“عصرآزادی” از وضعیت اسفناک تنزُل جایگاه فرش دستباف تبریز در بازارهای جهانی گزارش می دهد؛

?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

 

کارشناسان هنر فرش دستباف می گویند تولیدات تبریز که جایگاه ویژه‌ای در صادرات غیرنفتی ایران داشت اخیراً با بی مهری مسئولان روبرو شده و جایگاه جهانی خود را از دست داده است!

با توجه به تاریخ کهن تبریز به جرات می توان گفت که تاریخچه فرش دستباف تبریز Tabriz Handwoven Carpet به زمان صفویه باز می گردد و قدمت بیش از ۵۰۰ ساله فرش، این شهر را به قدیمی ترین مرکز فرش دستباف ایران تبدیل کرده است که اکنون با آن پُز می دهیم.

اما اکنون چه؟ با وضعیت نامطلوب تولید برخی از فرش ها که جنبه تجاری داشته و با نام تبریز محصولات بی کیفیت به بازار عرضه می گردد چه باید کرد که جایگاه شهر اولین ها را تا حد زیادی زیر سوال برده و این پرسش مطرح می شود که مسئولان و متولیان این حوزه چه تدبیری برای تقویت جایگاه آن اندیشیده اند؟

در حقیقت، فرش دستباف تبریز در طول سالیان متمادی فراز و نشیب‌های بسیاری را بر جان خریده و گذشته از موانع موجود بر سر راه صادرات آن، نبود نمایشگاه‌های فرش دستباف یکی دیگر از دغدغه‌هایی است که همواره مطرح می‌شود و باید برای عرضه هرچه بهتر محصول سنتی دیار آذربایجان چاره ای اندیشید!

▪️نمایشگاه دائمی می‌تواند مقوله از تولید به مصرف فرش تبریز را عملی کند

برخی از فرش های دستباف تبریز زینت بخش موزه های معتبر دنیا هستند و برخی دیگر به سبب ارزش بسیاری که دارند به بخشی از کلکسیون افراد مشهور شده اند که در سایه تلاش صادقانه تولیدکنندگان این محصول جهانی است.

یک تولیدکننده فرش تبریز گفت: صادرات فرش دشواری هایی از جمله عدم آشنایی با سلائق بازارهای جهانی، عدم ارتباط با بانک‌های جهانی و عدم برگزاری نمایشگاه در خارج از کشور و تحریم‌ها را به همراه دارد.

احمد جعفریان ادامه داد: اتحادیه‌های فرش فروشان و صادرکنندگان فرش می‌توانند در برگزاری هر چه بهتر نمایشگاه‌های خارج از کشور و یافتن بازار هدف به تجار کمک کنند تا از این طریق، فرش تبریز جایگاه سابق خود را در دنیا تقویت نماید.

وی افزود: بیش از ۳۵ درصد تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی متعلق به طرح، رنگ و نقش فرش آذربایجان و تبریز است که از گمرکات مختلف صادر می‌شود اما در این میان، یکی از دغدغه‌های فعالان عرصه فرش دستباف، عدم برخورداری از نمایشگاه دائمی فرش است که می‌تواند سهم بسزایی در رفع دغدغه فروش تولیدات داشته باشد و مقوله از تولید به مصرف را عملی کند.

جعفریان اضافه کرد: اما یکی از عواملی که منجر به نارضایتی مصرف کنندگان، خریداران و عدم رونق فرش دستباف ایرانی می‌شود وجود نمایشگاه‌های غیراصولی و غیرحرفه‌ای است که در این میان باید برگزاری نمایشگاه‌های فرش دستباف توسط تشکل‌ها و اتحادیه‌های صنفی برگزار شود.

▪️در تجارت خارجی به جایگاه فرش دستباف تبریز کم توجهی شده است

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌ شرقی با بیان اینکه فرش دستباف تبریز هویت ملی آذربایجان‌ است گفت: باید برای حمایت و احیای هنر – صنعت فرش دستباف خط اعتباری ویژه مالی ایجاد شود.

صابر پرنیان با اشاره به اینکه هر کاری در هر مکانی برای توسعه صنعت فرش، اقدام با ارزشی است افزود: جای تاسف است که غبار بی‌مهری و کم‌ توجهی بر روی صنعت فرش آذربایجان شرقی سایه افکنده است.

وی با بیان اینکه در تجارت خارجی و حمایت داخلی تا حدودی به این موضوع کم توجهی شده است اضافه کرد: تبریز پایتخت خلاق فرش کشور نامگذاری شده بود بنابراین باید نگرش ها به صنعت فرش تغییر یابد چرا که فرش علاوه بر این که هویت آذربایجان است یک صنعت ثروت‌زاست.

پرنیان ضمن اینکه از شهردار و شورای شهر تبریز خواست تا یکی از میادین شهر را به‌ نام فرش دستباف تبریز نامگذاری شود از هیات رئیسه اتاق بازرگانی تبریز نیز درخواست کرد تا در رابطه با ساماندهی وضعیت فرش تبریز به صورت مرتب جلساتی برگزار شود تا زیر سایه صنایع دیگر، فرش دستباف تبریز دچار فراموشی نشود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌ شرقی متذکر  شد: امیدواریم با تبیین مسائل و مشکلات فعالان این حوزه و رفع موانع موجود، فصل جدیدی در حوزه تولید و عرضه جهانی فرش دستباف آذربایجان شرقی رقم بخورد.

▪️فرش تبریز با عدم شناخت از بازارهای جهانی در انزوا قرار گرفته است

بزرگترین صادرکننده فرش ایران و رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با بیان اینکه فرش دستباف جزو صنعت ملی و شناسنامه کشور محسوب می‌شود گفت: ایران یکی از بهترین تولیدکنندگان فرش در جهان است و فرش دستباف آن عمری به درازای تاریخ دارد و به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع‌ دستی، تاریخ ایران را نشان می‌دهد و گِرِه‌خوردن فرش با اقتصاد نقش آن را حائز ‌اهمیت‌ می‌کند.

احد عظیم زاده با تاکید بر اینکه بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر در آذربایجان شرقی در بخش‌های مختلف تولید و فروش و غیره فرش دستباف مشغول هستند افزود: فرش را با عدم شناخت کافی از بازارهای جهانی مورد بی‌مهری قرار داده‌ایم که طرح‌های بیش از ۴ دهه قبل بدون تغییر و بدون توجه به سلیقه بازار جهانی همچنان تولید می‌گردند!

وی با اشاره به مقوله نیازسنجی در بازار فرش تاکید کرد: با توجه به اینکه آوازه فرش دستباف تبریز جایگاه جهانی داشته و این شهر دارای جاذبه‌های گردشگری و توریستی بالقوه است لذا تمام تلاش ما در اتحادیه در جهت رونق و نوآوری در تولید و صادرات این محصول خواهد بود.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با توجه به لزوم بازنگری در طرح‌ها و عدم کُپی نقشه های فرش متذکر شد: طرح‌هایی که در تبریز بافته می‌شوند باید مورد بازنگری قرار گیرند و در نظر داریم جلسات مستمری با اساتید طراحان فرش تبریز داشته باشیم و با تبیین سلائق بازار به طراحان بتوانیم با طرح‌های جدید محصولات نوآورانه ای را روانه بازارهای جهانی نماییم.

▪️فرش تبریز با سیر قهقرایی مواجه شده و به رده چهارم سقوط نموده است

بازار فرش تبریز نیازمند بازاریابی تخصصی از بازارهای جهانی است به طوری که به گفته کارشناسان این هنر – صنعت، کشورهای مختلف سلیقه متفاوتی دارند و سلیقه کشوری همچون ژاپن با سلیقه کشورهای عربی کاملاً متفاوت بوده و  کشورهای آمریکایی و اروپا نیز سبک خود را دارد و مستلزم ارزیابی و بازاریابی سلیقه مصرف کننده می باشد.

فرش تبریز نماد فرهنگی خطه آذربایجان بوده و زمان آن رسیده که این نگین کم نظیر به جایگاه اصلی خود سوق داده شود و تلاش گردد که زمینه صادرات آن در شان تولیدکنندگان آذربایجانی فراهم شود.

سیر نزولی جایگاه فرش ایران و به ویژه فرش تبریز در بازارهای جهانی موضوعی است که بی توجهی به این هنر – صنعت باعث شده با سیر قهقرایی مواجه شده و جایگاه رده اول خود را به رده چهارم واگذار نماید.

در سال های اخیر کشورهایی همچون هند، چین و پاکستان که گوی سبقت را از ما ربوده و بازار جهانی را از آن خود کرده اند اما جای این سوال باقی است که چرا مسئولان، متولیان و نمایندگان مجلس به این تنزل بی تفاوت هستند و از آسیب شناسی آن اطلاع ندارند!؟

به اعتقاد تولیدکنندگان و متخصصان فرش دستباف، تا زمانی که برخی تنگ نظری ها در دستگاه های اجرایی استانی و شهری حاکم است  کمتر سرمایه گذاری به خود اجازه می دهد در تبریز سرمایه گذاری کند زیرا در کوتاه ترین زمان ممکن دچار بوروکراسی های زائد اداری و فرسایشی خواهد شد که قبلاً نیز مسبوق به سابقه بوده است!

عکسها از: عصرآزادی