اذیت های رایج، توریست را فراری می دهد

ایران یکی از ارزان‌ ترین مقاصد گردشگری جهان برای گردشگران سایر کشورهاست و با دارا بودن رتبه دهم بیشترین آثار ثبت‌ شده تاریخی در یونسکو و رتبه پنجم جهان در زمینه جاذبه‌ های طبیعی، می‌ تواند یکی از مقاصد گردشگری مهم جهان باشد.

با وجود این ضعف، معرفی ایران در عرصه بین‌ المللی بسیار مشهود است و بسیاری از مردم جهان ایران را نشناخته یا آن را سرزمینی خشک و فاقد جاذبه‌ های طبیعی و تاریخی می‌دانند در حالی که آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری موسوم به UNWTO از آمار گردشگری ایران در سال ۲۰۲۲ نشان می‌ دهد تعداد گردشگران ورودی به ایران از دی ۱۴۰۰ تا دی ۱۴۰۱، حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بوده و جالب اینکه تورکیه در همین مدت بیش از ۴۰ میلیون گردشگر جذب کرده است.

آن طور که “عزت الله ضرغامی” در صحبت‌ های اخیر خود گفته است گویا واقعاً قصد دارد درهای کشور را روی دنیا باز کرده و به دنبال جذب گردشگران بین‌المللی باشد غافل از اینکه باید تمرکز خود را بر کشورهای گردشگرفرست جهان بگذارد در حالی که برخی تفکرات تندرو در مقابل این صنعت سنگ اندازی کرده و زحمات فعالان حوزه گردشگری را بر باد می دهند که جای تاسف فراوان داشته و باید با آنها برخورد جدی شود.

در حال حاضر کشورهای آمریکا، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، سوئد و اوکراین از جمله کشورهای گردشگرفرست محسوب می‌شوند و طبیعتاً تمرکز بر این کشورها می‌ تواند تعیین‌ کننده باشد.

در واقع، باید در نظر داشت به سبب روابط سیاسی پرتنش ایران با برخی از این کشورها شاید جذب گردشگر از همه آنها در شرایط فعلی بسیار دشوار باشد اما در صورت رفع این تنش‌ها و باز شدن گره‌های دیپلماتیک موجود می‌ توان به جذب گردشگر از این کشورهای گردشگرفرست که مردمان آنها به نسبت، وضعیت اقتصادی مطلوب‌ تری نسبت به سایر کشورهای جهان دارند، امیدوار بود زیرا ورود بک گردشگر خارجی معادل فروش ۱۰۰ بشکه نفت ارزآوری دارد.

یک کارشناس جامعه شناسی معتقد است مسئولان و مدیران استانهای کشور باید ضمن آنکه در راستای توسعه زیرساخت‌ های گردشگری تلاش می‌کنند در راستای استقرار نرم‌ افزارهای ضروری صنعت توریسم که همان کسب آگاهی نسبت به فرهنگ‌ها و فهم چگونگی مواجهه با گردشگران است هم تلاش کنند.

عباس خسروانی افزود: در دانش جامعه‌ شناسی گردشگری، میزان رضایت گردشگران به عنوان معیاری مهم برای سنجش کیفیت کار شناخته می‌شود به طوری که هر چه میزان رضایت گردشگر و توقعات و انتظارات به‌ جای گردشگران تأمین شود به همان میزان احتمال تکرار آن در آینده افزایش یافته و جذب گردشگر و توسعه توریسم محقق می‌ شود.

وی اضافه کرد: مسئولان و سیاستگذاران باید به این شناخت برسند که صنعت گردشگری یک صنعت چند وجهی بوده و حساسیت‌ های خاص خود را دارد و لذا باید هر نوع مانعی که بر سر راه شکل‌ گیری یک کار جمعی وجود دارد برطرف گردد.

خسروانی تاکید کرد: نکته دیگری که جامعه‌ شناسی بر آن تاکید دارد آموزش مواجهه یک شهروند با گردشگر است که آداب و روش‌های خاص خود را دارد، شهروندان برای اینکه بتوانند از راه جذب گردشگر درآمدزایی برای شهرشان داشته باشند باید به برخی از روش‌های مواجهه با گردشگران آگاه باشند زیرا هر نوع رفتار غیرحرفه‌ ای باعث کاهش ورود گردشگران به یک منطقه داشته و ارتباط مستقیمی با تک تک شهروندان، NGOها و نهادهای دولتی دارد.

این کارشناس حوزه جامعه شناسی گردشگری با اشاره به اینکه در مطالعات صورت گرفته، اثرات اجتماعی گردشگری نسبت به اثرات اقتصادی کمتر مورد توجه قرار گرفته است خاطرنشان کرد: این در حالی است که گردشگری می‌ تواند به تغییر در رفتار فردی، رفتار اخلاقی، نظام ارزشی، شیوه زندگی جمعی، روابط خانوادگی، خلقیات و مراسم سنتی مردم منجر شود.

عدم توجه به ظرفیت های موجود در جهت رشد، پرورش، خلق جاذبه های گردشگری و توسعه گردشگری موجب عقب ماندگی بیشتر از سایر کشورها در صنعت پرشتاب گردشگری جهان شده است و سهم اندک از گردش مالی بسیار زیاد این صنعت سودآور تداوم دارد به طوری که گزارش ها حاکی از آن است که تقریباً ۱۰ درصد گردش مالی جهان به صنعت گردشگری تعلق دارد در حالی که سهم ایران از این بخش تنها یک درصد است.

به اعتقاد کارشناسان، صنعت گردشگری در ایران از توسعه‌ ای که شایسته آن است برخوردار نبوده‌ است که از دلایل آن می‌توان به آماده نبودن بسترهای اقتصادی مناسب برای جذب سرمایه‌ گذاری در ساخت هتل، مراکز تفریحی و سایر صنایع جانبی این حوزه اشاره کرد.

بی اطلاعی سرمایه‌ گذاران از زمینه‌های موجود در ایران و تبلیغات ضعیف و نیز انتشار اخبار منفی از ایران، محدودیت‌ های اجتماعی و مذهبی برای گردشگران خارجی و همچنین تنش‌های سیاسی با بعضی کشورهای اروپایی نیز از دیگر موانع بر سر راه رشد صنعت گردشگری در داخل کشور است.

بدین ترتیب می توان اذعان کرد که بازسازی ساختارهای گردشگری و توسعه زیرساخت‌ های توریستی اعم از اقامتی و حمل‌ و نقل و لیدر و غیره، متنوع‌ سازی فعالیت‌ های بخش گردشگری، شکستن تمرکز رسانه‌ ای بر روی برخی شهرهای خاص و برندسازی گردشگری در استانهای مستعد، گسترش فرهنگ گردشگرپذیری در میان شهروندان، لزوم توانمندسازی آژانس‌ها و مراکز گردشگرپذیر شهرها، همکاری نزدیک و تعامل دولت، بانک‌ ها و بخش خصوصی جهت جلب سرمایه‌ گذاری‌های این بخش و آشناسازی دفاتر گردشگری کشورها با ظرفیت‌ های گردشگری استانهای بااستعداد ولی مظلوم و گسیل تورهای گردشگری به آنها را می توان از جمله راهکارهایی دانست که می تواند برای تقویت صنعت گردشگری در مناطقی همچون شمال غرب و جنوب غرب کشور باشد که پتانسیل آنها مورد غفلت واقع شده است.