با دنده سنگین حرکت کنید!

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

برخلاف کشورهای جهان که دارای صنعت خودروسازی هستند اما در کشور ما، خودرو یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود و قیمت آن در درب کارخانه و بازار متفاوت بوده و کنترل قیمت آن همواره یکی از چالش‌های دولت های دوازدهم و سیزدهم بوده است.

در حقیقت، دولت سعی می‌کند با ترفندهایی مانند قرعه‌کشی یا تحویل‌های کوتاه‌ مدت، بین قیمت بازار و کارخانه تعادل ایجاد کند لذا کمبود عرضه در بازار خودروهای داخلی و همچنین کاهش کیفیت خودروها در مقایسه با سال‌های گذشته موجبات کمبود تقاضا را به دنبال آورده است.

حدود یک ماه است که قیمت خودرو در بازار آزاد کشور روند ریزشی گرفته است، به شکلی که برخی خودروها شاهد کاهش بیش از ۲۰ درصدی قیمت نیز بوده اند اما قیمت ها همچنان نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱ بازهم بالاست و اُفت قیمتی که در بازار شروع شده معلوم نیست به دلیل بی ثباتی تحولات بین المللی ادامه خواهد داشت یا خیر…

▪️نوسان اول

قیمت خودرو در اواخر سال ۱۴۰۱ با توجه به رشد حداکثری قیمت دلار و هجوم خریداران به این بازار، سوار بر نوار صعود با شیب تندی شد به نحوی که اختلاف قیمت خودروهای تولیدی کارخانه از اواخر دی ماه با قیمت بازار آزاد در انواع مختلف خودروها، افزایش شدیدی را تجربه کرد که دلیل اصلی آن، افزایش قیمت دلار از بازه قیمتی حدود ۳۶ هزار تومان تا نزدیک های ۶۰ هزار تومان در اواخر سال ۱۴۰۱ بود.

با آغاز سال ۱۴۰۲، قیمت خودرو به نوار صعودی خود ادامه داد تا جایی که بازار خودرو قیمت های بی سابقه ای در انوع مدل های خودرو تجربه کرد و این روند افزایش قیمت تا اواخر فروردین ماه سال جاری ادامه داشت اما با شروع اردیبهشت، به یکباره قیمت ها شکست و قیمت خودرو با همان سرعتی که به سمت بالا در حرکت بود، این بار سوار بر نوار کاهش قیمت شد و بازار خودرو از خریدار خالی گردید.

در حقیقت، قیمت دلار که در سال قبل حدود قیمت ۵۹ هزار تومان را تجربه کرده بود با شروع سال جدید و تغییر رئیس بانک مرکزی و سیاست های جدید بازار ارزی کشور، قیمت دلار به ۵۲ هزار تومان بازگشت.

از طرف دیگر هم، خودروسازان داخلی با دستور وزارت صمت طرح های یکپارچه خودرو را برگزار کردند که هدف از برگزاری این طرح ها، عرضه خودرو با قیمت کارخانه در بازه های زمانی کوتاه مدت بود و مردم با سنجش شرایط و قول های مساعد خودروسازان، حساب وکالتی ایجاد کردند و وجوه را در سامانه یکپارچه خودرو واریز کردند.

البته برخی از کارشناسان اُفت قیمت خودرو را طرح های یکپارچه خودرو نمی دانند بلکه اعتقاد آن ها بر عوامل بیرونی و سیاست های دستوری است که باعث رکورد در بازار خودروهای داخل کشور می گردد!

▪️نوسان دوم

یک کارشناس صنعت خودرو با اشاره به دلایل کاهش قیمت خودرو در بازار آزاد گفت: مهم‌ترین دلیل مطرح شدن واردات خودروهای کارکرده است لذا در صورتی که واردات خودروهای دست دوم عملیاتی شود به احتمال زیاد قیمت‌های بازار حتی شاید به زیر قیمت کارخانه برسند.

رسول سلیمانی افزود: تداوم ریزش قیمت خودرو در بازار آزاد بستگی به این دارد که واردات خودروهای کارکرده تا چه اندازه با جدیت دنبال شود زیرا این اقدام در کنار تولید خودروهای نو تأثیر بسیار مثبتی بر بازار آزاد دارد و به هیچوجه نمی‌توان منکر اثرات این سیاست بر اُفت قیمت‌ها شد.

وی یادآور شد: واردات خودروهای کارکرده به نفع صنعت خودرو هم است زیرا حساسیت‌ها از صنعت خودرو کم می‌شود و می‌توان روی اصلاح قیمت اقداماتی انجام داد و در ادامه نیز در مورد حقوق حاکمیت شرکتی و سهامداری اقدامات مثبتی را شروع و بحث خصوصی سازی را با جدیت عملیاتی کرد.

سلیمانی با اشاره به اینکه واردات خودروهای کارکرده در تسهیل و سرعت بخشی به اسقاط خودروهای فرسوده نیز کمک می‌کند اضافه کرد: دلیل دوم اُفت قیمت خودرو در بازار آزاد مربوط به شکل گیری انتظارات مثبت نسبت به اتفاقات سیاسی می‌شود که روی نرخ ارز هم تأثیر خود را گذاشته است لذا در صورت تداوم این سیاست، خودرو که تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده بود تقریباً به هویت اصلی خود یعنی کالای مصرفی بازمی گردد!

این کارشناس صنعت خودرو به سامانه یکپارچه فروش خودرو نیز اشاره کرد و گفت: از سویی دیگر دولت با ثبت نام مردم اقدام به مسدودسازی ۱۰۰ میلیون تومان کرد که با توجه به حجم استقبال مردم، حداقل بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی بلوکه شده است بنابراین می‌توان اذعان کرد که این موضوع نیز در ریزش قیمت‌ها اثر مقطعی داشته که بهتر است افرادی که در سامانه ثبت نام کرده‌اند سریعاً تعیین تکلیف شوند و قرارداد نهایی برای تحویل خودرو منعقد گردد.

▪️نوسان آخر

خودروسازان از گذشته تعهداتی به مردم داشتند که پیش از اینکه این تعهدات را عملی کنند در قدم بعدی تعداد قابل توجهی خودرو پیش فروش کردند؛ در حالی که این ایجاد تعهد، بیش از توان تولید آنهاست.

قطعه سازی در تولید خودرو، حرف نخست را می‌زند و یکی از مشکلات اصلی ما این است که قطعه سازان که بسیاری از آنها سفارش دهنده قطعه از کشورهای مانند چین هستند بر خودروسازی مسلط شده و به نوعی دست خودروسازان زیر ساطور قطعه‌سازان است و باعث شده خودروسازان قادر به عملیاتی کردن تعهدات خود در زمانی که اعلام کردند نباشند.

کارشناسان حوزه خودرو معتقدند دولت باید سود خود در واردات را به حداقل و یا به صفر برساند و مجلس نیز حقوق گمرکی را پایین آورد تا رقابت ایجاد شود زیرا در شرایط فعلی، دو خودروساز دُردانه داخلی بدون رقیب هستند و خودروهای بی‌کیفیت و با قیمت بالا عرضه می‌کنند!

افزایش ۷۰ درصدی قیمت خودرو از سوی شورای رقابت اقدام تعجب آوری بود که صدای کارشناسان را نیز درآورد زیرا شورای رقابت با استدلال زیان انباشته خودروسازان، قیمت‌ها را افزایش داد اما کارشناسان حوزه خودرو این پرسش را مطرح می کنند که غیر از دوره مدیریت جواد نجم الدین بر ایران خودرو، در کدام دوره خودروسازان زیان انباشته نداشتند؟ زیان انباشته خودروسازان در دو سال گذشته ۱۲۰ هزار میلیارد تومان بود و با وجود افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت خودرو در پایان سال زیان انباشته آنها به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

بدین ترتیب به نظر می رسد مشکل اصلی در قیمت‌گذاری خودرویی نیست و مدیریت ناکارآمد در صنعت خودروسازی این وضعیت را رقم زده است و به گفته کارشناسان، اگر این روند ادامه داشته باشد نارضایتی شدید خریداران از خودروهای داخلی بیشتر خواهد شد و شرایط دشوارتری برای خودروسازان در آینده پیش بینی می‌گردد که چندین سال است که امکان برون رفت از باتلاق حلبی های متحرک امکان پذیر نشده است!