دو راهی پزشکی

عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

اول شهریور ماه همزمان با تولد پزشک و حکیم بزرگ، ابوعلی سینا Avicenna و به پاس خدمات ارزنده او به علوم پزشکی، تألیفات و فعالیتهایش در این رشته و برای بزرگداشت جایگاه جامعه پزشکی کشور، روز پزشک نامگذاری شده است تا به پای همه تلاشگران عرصه طبابت برای یک روز هم که شده، خوشحالشان کنیم.
همه ما شاید برخی اوقات به راحتی فراموش کنیم که وجود پزشکان حادق و دلسوز، چقدر ارزشمند و ضروری است و اغلب زمانی که بیمار یا دچار آسیب می شویم به اهمیت وجود پزشکان پی می بریم غافل از اینکه، آنها هم با مشکلات عدیده ای مواجه هستند.
در همه جای جهان، روز پزشک جشن گرفته می شود زیرا دنیا به علم آنها احتیاج دارد و اکثر کشورها از کسانی که در خط مقدم مراقبت های درمانی بیماران هستند، قدردانی می کنند و بدون بدخلقی و وضع قوانین سرسختانه، در راستای استفاده از علم و عمل آنها گام بر می دارند.
متاسفانه تعدادی از پزشکان معتقدند در سال‌های اخیر اتفاقاتی در سطح کشور رخ داده و همچنان نیز ادامه دارد که باعث شده جایگاه جامعه پزشکی تهدید شود و از قرار معلوم، به کاهش انگیزه‌ و افزایش مهاجرت‌ها منجر می شود که تبعات آن در سال‌های نه چندان دور، جامعه و مردم ایران را گرفتار خواهد کرد…

◾️جراحی اول

روز پزشک منجر به اعتنای بیشتر به جامعه پزشکان سختکوش کشورمان کرده و مسئولان و متولیان حوزه بهداشت و درمان را تشویق می کند که به ساعات طولانی کار، شیفت آنها و تلاشی که برای طبابت می کنند، توجه ویژه ای داشته باشند.
سال ۹۸ یادتان هست…!؟ کمبود تجهیزات و ملزومات پزشکی، کار غلبه بر کرونا را سخت‌تر کرده بود و همه این مشکلات و کمبودها، دست به دست هم داده بود تا روزهای سختی را برای کادر درمان رقم بزند، تا جایی که شاهد جان باختن تعداد زیادی از پزشکان درگیر کرونا بودیم‌ اما جدای از وجود بیماری کرونا در ایران، جامعه پزشکی با مشکلات دیگری نیز دست و پنجه نرم می‌کنند که یکی از مهم‌ترینشان برخلاف تصورات عامه، معیشت آنهاست.
این روزها نه تنها پزشکان جوان بلکه تمام پزشکان از نظر معیشتی دچار مشکلات جدی هستند و ظاهراً مشکل معیشتی آنها ناشی از میزان تعیین تعرفه‌هاست که پزشکان زیادی نسبت به آن انتقاد دارند زیرا به عقیده آنها، این تعرفه‌ها در مقایسه با تورم کشور نامتناسب است.
در گفتگو با جامعه پزشکی می توان دریافت که از جمله مشکلات دیگر این قشر می‌توان به موضوع شکایاتی اشاره کرد که ممکن است هر پزشک در معرض این شکایات قرار گیرد اما به عقیده برخی پزشکان، این شکایات به دلیل کوتاهی پزشک صورت نمی‌گیرد و این موضوع استرس و نگرانی را در پزشکان افزایش می‌دهد.
از  طرف دیگر، به دلایلی که هنوز مشخص نیست آمار دقیقی از مهاجرت پزشکان بیان نشده است اما پزشکان بر این باورند که این میزان از مهاجرت پزشکان متخصص ناشی از فراهم نبودن شرایط کار برای آنهاست و به همین دلیل برای بررسی‌های بیشتر نیازمند ارزیابی و بررسی علل نارضایتی جامعه پزشکی و رفع مشکلات آن‌ها توسط دولت هستند چرا که اکثر پزشکان با عشق و علاقه به مردم خدمت کرده و خواسته‌ای جز امنیت شغلی و احترام ندارند!

◾️جراحی دوم

کمبود پزشک پیامدهایی مانند افزایش هزینه خدمات، انحصاری شدن برخی از تخصص‌ها، اُفت کیفیت خدمات، طولانی شدن انتظار بیماران در مطب‌ها و دریافت زیرمیزی‌های کلان و خارج از عرف دارد، حال آنکه در شهرستان‌ها و مناطق کم‌برخوردار، نه‌ تنها با مشکل پزشک متخصص بلکه با مشکل کمبود پزشک عمومی هم روبرو هستیم و زمانی این موضوع محسوس‌تر می‌شود که ضمن افزایش روند مهاجرت پزشکان متخصص، طرفداران ادامه تحصیل در برخی از تخصص‌های پزشکی کاهش نیز داشته است به‌ طوری‌ که با تداوم روند فعلی، در آینده‌ نزدیک احتمال ورود پزشک متخصص از سایر کشورها یا اعزام بیماران به خارج از کشور، برای استفاده از خدمات درمانی وجود دارد!
رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران با بیان اینکه در حال حاضر پزشکان آینده خوبی را برای جامعه پزشکی نمی‌بینند گفت: آینده پزشکی در ایران تاریک است به این دلیل که دست‌اندرکاران وزارتخانه، مجلس و دولتیان رابطه خوبی با جامعه پزشکی ندارند و هر روز قانون و تبصره‌های متفاوتی علیه جامعه پزشکی اعلام و فضا را برای پزشکان تنگ‌تر می‌کنند.
ایرج خسرونیا با ذکر یک مثال افزود: موضوع تعرفه‌های پزشکی نمونه ای از آنهاست که از تمام تعرفه‌هایی که دولت تعیین می‌کند بسیار پایین‌تر است و توجهی نیز به مخارج این قشر ندارند لذا همین مسائل به افزایش روز به روز مهاجرت انواع پزشکان منجر می‌شود که نه تنها جلوی این مسئله را نمی‌گیرند بلکه با افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی، صدور پزشک را به سایر کشورها افزایش خواهند داد.
وی با بیان اینکه اگر به این قضیه رسیدگی نشود کشور به خطر خواهد افتاد اضافه کرد: دولت، مجلس، سازمان نظام پزشکی و سایرین باید به فکر باشند وگرنه در سال‌های آینده برای درمان مجبور به عزیمت به کشورهای اطراف خواهیم شد زیرا مهاجرت برای تامین معاش آنهاست و تنها ۱۰ درصد از جامعه پزشکی درآمدهای خوبی دارند و مسئولان ۹۰ درصد مابقی را نادیده می‌گیرند که باعث می‌شود هر روز به چالش‌ها افزوده شده و به کشور تولیدکنتده پزشک تبدیل شویم!

◾️جراحی آخر

پزشکی حرفه ای است که هیچ زمانی انسان ها از آن بی نیاز نبوده اند و پزشکان با ادای یک سوگند متعهد می شوند به نجات زندگی بیماران بپردازند اما رسالت آنها تنها محدود به قابلیت و توانایی علمی پزشکی نمی شود بلکه یک پزشک ماهر علاوه بر داشتن تخصص در امر خطیر پزشکی باید به ویژگی های دیگری نظیر بردباری، راز داری، نیک خلقی، مهارت های ارتباطی و غیره آراسته باشد.
بیش از ۲ سال است که مسئله مهاجرت پزشکان به خارج از کشور زنگ خطر کمبود پزشک در کشور را به صدا در آورده است اما این تنها پایان ماجرا نیست چرا که بسیاری از پزشکان اگر مهاجرت هم نکنند دیگر در عرصه درمان و سلامت فعالیت نکرده و ترجیح می‌دهند برای داشتن امنیت شغلی و معیشتی خود به فعالیت های دیگری همچون معاملات مسکن و باغ، تاسیس شرکت، آموزش و غیره روی بیاورند و وضعیت بسیاری از پزشکان نیز نشان می‌دهد که آنها دیگر آن حاشیه امن سال‌های قبل را ندارند و برای تامین معیشت خود با مشکل مواجه می‌شوند گرچه ظاهر قضیه، لاکچری جلوه می کند!
در حالی که واقعیت بسیار تلخ‌تر از آن است که بتوان پذیرای آن بود و مثلاً اینکه در حال حاضر کمبود پزشک در بیمارستان‌های دولتی نمود عینی پیدا کرده و برخی از بیمارستان‌های دولتی از داشتن پزشک متخصص محروم شده‌اند چرا که این پزشکان، یا مهاجرت کرده‌اند یا به شغل دیگری که درآمد بهتری برای آنها دارد روی آورده‌اند تا بتوانند از پس هزینه‌های زندگی شان بر بیایند.
مسئله جالب اینجاست که با توجه به تمام این کمبود‌ها نه وزارت بهداشت و درمان و سازمان نظام پزشکی هیچ راهکار مناسبی برای جلوگیری از این روند ارایه نداده‌اند و بر خلاف تصور عمومی، بسیاری از پزشکان درآمد بالایی ندارند و همین موضوع باعث شده تا برای تامین هزینه‌های زندگی خود با مشکل مواجه شوند.
بدین ترتیب، کسی که سال‌ها تلاش می‌کند و درس می‌خواند تا بتواند به فرد مفیدی برای جامعه خود تبدیل شود به دلیل بی‌ تدبیری‌ ها مجبور می‌شود عطای کار پزشکی را به لقایش بخشیده و برای تامین هزینه‌های زندگی خود به مشاغل دیگری روی بیاورد و یا اینکه ترک وطن کرده و در کشور دیگری به شغل پزشکی‌اش ادامه دهد تا درآمدی مناسبی برای اداره زندگی اش به دست آورد.