آذربایجان شرقی در برزخ تورم

????عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

خبر کوتاه و تعجب آور بود؛ آذربایجان شرقی در زمره استان های با تورم بالا قرار گرفته است… آن طور که مرکز آمار ایران گزارش داده است تورم در ۲۳ استان بالاتر از متوسط کشوری بوده و متوسط تورم کشور ۴۸.۵ درصد است که این رقم در آذربایجان شرقی به عنوان ششمین استان با تورم بالا ۵۴.۶ درصد است.

طبق این گزارش، نرخ تورم کشوری در خرداد ماه امسال ۴۸.۵ درصد اعلام شده که نرخ تورم در استان یزد حدود ۱۰ درصد بالاتر از میانگین کشوری اعلام شده و آذربایجان‌شرقی نیز با نرخ تورم ۵۴.۳ درصد در انتهای جدول و بالاتر از استان‌های یزد، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خراسان شمالی و کردستان قرار دارد.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در ۲۳ استان بالاتر از میانگین کشوری و در ۸ استان پایین تر از تورم کشوری است که کمترین نرخ تورم را استان تهران با رقم ۴۳.۹ درصد به خود اختصاص داده و یزد نیز با تورم ۵۸.۸ درصد، گران‌ترین استان کشور عنوان شده است.

با این حساب، آذربایجان شرقی به عنوان یک استان صنعتی و تولیدمحور در جایگاه سزاوار خود قرار نگرفته و می بایست در راستای رشد تولید و کنترل تورم اقدامات موثری انجام می گرفت که ظاهراً سهل انکاری شده و باید مشخص شود کجای کار می لنگد…

▪️ابتدای تورم

تورم یا Inflation به معنای افزایش مداوم و پیوسته سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک منطقه یا استان و برای یک دوره زمانی معین است به طوری که تورم باعث می‌شود قدرت خرید خانوارها کاهش یابد که البته در همه کالاها به طور یکسان نخواهد بود و همین امر، پیش‌ بینی شرایط اقتصادی و تحلیل فرصت‌های سرمایه‌ گذاری را با دشواری مواجه می‌کند!

به گفته اقتصاددانان دو دلیل عمده کاهش عرضه کل یا افزایش تقاضای کل و رشد عرضه پول مازاد بر رشد اقتصادی یا همان رشد نقدینگی دلالت دارد؛ هنگامی‌ که تعادل عرضه و تقاضا برهم می‌خورد و در یک بازار تقاضای بیشتری شکل می‌گیرد یا به هر دلیل عرضه کالا نسبت به قبل کاهش پیدا می‌کند، قیمت نیز افزایش می‌یابد که منجر به ایجاد تورم شده و اگر این عدم تناسب عرضه و تقاضا مداوم باشد، می‌تواند منجر به ایجاد تورم شدید و مزمن شود.

از قرار معلوم، قرار گرفتن آذربایجان شرقی در زمره استانهای متورم کشور، موجب تعجب شخص استاندار شده و او را به واکنش وادار کرده است تا از بخش خصوصی بخواهد که آنها می‌توانند در کنار حمایت‌های دولتی شعار مهار تورم در استان را محقق نمایند!

عابدین خرم با اشاره به اینکه چرا باید استان ما جزو استان‌های گران باشد در حالی‌ که از ظرفیت‌ های بالایی در حوزه تولید برخوردار هستیم می گوید ما سعی داریم تا بخش خصوصی با کمترین مانع حرکت کند و طی این دو سال نیز حرکت‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است و اگر هم مشکلاتی وجود دارد، باید برطرف شود.

 وی با اشاره به اینکه مشکل تورم یک مشکل ملی است و به سیاست‌های دولت مربوط می‌شود تاکید می کند که در این زمینه شاید کاری در استان‌ها نتوان انجام داد، اما می‌توانیم با فراهم کردن زمین رشد تولید و مدیریت تقاضا و عرضه در بازار به‌ نوعی به ایجاد تعادل در قیمت‌ها کمک کنیم.

▪️میانه تورم

یک کارشناس اقتصادی معتقد است تورم بیش از ۵۰ درصدی آذربایجان شرقی و بالا بودن این نرخ نسبت به سایر استان‌های مرزی در سال جاری به دلیل آثار تمام سیاست‌های پولی و مالی دولت در این استان دیده می‌شود و این امر یکی از دلایل وجود تورم بالاست.

علی اصغر عباس زاده با اشاره به اینکه تورم بالا در آذربایجان شرقی دلایل بسیاری می‌تواند داشته باشد گفت: طی بررسی‌های انجام گرفته پیرامون موضوع تورم، چهار نظریه مهم پولی، فشار ناشی از تقاضا، فشار ناشی از هزینه و ساختاری می‌توانند دلایل این مقوله باشند.

وی افزود: از جنبه نظری ساختاری تورم، می‌توان گفت که آذربایجان شرقی یک استان مرزی است و قطعاً طی ۶ ماهه اول سال، آمار مسافرت‌ها به قصد خرید به این استان بالا می‌رود در نتیجه عرضه کالا در استان پاسخگوی این حجم از تقاضا نبوده و در تقابل بین عرضه و تقاضا یک شکاف و در نهایت تورم و افزایش قیمت کالاها رخ می‌دهد.

عباس‌زاده در خصوص دلیل دیگر تورم بالا در استان نیز اضافه کرد: تبریز نسبت به سایر کلان شهرهای کشور از مشکل ساختار امکانات حمل و نقل و توزیع کالا رنج می‌برد؛ در مراکز سایر استان‌های بزرگ کشور، میادین و یا مراکز خرید با غرفه‌های مشخصی برای فروش اقلام وجود دارد که در نهایت نظارت مسئولان و بازرسان را آسان‌ تر و قیمت‌ها بهتر کنترل می‌شوند اما در تبریز اینگونه نیست و در بحث نظارت بر قیمت‌ها مشکل داریم!

وی با اشاره به افزایش قیمت عوامل تولید تاکید کرد: با بالا رفتن فشار قیمت عوامل تولید نیز، شاهد افزایش شاخص قیمت تولیدکننده و در نتیجه افزایش قیمت تمام شده‌ کالاها می‌شویم.

عباس زاده خاطرنشان کرد: برخی از اقلامی که هم استانی‌ها نسبت به سایر استان‌ها بیشتر مصرف کرده و این اقلام در محاسبه شاخص تورم نیز به کار گرفته می‌شود، اقلام گران و با قیمت بالا همچون گوشت هستند.

وی یادآور شد: استان‌های مرزی اغلب به دلیل تردد مسافران با تورم بالا مواجه هستند، از جمله استان ایلام که همواره دارای نرخ تورم بالا و حتی رتبه نخست در این خصوص بوده، زیرا اقتصاد این استان ضعیف و جوابگوی تقاضای بالای کالاها نیست!

▪️انتهای تورم

گرانی کالا‌های اساسی و تورم در آذربایجان شرقی همواره برای شهروندان این منطقه آزار دهنده بوده و هست و از طرفی هم میانگین تورم در آذربایجان شرقی نسبت به اغلب استان‌های مرزی بالا است لذا تورم تحمیل شده به خانوار‌ها در یک سال گذشته در این استان، بیشتر از ۵۰ درصد بود که تأمّل برانگیز بوده و نیازمند آسیب شناسی و علّت یابی است.

بررسی ها نشان می دهد از هر ۱۰۰ نفر در آذربایجان شرقی حدود ۴۰ نفر فعال هستند و با این وضعیت، نرخ بیکاری در این استان معمولاً از میانگین کشوری یک یا ۲ درصد پایین‌تر است.

به اعتقاد کارشناسان، در آذربایجان شرقی چسبندگی جمعیت وجود ندارد و جمعیت فعال برای یافتن کار مهاجرت می‌کنند؛ این هم پویایی آذربایجانی ها را نشان می‌دهد که تحمل بیکاری را ندارند و هم یک عارضه است چراکه شغل مناسب به اندازه متقاضیان وجود ندارد!

سهم آذربایجان شرقی از اقتصاد کشور حدود ۳.۵ درصد است که با توجه به زندگی ۴.۹ درصد جمعیت کشور در این استان، حداقل انتظار منطقی برای سهم اقتصادی همان میزان است لذا بعد از انقلاب به استان‌های محروم توجه بیشتری شده و کاستی‌های داخل استان هم باعث شده تا سهم اقتصادی آذربایجان شرقی کوچک شود.

از لحاظ توزیع فضایی نیز توزیع درستی در سطح آذربایجان شرقی وجود ندارد به طوری مناطق شرق استان از لحاظ تمرکز توزیع اقتصادی و استقرار صنایع و جمعیت فقیرتر و ۸۰ درصد جمعیت و استقرار صنایع در غرب استان مستقر است در حالی که در مناطق شرقی ظرفیت‌های مختلفی وجود دارد اما به دلایل متعدد، فعالیت‌ های بزرگ در آنجا تعریف نشده است!

بدین ترتیب، تعادل بخشی در آذربایجان شرقی از جمله چالش‌های این استان است که ایجاد جاذبه چسبندگی جمعیت و مهاجرت معکوس به شرق استان و استقرار صنایع در این قسمت نیز از جمله اقداماتی است که باید برای عملیاتی کردن آنها سریعتر دست به کار شد!