ارس مبداء رونق تولید و صادرات

?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

منطقه ارس یا همان آراز ARAZ از دیرباز جایگاه مهمی در تجارت جهانی داشته و همواره مورد توجه بازرگانان و مسافران آسیا – اروپا و جاده ابریشم بوده و ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی آن نیز بر ظرفیت‌ های آن افزوده است.

امروزه نیز این منطقه منحصربفرد و بی نظیر در حوزه های صنعت، کشاورزی و غیره دارای پتانسیل بسیار خوبی به واسطه حضور سرمایه گذاران است که توانسته تا حد قابل توجه در بخش های تولید و صادرات نقش پررنگ خود را ایفا نماید.

طبق اعلام معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد ارس مجموع ارزش تولیدات صنعتی و کشاورزی این منطقه در سه ماهه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۳۰ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ با رشد ۶۳ درصدی به ۴۹ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است. 

از قرار معلوم، در بهار سال جاری، صادرات قطعی ارس با رشد ۲۳ درصدی به ۴۳ میلیون دلار رسیده و صادرات کالای داخلی نیز با رشد ۱۳۳ درصدی تا ۲۸ میلیون دلار افزایش یافته است کمااینکه سرمایه‌گذاری داخلی مصوب کمیسیون اقتصادی در سه ماهه اول سال گذشته ۵ هزار میلیارد ریال بوده که در سه ماهه اول سال ۱۴۰۲ با افزایش ۱۳۲ درصدی به ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال افزایش یافته است که باید شرایط تداوم روند افزایشی فعلی، تثبیت و حتی تسریع گردد…

▪️روایت اول

منطقه آزاد ارس با قرار گرفتن در مجاورت کشورهای آذربایجان و ارمنستان با چالش‌هایی در تجارت و سرمایه گذاری مواجه است که در صورت رفع آن ها می‌تواند به عنوان نقطه طلایی تجارت و سرمایه گذاری آذربایجان شرقی و کشور ایفای نقش نماید کمااینکه اکنون نیز به عنوان صنعتی ترین منطقه آزاد کشور مطرح بوده و در مسیر توسعه صادرات و تجارت با کشورهای منطقه گام برمی دارد.

رئیس اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به جایگاه منطقه آزاد ارس در اقتصاد آذربایجان شرقی گفت: برای توسعه فعالیت های این منطقه و جذب سرمایه گذاری خارجی باید آزادی عمل بیشتری به منطقه آزاد ارس داده شود.

یونس ژائله با بیان اینکه مناطق آزاد در سراسر جهان تعریف ویژه ای داشته و قوانین خاص خود را دارند افزود: با توجه به نام این مناطق و تشویق سرمایه گذاران داخلی به ویژه برای سرمایه گذاری در این مناطق باید مشوق های خاصی به سرمایه گذاران در این منطاق ارایه شود.

وی با اشاره به ظرفیت های بالقوه منطقه آزاد ارس در عرصه های مختلف صنعتی، کشاورزی و گردشگری اضافه کرد: برای توسعه فعالیت های این منطقه و تاثیرگذاری آن در رونق اقتصادی و صادرات و واردات استان، نقشه راهی در این حوزه ها برای این منطقه ترسیم شود.

رئیس اتاق بازرگانی تبریز با بیان اینکه منطقه آزاد ارس و به دنبال آن، آذربایجان شرقی باید از بُن بست ترانزیتی خارج و به ترانزیت بین المللی متصل شود تاکید کرد: اتصال خط جلفا به خداآفرین و سپس به کشور آذربایجان می تواند مزیت ترانزیتی برای این منطقه به وجود آورد.

ژائله یادآور شد: ایجاد لُجستیک و حمل و نقل بین المللی در این منطقه نیز از دغدغه های فعالان اقتصادی استان بوده و در این راستا فعالان بخش خصوصی و اتاق بازرگانی تبریز آمادگی لازم جهت همکاری های مربوطه برای سرمایه گذاری در این حوزه را اعلام می دارد.

▪️روایت دوم

مدیرعامل منطقه آزاد ارس، سرمایه گذاری ۵ میلیارد دلاری بخش خصوصی، وجود ۷ مرکز مهم دانشگاهی، فعالیت ۲۳۸ واحد صنایع و ۱۵۱ واحد صنایع در دست احداث، کشت بزرگ مقیاس در سطح ۲۴ هزار هکتار و ۳۳۰ هکتار باغات مکانیزه را از ویژگی های مهم این منطقه اعلام کرد.

مجید کیانی افزود: این منطقه با وجود مزیت های مختلفی همچون معافیت از حقوق گمرکی برای واردات مواد اولیه و ماشین آلات صنعتی، معافیت های مالیاتی ۲۰ ساله برای انواع فعالیت های اقتصادی، امکان ثبت شرکت یا مالکیت ۱۰۰ درصد خارجی و ورود اتباع خارجی بدون ویزا، دارای چالش ها و مشکلات مختلفی در حوزه تجارت، مبادلات بین المللی و قوانین و مقررات گمرکی و نبود استراتژی یکسان و چشم انداز تعریف شده است که جلوی مسیر توسعه و نقش آفرینی این منطقه در رونق اقتصادی آذربایجان شرقی، جذب سرمایه گذار خارجی و صادرات و واردات را می گیرد.

وی، رفع این چالش ها و مشکلات را با هم افزایی و همکاری دولت و مجلس و دستگاه های ذیربط دانست و اضافه کرد: عدم پیاده سازی مدیریت یکپارچه، کمرنگ شدن یا از بین رفتن مشوق های سرمایه گذاری، نبود بانک ها و نهادهای و موسسات مالی و تغییر رویکرد از صادرات به فروش به سرزمین اصلی از عمده چالش های مناطق آزاد محسوب می شود.

کیانی تاکید کرد: فعال نبودن دیپلماسی اقتصادی کشور از طریق مبادی ذیربط، عدم اجرای کامل معافیت های مالیاتی، وابسته بودن ترکیب درآمدی مناطق آزاد با امر واردات، عدم ثبات در قوانین، ریسک بالا جهت سرمایه گذاری خارجی، عدم تفویض اختیار کامل به منطقه آزاد در حوزه فرهنگی و اجتماعی، نبود نگاه تخصصی به مقوله فرهنگ و عدم توجه به وجود پیوست فرهنگی در طرح های مورد اجرا در مناطق آزاد از دیگر چالش های موجود در اینگونه مناطق قلمداد می گردد.

▪️روایت آخر

منطقه آزاد ارس علاوه بر ایفای نقش در صنعت، صادرات و واردات آذربایجان شرقی با داشتن دشت‌های وسیع حاصلخیز، قرار گرفتن در مجاورت رودخانه مرزی و پرآب ارس و ۵۰۰ هکتار اراضی کِشت گلخانه ای، در تولیدات و صادرات محصولات این حوزه قطب اصلی کشور و در پیشانی استان قرار داشته و به عنوان یکی از بازیگران اصلی تامین امنیت غذایی پیشتازی می کند.

داشتن عنوان هاب لجستیکی یا همان قطب پشتیبانی شمالغرب ایران در حوزه ورود به اتحادیه اوراسیا و کشورهای قفقاز، واقع شدن در مسیر سه کریدور بین المللی، برخورداری از خط ریلی برقی، جاده های مواصلاتی ترانزیتی و مناسب برای حمل کالا، نزدیکی به فرودگاه های تبریز، خوی، نخجوان و ماکو، اتصال به راه آهن سراسری ایران – روسیه – اروپا و داشتن انبارهای سرپوشیده بزرگ و سایت بارانداز از جمله ویژگی های مهم این منطقه برای ایفای نقش در حوزه تجارت و صادرات و واردات کالا و محصولات با کشورهای همسایه است.

این منطقه خاص با برخورداری از زیرساخت های اقامتی، تفریحی، خدماتی و طبیعت زیبا مانند منطقه حفاظت شده کیامکی، جنگل های ارسباران، رود ارس، کاروانسراها، کلیساها، حمام تاریخی جلفا، عمارت آینالو، آبشارها، چشمه ها، پل های تاریخی و موزه های گلفرج، خداآفرین و هوراند سالانه با جذب هزاران گردشگر داخلی و خارجی، در حوزه گردشگری استان دستی بر آتش دارد.

به عقیده فعالان اقتصادی، توسعه واحدهای تجاری، صنعتی و کشاورزی منطقه، زمینه اشتغال برای بیش از ۲۰ هزار نفر در واحدهای سلولزی، شیمیایی، نفت و گاز، آرایشی و بهداشتی، نساجی، صنایع غذایی، پوشاک و برق و الکترونیک فراهم کرده است ولی این منطقه برای ایفای نقش خود در تجارت، جذب سرمایه گذاری خارجی و رونق اقتصادی آذربایجان شرقی با مشکلاتی مواجه است که نیازمند هم افزایی دولت و مجلس برای رفع این چالش ها و مشکلات پیش رو می باشد؛ چالش هایی که می تواند این منطقه را از مسیر توسعه و ایفای نقش در تجارت و رونق اقتصادی استان و منطقه دور ساخته و انگیزه سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای حضور در این منطقه خاص را کمرنگ نموده و یا از بین ببرد!