عصرآزادی آنلاین/ سید فرید پیمان، مدیر مسئول
ایران در حال تجربه مشکلات جدی آب است. خشک سالی های مکرر همراه با برداشت بیش از حد آب های سطحی و زیرزمینی از طریق‌شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیک و چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌است.
از نشانه‌های این وضعیت خشک شدن دریاچه ها به طور مشخص دریاچه اورمیه، رودخانه‌ها و تالاب‌ها به مانند تالاب گاوخونی وهورالعظیم، کاهش سطح آب های زیر زمینی، فرو نشست زمین به طور مثال دشت های اطراف تهران، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان زایی و طوفان های گرد و غبار آن چیزی که در سیستان و بلوچستان و بعضاً در خوزستان شاهد آن هستیم، می باشد.
با خشک تر شدن زمین کمبود آب معیشت مردم در منطقه و به خصوص سراسر ایران خطری است که کارشناسان به آن اذعان دارند.
با توجه به میزان منابع آب و سرانه مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد.
این موضوع لزوم مدیریت پایدار منابع آب را بیش از پیش ضروری می سازد. مدیریت پایدار منابع آب ایجاد تعادل بین منابع و مصارف‌آب در کشور به طور مداوم است. امری که در کشور ما جدی گرفته نمی شود. به گفته معاون وزیر نیرو مصرف آب در کشور به رقم عجیب در حدود ۱۲۳ میلیارد متر مکعب رسیده است یعنی چیزی در حدود ۵ برابر آب دریاچه اورمیه در شرایط معمول دریاچه. چنین مصرف بی رویه‌ای نه تنها موجب کمبود آب برای نسل حاضر می شود بلکه امانتی برای نسل آینده باقی نمی گذارد.
کارشناسان معتقدند بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی می باشد امری که در برنامه های توسعه ای به بخش کشاورزی برای رسیدن به خودکفایی بدون توجه به مدیریت منابع آبی اهتمام زیادی گذاشته شده است. برنامه ریزی ای که تا حدودی زیادی باعث هدر رفت منابع آب کشور شده است. خودکفایی درکشاورزی زمانی معنی می دهد که ما رفتار مناسبی با محیط اکولوژیک خود داشته باشیم که متاسفانه در امر مدیریت بحران آب نادیده گرفته شده است. یعنی منابع گرانقدر آبی فدای توسعه نامناسب کشاورزی در کشور شده است. البته تحریم های گسترده هم در این موضوع بی تاثیر نبوده است که باعث محدودیت کشور در واردات محصولات کشاورزی شده و برعکس به صادرات پر حجم آن روی آورده شده است.
اگر به این موضوع مسئله احداث بی رویه سد در کشور را هم اضافه کنیم موردی که در مورد دریاچه اورمیه بیشتر عینیت دارد می بینیم که ما از منابع محدود آبی استفاده بهینه نداشته و هشدارهای متخصصین و کارشناسان مربوطه را چه از ناحیه دولت و چه از ناحیه مردم جدی نمی گیریم.
بخش صنعت و مصارف آب شیرین هم کم از بخش کشاورزی نداشته و بالاتر از نُرم جهانی است.
در نتیجه آنچه گفته شد منابع آب در کشور بسیار محدود هستند بنابراین برای جلوگیری از مقدار هدر رفت آب نیاز به مدیریت به هم پیوسته منابع آبی هست. با توجه به اینکه بیشترین مقدار هدررفت آب مریوط به بخش کشاورزی است به گفته کارشناسان بایستی به دوروش مستقیم شامل افزایش راندمان آبیاری و بهره گیری از فناوری روز، تغییر الگوی کشت، بهبود کانال های آبرسانی عدم اتلاف آب ومدیریت توزیع آب و همچنین تنظیم و تدوین برنامه های حفاظتی و مدیریتی منابع طبیعی و به صورت غیر مستقیم استفاده از روش تناوب کشت و کشت ارگانیک و استفاده از روش ها و مدیریت زیست محیطی در پروژه های وسیع آبیاری و زه کشی به خصوص در مراکز کشت و صنعت اهمیت داده و از هدر رفت آب محصولی استراتژیک و بنیادی در کشور جلوگیری نمود. پس بحران کم آبی در کشور جدی است و اگر به گفته متخصصین و دلسوزان این امر عمل نشود در آینده نزدیک شاهد بحران های شدیدتر از آن که می بینیم خواهیم شد.
