زمستان پُر انرژی

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

مسئولان می گویند در چند روز گذشته حدود ۸۴۸ میلیون مترمکعب گاز وارد شبکه گازرسانی کشور شده است که از این میزان بیش از ۸۰ درصد در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده مصرف و رکورد مصرف گاز در بخش خانگی شکسته شد.
به گفته آنها، از آغاز برودت شدید هوا در روزهای گذشته، استانهای تهران با ۱۲۵ میلیون مترمکعب بیشترین مصرف گاز را داشت و بعد از آن استانهای خراسان رضوی با ۶۳ میلیون، اصفهان با ۴۵ میلیون، آذربایجان شرقی با ۴۳ میلیون و مازندران با ۳۹ میلیون مترمکعب در رتبه‌های بعدی مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده قرار داشتند.
با توجه به برودت هوا در بسیاری از مناطق کشور، مصرف گاز در بخش خانگی و صنعتی به طرز چشمگیری افزایش یافته است اما در میان بحران گازی این روزهای مناطق سردسیر یک سوال به ذهن می رسد و آن اینکه، اگر واقعاً مصرف گاز تا این حد بالاست پس چرا تلاشی برای افزایش بهره وری مصرف در بخش خانگی و صنعتی نمی شود؟! دقیقاً همان نکته ای که مسئولان کشوری و استانی به آن اشاره ای نمی کنند!
با عنایت به پیش بینی های سازمان هواشناسی مبنی بر ورود سامانه بارشی به کشور و کاهش شدید دما و تداوم سرما در روزهای آینده، بحران گاز حالا حالاها مهمان خانه های ما بوده و احتمال قطعی های بیشتر در روزهای آینده هم وجود دارد به طوری که مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز هم هشدار داده باید رقم مصرف را به زیر ۵۷۰ میلیون متر مکعب در روز برسانیم تا از این اوضاع خارج شویم، یعنی باید ۱۰۰ میلیون مترمکعب کمتر از میزان کنونی مصرف داشته باشیم که معلوم نیست با ریخت و پاش گذشته و بی برنامگی فعلی انرژی بتوان این رقم را محقق کرد یا نه…
▪️انرژی اول

کسری گاز، این روزها مناطق سردسیر کشور را به حالت نیمه تعطیل درآورده است؛ از جنوب تا شمال، از سیستان و بلوچستان و بوشهر تا اردبیل و آذربایجان به دلیل کسری گاز ادارات و مدارس و بانک هایشان تعطیل شده‌اند.
بر اساس آنچه شرکت ملی گاز اعلام کرده از حدود ۸۴۸ میلیون مترمکعب گازی که به شبکه سراسری کشور گاز تزریق شده، حدود ۶۸۵ میلیون مترمکعب آنها فقط در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده مصرف شده است.
همزمان با کاهش شدید دما در بسیاری از شهرهای کشور، ترکمنستان هم گازش را به روی ایران بسته و حالا ایران مانده و زمستان سختی که به نظر می رسد مسئولان دولت سیزدهم هیچ برنامه ریزی برای مقابله با آن نکرده اند.
فشار گاز در استانهای سردسیر کشور به شدت اُفت کرده، گاز صنایع و پتروشیمی ها قطع شده و طبق اعلام شرکت بوتاش ترکیه، صادرات گاز ایران به این کشور نیز حدود ۱۰ روز است که متوقف شده است.
وزارت نیرو با اشاره به گازسوزبودن حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد نیروگاه‌های برق نسبت به کمبود برق هم هشدار داده و همزمان با این هشدار برق بسیاری از اتوبان های شهرهای بزرگ برای چندین ساعت قطع شدند تا به نوعی جبران انرژی گردد و لذا در این میان وزیر نفت هم در تازه ترین اظهارات خود از مردم خواسته که یکی از بخاری های خود را برای ۶ ساعت خاموش کنند و در خانه لباس گرم بپوشند!
به نظر می رسد که زمستان سختی که در تابستان امسال مسئولان برای اروپا پیش بینی می کردند، دامن ایران گرفته و در حالی که سخنگوی شرکت ملی گاز اعلام می کنند که هیچگونه قطعی گازی در کشور نداشته ایم اما با این وجود، نگرانی ها برای تامین گاز همچنان وجود دارد به طوری که مدیرعامل دیسپچینگ شرکت ملی گاز گفته که باید کپسول های گاز برای مصف کنندگان تامین شود!
در مقابل اما، کشورهای اروپایی توانسته‌اند زمستان امسال را بدون مشکل خاصی سپری، تنش قیمت جهانی گاز را مهار کرده و بهای آن به زمان پیش از جنگ اوکراین برگردانند زیرا آنها هم نوع مصرف را بلد هستند و هم اینکه مسئولانشان طرز مواجهه با بحران های اجتماعی را به خوبی با مردم خود درمیان گذاشته اند.
▪️انرژی دوم

کمبود گاز در روزهای گذشته همه را غافلگیر کرده و مدارس و ادارات استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، همدان، گلستان، خراسان، اصفهان، گیلان، ایلام، زنجان و غیره را تعطیل نمود.
از طرف دیگر، تصاویر منتشر شده در فضای مجازی هم نشان می دهد که گفته های مسئولان شرکت گاز خیلی هم با واقعیت هم خوانی نداشته و اظهارات کاربران اینترنتی نشان می دهد که گویا در برخی از مناطق، قطعی برق به وجود آمده و یا اُفت گاز به حداقل ترین حد خود رسیده است!
واقعیت این است که بهینه سازی مصرف در صنایع و نیروگاه های کشور مانند همانهایی که اخیراً هم با مازوت سوزی خود خبرساز شدند از دیگر نکاتی است که کارشناسان حوزه انرژی معتقدند توجهی به آن نشده است.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفتی در این باره تاکید کرده که عمده صنایع بزرگ و نیروگاه های کشور که بزرگترین مصرف کنندگان برق در حوزه صنعت هستند، دولتی اند اما متاسفانه شاهد هستیم که هیچ اقدامی از سوی آنها برای بهینه سازی مصرف و افزایش راندمان و بهره وری نمی شود و به عبارت دیگر، آنها خود نیز به استفاده از انرژی ارزان عادت کرده و تلاشی در این حوزه نمی کنند!
در خوشبیانه ترین حالت ممکن، ناترازی گاز بر هیچکس پوشیده نیست به طوری که امسال تولید گاز کشور نسبت به سال‌های قبل کاهش و مصرف افزایش یافته و برای مدیریت این موضوع، باید برخی محدودیت‌ها اعمال شود.
متاسفانه از نظر مصرف گاز جزو چهارمین کشور پرمصرف دنیا و در واقع، یک کشور بدمصرف هستیم که حتی صنایع نیز نسبت به سوختی که می‌گیرند، راندمان خوبی نداشته و ایجاد صنایع و تولید به علت ارزان بودن سوخت، آسان است!

▪️انرژی آخر

مسئولان شرکت ملی گاز درباره اُفت فشار گاز در مناطق مختلف کشور تاکید کرده اند که استان‌های کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، مازندران، گیلان، گلستان، خراسان شمالی، رضوی و جنوبی روی سرشاخه‌ها و انتهای شبکه قرار دارند و دغدغه شرکت گاز برای این مناطق بیشتر از سایر استانهاست.
مسئولان امر نگران هستند این میزان سرمای هوا که در دهه‌های اخیر کم‌نظیر بوده، حالا کل کشور را درگیر کرده و ماندگار است و احتمال اُفت فشار هم وجود دارد چراکه استانهای پرجمعیت کشور به‌ شدت تحت تأثیر سامانه سرمایشی قرار دارند.
بی توجهی به افزایش بهره وری انرژی در ایران در حالی است که صنعت سهم بالایی از مصرف انرژی در کشور دارد به عنوان مثال ۸ درصد مصرف انرژی کشور تنها در حوزه فولاد و سیمان است که به این رقم سهم بالای پتروشیمی ها از مصرف انرژی را هم باید اضافه کرد.
در حقیقت، کشورهای اروپایی متعهد شده اند که مصرف گاز را تا پایان سال ۲۰۲۳ حدود ۱۵ درصد کاهش دهند اما قسمت جالب ماجرا اینجاست که قرار نیست این کاهش مصرف به خانوارها تحمیل شود و در شرایطی که افزایش بهره وری در صنعت در کشور ما تبدیل به افسانه شده که قاره سبز توانسته از سال ۲۰۰۰ تا حالا با افزایش بهره وری مصرف انرژی خود را حدود ۲۰ درصد کاهش دهد که رقم چشمگیری است.
روسیه تا پیش از جنگ با اوکراین بین ۱۰۰ الی ۱۲۰ میلیارد مترمکعب گاز به کشورهای اروپایی صادر می‌کرد اما با شروع جنگ روسیه و اوکراین شرایط برای تامین انرژی اروپا عوض شد به طوری که با اعمال تحریم های اروپا علیه مسکو و کاهش واردات گاز روسیه بسیاری از مسئولان کشور ما، زمستان سختی را برای قاره اروپا پیش بینی می کردند.
برخلاف تمام پیش بینی ها، حالا نه‌ تنها کشورهای اروپایی توانسته‌اند زمستان امسال را بدون مشکل خاصی سپری کنند بلکه تنش قیمت جهانی گاز را مهار کرده و بهای آن به زمان پیش از جنگ اوکراین برگشته است لذا بسیاری، دلیل تامین انرژی پایدار اروپا را شرایط مساعد جوی می دانند اما بدون شک گذر از این بحران انرژی بدون برنامه ریزی های گسترده شدنی نبود که باید مسئولان ما نیز از آنها بیاموزند!