سوءمدیریت در کنترل وضعیت بحرانی با بارش طبیعی برف در آذربایجان شرقی به روایت "عصرآزادی"

شب غافلگیرانه در آذربایجان

عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
چند ماه بود که شهروندان و فعالان حوزه اجتماعی، محیط زیست و رسانه ها از عبور تعجب انگیز ابرهای پاییزی و زمستانی از آسمان مناطق مختلف منطقه آذربایجان سخن رانده و به نوعی منتظر بارش برف حداقل در دو ماه پایانی سال بودند اما، با وجود آنکه روز چهارشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۲ بسیاری از مناطق شمالی و شرقی آذربایجان سپیدپوش شد، غافلگیری مدیریت بحران در مواجه با مصائب برف جالب توجه بود.
ابتدا باران بارید و با کاهش دما، ذرات برف شروع به باریدن گرفت و شامگاه روز چهارشنبه، وقتی که تعداد زیادی از هم استانی ها قصد عزیمت به خانه را داشتند در مسیرهای درون و یرون شهری گرفتار کولاک و بارش شدید برف شده و به دلیل عدم برنامه ریزی متولیان مدیریت بحران، برخی ها ساعات طولانی و دشواری را در سرما سرگردان ماندند.
واکنش دادستان تبریز و معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی درباره معرفی مقصران وضعیت نابسامان معابر برفی تبریز نیز بسیار جالب توجه بود به طوری که بابک علیلو و جبارعلی ذاکری در اظهارنظرهای مجزا اعلام کردند که مقصران و اشخاصی که در وضعیت نابسامان روز ۴ بهمن ۱۴۰۲ تبریز به دلیل بارش سنگین برف و مشکلات بوجود آمده دخیل بودند، شناسایی و به شهروندان معرفی گردند تا همواره در مقابله با بحران، در میدان باشیم…
غافلگیری اول
به محض اینکه برف بارید، خیابانها قابل تردد نشدند، ترافیک قفل شد، مردم ساعات ها سرگردان شدند، وسایل نقلیه عمومی و تاکسی‌ ها ناپدید شده و مردم با پای پیاده خسته از یک روز کاری، خسته تر شدند و در مجموع می توان گفت که به یکباره، برف مدیریت بحران را غافلگیر کرد.
در برخی از مسیر‌ها به دلیل نشستن برف و عدم برف روبی و پاشیدن محلول و حتی نمک، خودرو‌ها امکان حرکت نداشتند و حتی در برخی از معابر، رانندگان خودرو‌های خود را به همان صورت که در وسط راه هستند، رها کرده‌ و رفتند.
در همان روز برفی که خبرنگار “عصرآزادی” نیز در سطح معابر شهری حضور داشت و شاهد قضایا بود اعلام شد که محلول‌‌های شهرداری، کارساز نشده و حتی در برخی مناطق به اتمام رسیده است و شهردار تبریز از آنچه “حضور غیرضروری برخی از شهروندان در خیابانها” گلایه کرد که گویا امر محلول پاشی را دشوار کرده است.
بی‌ توجهی‌های تیم مدیریت بحران آذربایجان شرقی قطعاً برای این مدیریت ضرر مالی به دنبال ندارد اما برای شهروندانی که خودروهایشان در خیابان‌های یخ زده دچار مشکل شد خسارت مالی به وجود آورد زیرا به دلیل نبود وسایل نقلیه عمومی، خیلی دیرتر به خانه خود رسیده و دچار خسارات‌های مادی و معنوی شدند.
غافلگیری دوم
برخی منابع فردای آن شب بحرانی در گزارشی اعلام کردند که ارتفاع برف از ۱٠ سانتی متر در غرب تبریز تا ۴٠ سانتی متر در شرق این شهر و البته با ارتفاع ۲۵ سانتی متر در مناطق مرکزی متغیر بوده و آب حاصل از بارش ها نیز مابین ۲۱ تا ۳٠ میلی متر اندازه گیری شده است.
کارشناسان محیط زیست تاکید کردند که این نوع بارش برف در مناطق شمالی آذربایجان شرقی و به ویژه تبریز، جزو برف های شاخص این استان در چندین سال و حتی دو دهه اخیر بود و آخرین نوع شبیه بارش به شکل بوران را به بهمن ماه ۱۳۷۶ تشبیه کردند که گویا از آن تاریخ به بعد با این حجم و ماهیت رخ نداده بود.
حبیب عبدلی – مدیرکل هواشناسی آذربایجان شرقی – نیز بارش های ۲۴ ساعت دشوار مناطق استان را نسبت به پدیده های بارشی دهه های گذشته، بارش بزرگ و سنگینی ندانست و در عین حال تاکید کرد: این بارش نسبت به بارندگی های سال قبل یک تفاوت مشخص داشت و آن، ماندگاری بیشتر برف بود وگرنه میزان بارندگی چهارشنبه شب نسبت به بلند مدت آنقدرها هم زیاد نبود.
در حقیقت، تبریز و شهرهای سراب، ورزقان، اهر، کلیبر، مرند، هریس، بستان آباد و سایر مناطق کوهستانی آذربایجان شرقی که روزگاری چرخ زندگی مردمانش حتی با بارش‌های ۳۰ الی ۵۰ سانتی متری هم می چرخید، در ۲۴ ساعت بحرانی ۴ بهمن ماه با بارش چند سانتی متری چنان در بن بست ترافیکی گرفتار شدند که در عرض مدت کوتاه، خیابانها و جاده های منطقه تبدیل به پارکینگ خودروها شد، همان آذربایجانی که زمانی، کوهستانی ترین منطقه زمستان ایران را سپری می کرد و مشکلی پیش نمی آمد!

غافلگیری مدیریتی

کار به جایی رسید که استاندار جدید آذربایجان شرقی در نخستین روزهای فعالیت خود در استان، با مشاهده وضعیت مردم در معابر و مسیرهای درون و برون شهری با حضور در مرکز مدیریت راه‌های آذربایجان شرقی پشت دوربین‌های رصد جاده‌ای نشست.
مالک رحمتی در این بازدید که حدود یک ساعت به طول انجامید به صورت موردی وضعیت بارش برف و تردد خودروها در آزادراه تبریز – زنجان، اتوبان تبریز – اهر و گردنه‌های منطقه را بررسی کرده و با شماری از رانندگان خودروها درباره وضعیت راه‌های استان گفتگو کرد.
او سپس در سازمان ترافیک شهرداری تبریز شخصاً پشت دوربین‌های کنترل ترافیک نشست و با بررسی وضعیت راه بندان ناشی از بارش برف در مناطق مختلف تبریز بر لزوم هم افزایی جهت روان سازی ترافیک از طریق جامدپاشی در کنار محلول پاشی خیابان ها و معابر این کلان شهر تاکید کرد.
رئیس شورای شهر تبریز هم، عصر همان روز از عدم رضایت شهروندان نسبت به محلول پاشی ابراز گلایه کرد و گفت: ظاهراً محلول پاشی جواب نداده و باید خروجی کار به نحوه مطلوب و آن چه مردم از آن رضایت دارند دیده شود.
شهرام دبیری در واکنش به راه بندان برفی معابر شهر تبریز افزود که شهرداری باید قبل از بارش برف اقدام به محلول پاشی می کرد، خصوصاً در زیرگذرها و روگذرها که از محل های پرتردد است و در نقاط حساس اگر لازم بود به جای محلول از نمک پاشی استفاده می کرد.
وی اضافه کرد: وقتی مردم رضایت ندارند یعنی مشکل وجود دارد و اگرچه محلول پاشی از نظر مسائل زیست محیطی مناسب است اما باید این نکته را در نظر گرفت که در چنین مواقعی باید رضایت مردم را به همراه داشته باشد.

غافلگیری در شورا

برای همین منظور هیات رئیسه شورای شهر تبریز جهت بررسی قضیه و پاسخگویی شهردار، اقدام به برگزاری جلسه فوق العاده می کند تا عصر پنجشنبه – ۵ بهمن ۱۴۰۲ – زوایای پیدا و پنهان گرفتاری شهروندان در شب بحرانی ۴ بهمن مورد واکاوی قرار گرفته و علیرغم اینکه خودش در تبریز نیست اما، مشکلات مربوطه از سوی شهردار تبریز تشریح گردد.
شامگاه پنجشنبه ۵ بهمن، شهردار تبریز نیز به اتفاق ۶ عضو شورا شامل روح الله دهقان نژاد، فریدون بابایی اقدم، روح الله رشیدی، محمدحسن اسوتچی، غلامرضا احمدی و احد صادقی در صحن شورا حاضر شده و منتظر دیگر اعضای شورا می مانند و به استثنای غیبت شهرام دبیری و غفوری که با اطلاع قبلی بود خبری از سایرین نمی شود و جلسه از رسمیت ساقط می گردد.
روح الله دهقان نژاد به عنوان نائب رئیس شورای شهر از اصحاب رسانه و اعضای حاضر در تالار شورا می خواهد تا جلسه به صورت غیررسمی ادامه یابد و در حالی که به تمجید از تلاشهای گذشته و انتقاد از نحوه مدیریت شب بحرانی ۴ بهمن و عملکرد مدیریت شهری در برف‌ روبی و بازگویی گلایه‌ های مردم اقدام می کند به یکباره یعقوب هوشیار – شهردار تبریز – خطاب به او می گوید: “مرثیه نخوانید” و سپس با حالت قهرآمیز جلسه را ترک می کند.
نکته جالب توجه اینکه، پس از ترک جلسه غیررسمی شورای شهر توسط شهردار تبریز، فریدون بابایی اقدم – عضو شورا – با انتقاد از یعقوب هوشیار – شهردار تبریز – گفت: به نظر می رسد طرحی که برخی از اعضای شورا درباره استیضاح شهردار در نظر داشتند باید کلید بخورد زیرا مشخص نیست خدایی ناکرده در اتفاقات بزرگتر از قبیل زلزله، قرار است چگونه مدیریت بحران شکل بگیرد!

غافلگیری آخر

شرایط بحرانی روز ۴ بهمن ۱۴۰۲ برخی از واقعیت ها را عیان کرد؛ اینکه محلول پاشی توان پاسخگویی به حجم سنگینی از برف را ندارد و شهرهای بزرگی همچون تبریز آنهم در منطقه ای کوهستانی، به یک آمادگی بسیار متفاوت تر از شرایط فعلی نیاز دارد.
به غیر از اینکه در معابر داخل شهرهای گرفتار در کولاک و بارش سنگین برف همچون تبریز، اهر، مرند و ورزقان به خاطر سوءمدیریت اما، تعدادی از مردم نیز در محورهای مبادلاتی عمدتاً منتهی به تبریز مانند جاده تبریز – اهر، تبریز – صوفیان – مرند، تبریز – زنجان و تبریز – سراب با مشکل مواجه شدند که امدارسانی به ۱۲۰۰ نفر از آنها توسط جمعیت هلال احمر استان گزارش گردید.
بدین ترتیب، مدیریت بحران در سطح آذربایجان شرقی، معنای خود را از دست داده و ضرورت دارد مسئولان امر چاره ای اساسی برای آن اتخاذ نمایند زیرا پدیده بارش برف در فصل زمستان منطقه آذربایجان از دیرباز مشهور بوده است و غافلگیری مدیریت بحران استان که متشکل از چند ارگان از جمله شهرداری هاست بدون درک سابقه تاریخی منطقه در موسم سرما هیچ توجیهی ندارد مگر اینکه بحران مدیریت در میان باشد و تمام مسئولان دخیل در کنترل آن مقصرند!

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.