■ مدیریت بحران استان و شهرداری تبریز در بارش برف هفته جاری توانمند عمل نکردند و آمادگی هم نداشتند.
■ از مردم عذرخواهی کنید و به فکر رفع نواقص مواقع بحرانی باشید.
عصرآزادی آنلاین/ محمد فرج پور باسمنجی
بحران در واقع حوادث طبیعی یا غیرطبیعی است که به صورت آنی یا تدریجی شکل می‌گیرد و می‌تواند در کوتاه مدت، میان مدت یا بلند مدت بر زندگی انسان های پیرامونی بحران تأثیر بگذارد، حتی ممکن است در رفتارهای معمولی زندگی انسان ها خلل ایجاد کرده و با خطرات جانی و مالی مردم را مواجه کند. با این حال سال هاست که مدیریت بحران با استفاده از سیستم های اطلاعاتی، جغرافیایی با بهره گیری از تکنولوژی های نوین ارتباطی رصد می‌شود.
مدیریت بحران در واقع مجموعه‌ی تلاش ها و اقدامات قانونی، تشکیلات سازمانی، تجهيزات و امکانات فیزیکی، سیستم ها، روش ها، طرح ها، برنامه های عملیاتی، نظام های اطلاعاتی و ارتباطی در جهت مواجهه مطلوب و به موقع با حوادث طبیعی و غیرطبیعی به منظور به حداقل رساندن عواقب ناشی از آن هاست. در واقع بحران، حوادث غیرمترقبه و اتفاقات و رخداد های غافلگیر کننده اتلاق می‌شود که می‌تواند زیان های مالی و جانی به بار آورد و اگر تدابیر هوشمندانه قبل، حین و بعد از بحران صورت نگیرد، ممکن است قابل کنترل نباشد و زیان های مالی و جانی را تشدید کند.
با این حال روز سه شنبه و چهارشنبه هفته جاری بارش یک برف نه چندان سنگین در آذربایجان شرقی و مرکز آن تبریز به یک بحران جدی تبدیل شد و با اینکه خوشبختانه تلفات جانی نداشت ولی زیان های مالی، تصادفات درون شهری و برون شهری، اتلاف وقت رانندگان و مردم و از همه مهم تر به هم ریختگی اعصاب بخشی از جامعه را بدنبال داشت.
این برف سبک نشان داد که در مواقع بحرانی سازمان ها و دستگاه های مربوطه چقدر خلع سلاح اند. نگاهی به محتوای رسانه های محلی و ملی و همچنین شبکه های اجتماعی نشان می دهد که تدابیر هوشمندانه و از قبل پیش بینی شده در چنین بحران های سطحی در استان ما وجود ندارد و اگر خدای نکرده بحران های بزرگ طبیعی از جمله زلزله در آذربایجان شرقی شکل بگیرد، زندگی روزمره مردم با این مدیریت بحران های آبکی فلج خواهد شد.
بنابراین ضروری است که دستگاه های دولتی و غیردولتی، مراحل قبل از بحران را پیش بینی و پیش گیری نمایند و آمادگی لازم را در مواجهه با بحران به ویژه در ساعات اولیه داشته باشند اما در مرحله حین بحران عملیات های ویژه برای امداد و نجات و مهار بحران و کاستن از عواقب آن صورت می‌گیرد و در مرحله پس از بحران نیز بازیابی، یادگیری و بازسازی مطرح است. با این حال اطلاع رسانی سریع و به موقع، اعتمادسازی و مشارکت دادن مردم می‌تواند از عواقب بحران ها بکاهد.
کارشناسان می گویند همه مردم، دستگاه های مربوطه، سازمان ها، نهادها، روزنامه نگاران و رسانه ها در مواقع بحرانی مسئول هستند.
بارش برف نشان داد که ما چقدر آسیب پذیر در مواجه با یک بحران ساده ایم و شهرداری کلانشهر و از همه مهم تر معاونت خدمات شهرداری مرکز و نواحی ده گانه آن در مواجهه با حل مسئله کوچک برف روبی یا محلول پاشی چقدر ناتوان عمل کردند.
در سطح استان نیز خبر می‌رسد برخی راه های مواصلاتی روستایی و شهری همچنان مسدود است و این هم نقصان مدیریت بحران استان را نشان می‌دهد که آن ها نیز متأسفانه ناتوان عمل کردند پس چاره چیست؟
چاره این است که از تجارب کشورها یا استان های موفق در برخورد با چنین بحران هایی بهره بگیریم. چاره این است که تاب آوری خود را با شبکه های اکولوژیکی اجتماعی و تکنیکی بالا ببریم. چاره این است که در مواجهه با اختلال اقدام به نگهداری عملکرد های مطلوب یا اتخاذ تدابیر لازم برای بازگشت سریع به آن باشیم. باید همه آموزش تاب آوری و آمادگی در مقابل اتفاقات ناگوار و حتی قابلیت تحمل این حوادث و از سر گذراندن آن ها را داشته باشیم.
کارشناسان بحران همچنین می‌گویند شهرها و روستاها باید در مقابل شوک های طبیعی مقاوم شوند و پشت سر گذاشتن بحران با آموزش، استفاده از تجارب بحران های مشابه، مشارکت عمومی، دوام، سازگاری، آمادگی و پایداری امکان پذیر است و از سویی باید تجهیزات مدرن هواشناسی، زلزله شناسی، سنجش آلودگی هوا، تجهيزات و تأسیسات شهری، همه و همه از سوی دولت و سازمان ها تأمین شوند و از سوی دیگر باید عده‌ای از کارکنان پادررکاب و سرحال وآموزش دیده سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی به صورت ۲۴ ساعته گوش به فرمان اتاق فرمان بحران باشند تا بتوانند سریع و به موقع عمل نمایند.
در این راستا استراتژی روشنگری اجتماعی، استراتژی تسریع در اطلاع رسانی و استراتژی پاسخ گویی و جلوگیری از گسترش بحران باید مدنظر متولیان امور باشد و لب مطلب این که فقدان اطلاعات کافی یا اطلاعات قطره چکانی از عوامل تشدید کننده وضعیت بحرانی است و به محض شکل گیری یک بحران ساده یا پیچیده طبیعی یا اجتماعی، اطلاع رسانی به موقع پیش از وقوع، حین وقوع و بعد از وقوع می‌تواند کنترل بحران و کاستن ار عواقب آن را میسر نماید. پس همه در مواجهه با بحران مسئولیم و آموزش و به کار گیری تکنولوژی های ارتباطی، رسانه ها و به کار گیری تجهيزات و تکنولوژی در مواجهه با بحران بسیار موضوع مهمی است.
آموزش و پرورش با استفاده پیش بینی هواشناسی فورا مدارس را غیرحضوری کرد ولی روابط عمومی شهرداری حتی نتوانست یک اطلاعیه ای در صدا و سیما و رسانه های نوشتاری و شنیداری منتشر کند و از شهروندان بخواهد از تردد های غیرضروری بکاهند.
عواقب ناشی از برف رویی و یا محلول پاشی و گشایش راه های مواصلاتی شهری و استان، هم شهرداری کلانشهر و هم مدیریت بحران استان عملکرد قابل قبولی نداشتند و باید ضمن عذرخواهی، با مستند سازی و ثبت تجارب علاوه بر ایجاد آمادگی های لازم، آموزش عمومی و تولید مستند های صوتی و تصویری برای ماندگاری و بهره گیری در مواقع مشابه وارد عمل شوند.
چه زیبا فردوسی هزار سال پیش سروده است.
● به یزدان اگر ما خرد داشتیم
● کجا این سرانجام بد داشتیم
