایین رانندگی را عامل اصلی تلفات جاده ای تلقی عنوان کرده و معتقدند بی مبالاتی شدید رانندگان در کشور ما بیش از مسئله ایمنی خودروها موثر است.
به تعبیر روشن تر، آمار مرگ و میر در سطح جاده های کشور حتی درون خودروهای پیشرفته تر و ایمن تر نیز نسبت به آمار مرگ و میر بر اثر تصادف با این خودروها در کشورهای دیگر بالاتر خواهد بود!
این اختلاف نظر درباره علت آمار بالای مرگ و میر در تصادفات جاده ای که هر سال هم وجود دارد در حالی است که به نظر می رسد انجام یک پژوهش دقیق و قابل اتکای بومی با هدف برشمردن سهم هر یک از عوامل تلفات جاده ای می تواند موثر باشد تا روشن شود آیا صرف تجاوز از سرعت مطمئنه یا سبقت غیر مجاز یا خواب آلودگی یا هر عامل احتمالی انسانی دیگر لزوماً منتهی به تصادف منجر به فوت می شود یا خیر؟ و سهم خطای رانندگان و ایمنی خودروها یا مشکلات راه ها در این آمار وحشتناک به دست آمده و وضع ما از این نظر در مقایسه با کشورهای دیگر آشکار شود!
بدین ترتیب و بر اساس گزارش پژوهشکده بیمه مرکزی ایران در سال‌های قبل، در میان ۱۹۰ کشور جهان، ایران پس از کشور آفریقایی سیرالئون، بالاترین نرخ مرگ‌ومیر را در جاده‌ها داشته است و در حالی که این رتبه جهانی باعث سرافکندگی است باید هر چه زودتر فکری به حال آن کرد تا غول های آهنی بیش از این، جان عزیزانمان را نگیرد!