گزارش “عصرآزادی” از تداوم مباحث مربوط به احداث نیروگاه زباله سوز در تبریز و حواشی آن؛ دودی که به چشم مردم می رود؟!
?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
? عکسها از: وحید پوررضوی
مدت ها از ماجرای تاسیس زباله سوز تبریز با همکاری فرانسوی ها می گذرد، اما هنوز یک کلنگ هم به زمین نخورده و جالب اینکه باز هم سخن از کارخانه یا همان نیروگاه زباله سوز به میان می آید.
فعالان و کارشناسان محیط زیست هم می گویند تاسیس زباله سوز در شهری همچون تبریز که همین حالا هم با مشکل آلودگی هوا دست به گریبان است تدبیر درستی نیست.
جالب اینکه شهرهایی مانند قزوین و نوشهر هم از چند سال پیش زیر بار تاسیس زباله سوز نرفتند، اما مسئولان مربوطه اصرار دارند که این نیروگاه زباله سوز آلودگی نخواهد داشت!
از اینگونه بحث ها و مراسم پرشماری که برای این زباله سوز در چند سال گذشته با حضور مدیران تراز بالای کشوری برگزار شد که بگذریم، مردم محلات غرب تبریز و خصوصاً روستای آناخاتون هم خبر ندارند قرار است این پروژه در کجا احداث شود زیرا آنها هم اکنون نیز مشکل بوی تعفن زباله های تبریز را دارند!
کارشناسان در خصوص مکان پیشنهادی سازمان پسماند برای احداث این پروژه در منطقه آناخاتون معتقدند: این منطقه در حال حاضر نیز با بسیاری از مشکلات زیست محیطی روبروست و اگر این پروژه در آنجا اجرا گردد به طور حتم به عاقبت مناطقی از شهر تبریز مانند “کوجوار” دچار خواهد شد که در مجاورت واحدهای صنعتی قرار گرفته و حال و روز خوبی ندارد و با مشکلات زیست محیطی، بهداشتی و سلامتی دست و پنجه نرم می کند!
▪️یک لیوان شیرآبه قادر است یک درخت تنومند را به طور کامل از ریشه خشک نماید!
جمع آوری و امحای پسماندهای شهری یکی از پر چالش ترین بخش‌های مدیریت شهری است چرا که اگر تنها یک روز پسماندها در سطح شهر باقی مانده و به طور اصولی دفن نهایی نشود خطرات جبران ناپذیری به شهر وارد می شود.
در واقع اگر دفن و دفع زباله‌ها به طور اصولی نباشد در نهایت با این شیرابه‌ها خطرات زیادی وارد آبهای زیر زمینی می‌شود به طوری که در هر میلی گرم شیرابه زباله، بیش از ۱۰۰ میلیون باکتری مُضر موجود است که عامل انتقال بیش از ۱۱۸ نوع بیماری حاد بوده و سلامت انسان و محیط زیست را به شدت تهدید می‌کند.
بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته فقط یک لیوان شیرآبه قادر است یک درخت تنومند را به طور کامل از ریشه خشک نماید!
تبریز بزرگترین قطب اقتصادی منطقه شمال غرب ایران است که حدود دو میلیون نفر جمعیت دارد و به گفته مدیرعامل سازمان مدیربت پسماند شهرداری، روزانه حدود یک هزار و ۵۰ الی یک هزار و ۲۰۰ تن زباله تولید می شود، بدین ترتیب یک تریلی بزرگ را در نظر بگیرید، ۱۲۰۰ تن زباله یعنی ۴۰ تریلی زباله! حجم کمی نیست…
▪️پس از اتمام زمان قرارداد ۲۰ ساله، نیروگاه به شهرداری تحویل داده می شود
پس از گذشت مدت ها از پروژه کارخانه زباله سوز تبریز، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز باز هم اخیراً درباره کارخانه زباله سوز اعلام نظر کرد و گفت: یک شرکت فرانسوی بیش از ۲۹۰ میلیون دلار برای احداث نیروگاه زباله‌سوز در تبریز هزینه می‌کند.
علیرضا اصغری بدون اشاره به مکان مربوطه، به تفاهم نامه سازمان پسماند شهرداری تبریز با یک شرکت فرانسوی پرداخت و افزود: هم اکنون زمین مورد نیاز برای احداث این نیروگاه برای مطالعه در اختیار شرکت فرانسوی قرار گرفته و مراحل مطالعات آن در حال انجام است.
وی با بیان اینکه پیش بینی می شود مراحل مطالعاتی و کارهای مربوط به تبدیل تفاهم نامه به عقد قرارداد برای احداث این نیروگاه تا اردیبهشت سال آینده به اتمام برسد اظهار کرد: پس از تکمیل این مراحل، این طرح در صحن علنی شورای شهر ارائه می شود که در صورت تصویب و عقد قرارداد، عملیات اجرایی آن آغاز می گردد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز اضافه کرد: تمام هزینه ها برای احداث و بهره برداری از این نیروگاه توسط بخش خصوصی مربوط به شرکت فرانسوی انجام می شود و پس از اتمام زمان قرارداد ۲۰ ساله، این نیروگاه به شهرداری تبریز تحویل داده می شود.
اصغری بیان کرد: طبق این قرارداد در طول مدت اجرای آن نیز ۲۰ درصد از درآمد حاصل از تولید انرژی از پسماندهای زباله متعلق به شهرداری کلانشهر تبریز تعلق خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه هم اکنون همه پسماندهای روزانه تبریز دفن نشده و حدود ۴۰ درصد پسماندهای تولید شده تفکیک و بازیافت می گردد یادآوری شد: احداث بزرگترین پروژه زیست محیطی کشور در حوزه مدیریت پسماند دلیل بر دفن تمامی پسماندهای تولید روزانه نیست بلکه دو علت خیلی مهم برای اجرای این پروژه وجود دارد که یکی از این دلایل برگشت ۱۰ تا ۲۰ درصدی زباله ها توسط نیروگاه زباله سوز دیگری استفاده از این مرکز دفن در شرایط خاص است که به نوعی نقش پدافند غیر عاملی دارد.
▪️اگر نیروگاه زباله سوز در تبریز اجرا شود آلودگی هوا بسیار تشدید خواهد شد!
یک کارشناس و فعال محیط زیست با اظهار مخالفت شدید با احداث کارخانه زباله سوز در تبریز گفت: احداث نیروگاه زباله سوز تبریز با توجه به هزینه های میلیاردی که به شهر تحمیل خواهد کرد از نظر تولید انرژی و تاثیر آن بر سطح شهر، به هیچوجه مقرون به صرفه نبوده و از لحاظ اقتصادی قابل توجیه نیست.
مهناز اسلامی ادامه داد: زباله گاه هایی که از طریق زباله سوزی کار می کنند اگرچه در ظاهر برای تولید انرژی باشند اما در اصل، خودشان می توانند به عنوان مهمترین آلاینده قلمداد شوند، بنابراین با توجه به اینکه اینگونه زباله گاه ها خاکسترها، دودها و گازهای سمی را از خود خارج خواهند کرد در بلندمدت عواقب ناگواری را به همراه خواهد داشت.
وی در خصوص نامناسب بودن شرایط شهر تبریز برای احداث این کارخانه اضافه کرد: با توجه به اینکه متأسفانه احداث ساختمان های بلند مرتبه در این شهر بر اساس اصول و استانداردهای شهرسازی نیست، لذا اینها در مسیر عبور هوا و کُریدورهای هوایی قرار می گیرند که خود، عامل بسیار مهمی در ایجاد وارونگی و آلودگی هوا خواهند بود و چه در تابستان و چه در فصل سرما اگر نیروگاه زباله سوزی را در تبریز ایجاد نماییم مطمئن باشید که آلودگی هوا بسیار تشدید خواهد شد و با توجه به عدم مدیریت در زمینه کاهش آلودگی هوا، حفاظت از محیط زیست نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
فعال محیط زیست آذربایجان شرقی با انتقاد از سازمان پسماند شهرداری تبریز گفت: از طرف دیگر ما در شهر تبریز حتی در اولین گام مدیریت پسماندها نیز قرار نداریم، در اصل مقداری که شهر تمیز به نظر می رسد بیشتر مدیون واگذاری جمع آوری زباله به بخش خصوصی است زیرا اینها به صورت غیر حرفه ای تفکیک شده و به دلیل صرفه اقتصادی آن، امر جمع آوری انجام گرفته و شهرمان به نظر تمیز می رسد.
اسلامی اظهار کرد: به لحاظ مدیریتی و کار دولتی، هیچ کار عملی و صحیح در بحث پسماندها انجام نداده ایم، بنابراین با توجه به اینکه بحث احداث نیروگاه های تولید انرژی از زباله آخرین گام در مبحث مدیریت پسماند هاست لذا وقتی نخستین گام ها را به درستی بر نداشته ایم و زباله های عفونی و بیمارستانی همراه با زباله های عادی دفع و دفن می شوند انتظار نداشته باشیم که بدون گام و آموزش های اصولی آخرین قدم را به درستی انجام دهیم.
▪️محیط زیست میراث ما نیست بلکه یک امانت بوده و آیندگان را مدنظر قرار دهیم
رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تبریز نیز در این خصوص گفت: حدود یک سال است که با همان شرکت فرانسوی جلساتی برگزار گردید و در پی آن 30 سوال تخصصی در این مورد به آن شرکت ارائه شد که متاسفانه تا به حال به هیچ یک از آنها پاسخی داده نشده است.
عبدالله تقی پور ادامه داد: ما با اجرای چنین طرحی موافقیم و سوالات کارشناسی ما دلیل بر عدم موافقت با اجرای طرح نیست اما باید در این مورد توجیه شویم وگرنه اگر به صورت چشم بسته وارد موضوع شویم می تواند این طرح آثار و تبعاتی از لحاظ محیط زیستی به دنبال داشته باشد زیرا محیط زیست، میراث ما نیست بلکه یک امانت بوده و باید اقداماتی انجام گیرد تا آیندگان، آن را تحسین نمایند.
وی در رابطه با سیاست شورای شهر مبنی بر کاهش تولید زباله نیز افزود: سرانه تولید زباله در کشور ما در مقایسه با کشورهای پیشرفته زیاد و تقریبا دو برابر است لذا میزان مواد آلی در زباله های ما بالای 60 درصد است.
تقی پور اضافه کرد: در رابطه با هرم تولید زباله نیز در دنیا در مسیر کاهش تولید زباله گام بر می دارند، به عبارتی دیگر حرکت دنیا مبنی بر کاهش تولید زباله، افزایش بازیافت، تولید کمپوست و در نهایت تولید انرژی است بنابراین باید راهکارهایی برای ایجاد انگیزه در مورد کاهش زباله داشته باشیم.
وی در خاتمه تاکید کرد: اینگونه طرح ها نباید صرفاً سوزاندن زباله در کوره ها باشد چرا که قرار نیست طلای کثیف را به هر طریقی به انرژی تبدیل کنیم!
▪️تکنولوژی نیروگاه زباله سوز مربوط به فن آوری های دهه 50 است!
یک کارشناس حوزه انرژی تبریز نیز در این خصوص گفت: سالهاست که در مورد استفاده از زباله در تولید برق، تحقیق و بررسی نموده و دریافته ایم که برای تولید یک مگابایت تولید برق، 250 لیتر مازوت لازم است در حالی که ما زباله را در داخل کوره ریخته و باز دوباره همین مقدار انرژی برای سوزاندن آن صرف می کنیم که این امر به محیط زیست هم صدمه می زند. م.نعمتی افزود: تکنولوژی نیروگاه زباله سوز مربوط به تکنولوژی دهه 50 است که در دنیا – به جز کشورهای جهان سوم – منسوخ شده است لذا ما فضا را آلوده می کنیم تا با 1200 تن زباله، 10 مگابایت برق تولید کنیم در حالی که طبق مطالعات انجام گرفته، با 1000 تن زباله می توان 32 مگابایت برق تولید کرد، البته با طراحی خاصی هم می توان مقدار آن را به بالای 80 مگابایت رساند بنابراین اگر می خواهیم از تکنولوژی نیروگاه زباله سوز رها شویم باید از چنین تکنولوژیهایی استفاده کنیم که در آن، امحای زباله از طریق سوخت مطرح نیست بلکه امحای زباله از طریق تولید سوخت است.
