تامین نیازهای خونی در گِرو مشارکت زنان

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

شیوه‌های متفاوتی برای انجام کار خیر وجود دارد، بعضی از افراد از مال‌شان اِنفاق می‌کنند و باعث می‌شوند گِرِهی از کار بندگان خدا باز شود و برخی دیگر از مهارت و تخصص‌شان مایه می‌گذارند تا کاری برای مردم انجام دهند.

اما جالب است بدانیم گاهی اوقات هم می‌توانیم با اهدای خون ثوابی بزرگ انجام داده و باعث نجات جان انسان‌ها شویم زیرا خون تنها ماده حیاتی و تنها دارویی است که با تمام پیشرفت‌ های علم و تکنولوژی بشر امروز هنوز هم نتوانسته مشابه آن را تولید کند، به همین خاطر هم فقط با اهدای خون می‌توان این مایه حیاتی را به بیماران نیازمند رساند.

به اعتقاد متخصصان، گروهی از بیماران به خصوص در عمل‌های جراحی به خون نیازمند هستند و علاوه بر این از خون و پلاسمای آن، مشتقات دارویی تهیه می‌شود که زندگی بیمارانی همچون بیماران هموفیلی و تالاسمی به این خون و مشتقات دارویی آن وابسته است، به همین خاطر اهدای خون یکی از انسانی‌ترین کار‌هایی است که هر کدام از شهروندان می‌توانند آن انجام دهند.

با این وجود، استانی همچون آذربایجان شرقی که علاوه بر جمعیت خود، روزانه پذیرای تعداد کثیری از بیماران مناطق مختلف شمالغرب ایران و حتی استانهای کُردنشین است فقط ۵ پایگاه انتقال خون دارد که دو مورد از آنها در تبریز و یک پایگاه در هر یک از شهرستان های مراغه، میانه و اخیراً در شهرستان بناب است که نمی تواند آن طور که باید و شاید پاسخگوی نیاز اهداکنندگان خون در مناطق مختلف این استان را تامین نماید.

“عصرآزادی” به مناسبت ۱۴ ژوئن که به سبب سالروز تولد کاشف گروه های خونی، روز جهانی اهداکنندگان خون نامگذاری شده است در گفتگو با رئیس آموزش و پژوهش اداره کل انتقال خون آذربایجان شرقی به بررسی مشکلات و موانع توسعه مراکز خونگیری در این استان پرداخته است.

دکتر “ناصر مقدم” در این گفتگوی اختصاصی با اشاره به اینکه اهدای خون یک پارامتر بسیار باارزش در هوشمندی اجتماعی و احساس تعهد است از زنان آذربایجانی به عنوان نیمی از جمعیت استان درخواست می کند تا در مسئولیت های اجتماعی فعال تر و پویاتر حرکت نموده و همچون سایر بخش ها، در مقوله اهدای خون نیز پا به پای مردان حرکت نمایند…

رئیس آموزش و پژوهش اداره کل انتقال خون آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO سالانه ۱۱۸.۵ میلیون واحد خون اهدا می شود گفت: از این مقدار بالغ بر ۴۲ درصد در کشورهای توسعه یافته اتفاق می‌افتد که در مجموع ۸۴ درصد جمعیت جهان به ۵۸ درصد ذخایر خونی دسترسی دارند که در مقایسه با کشورهای پیشرفته که ۱۶ درصد جمعیت جهان را در بر می گیرند به ۴۴ درصد منابع خونی دسترسی دارند.

“ناصر مقدم” با ذکر این نکته که ایران عضو کشورهای مدیترانه شرقی است افزود: ۲۲ کشور در این حوزه عضویت دارند و مجموع اهدای خون آنها ۹/۹ میلیون واحد می باشد که کشور ما با رقمی بالغ بر ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد که ۲۱ درصد میزان اهدای کشورهای مدیترانه شرقی را تشکیل می دهد پیشتاز است.

وی، مشارکت زنان ایرانی در مقوله اهدای خون را حدود ۴.۵ درصد اعلام کرد و ادامه داد: در حالی که در کشورهای پیشرفته نیمی از تعداد اهداکنندگان خون را زنان در بر می گیرند اما در آذربایجان شرقی این تعداد کمتر بوده و در سال ۱۴۰۱ به حدود ۳ درصد رسید که رقم ناچیزی می باشد.

مقدم اضافه کرد: تصورات عمومی بر این است که زنان غالباً کم خون بوده و شاید نتوانند شرایط اهدای خون را تحمل کنند که باور صحیحی نیست زیرا هنگام اهدای خون، شرایط اهداکننده به جهت آیتم های بالینی و پزشکی مورد بررسی قرار می گیرد و اگر شرایط استاندارد اخذ نگردد عمل خونگیری انجام نمی شود.

وی در خصوص کمبود مراکز خونگیری آذربایجان شرقی تاکید کرد: در سطح این استان، دو مرکز خونگیری در تبریز و در شهرستان های مراغه و میانه هر کدام یک مرکز فعال بوده و در سال گذشته نیز یک مرکز در شهرستان بناب گشایش یافت اما بخش قابل توجهی از خون های اهدایی در قالب تیم‌های سیار اتفاق می افتد که این اکیپ ها بر اساس برنامه‌های خود در شهرستان های استان مستقر شده و به خونگیری از شهروندان اقدام می کنند که شهرهای اهر، مرند، سراب و غیره از جمله آنهاست.

مقدم با اظهار تاسف از تعداد اندک مراکز خونگیری در تبریز به عنوان بزرگترین شهر شمالغرب و غرب ایران گفت: مع الاسف مراکز اهدای خون در تبریز متناسب با جمعیت و نیازهای منطقه ای و استانی نیست زیرا آذربایجان شرقی با توجه به ظرفیت های بالقوه خود در حوزه پزشکی به عنوان یک استان مادر، پذیرای بیماران مناطق شمالغرب کشور اعم از آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و استان های کردنشین غرب کشور است که عموماً بیماران آنها به جراحی های فوق تخصصی نیاز داشته و نیازهای خونی منطقه را نیز افزایش می‌دهد و لذا تعداد فعلی مراکز خونگیری، کفاف تکاپوی نیازهای آینده را نخواهد داد کمااینکه در حال حاضر نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم!

وی اظهار کرد: میزان مراجعه شهروندان آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۰ برای اهدای خون ۱۰۷ هزار و ۹۱۵ نفر بوده که در سال ۱۴۰۱ به ۱۱۵ هزار و ۴۳۲ نفر افزایش یافته و به شرایط جسمی موفق به اهدای خون شده اند که رشد ۸ درصدی را نشان می دهد.

مقدم افزود: در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۱ هزار و ۸۰۷ نفر برای بار اول، دو هزار و ۸۰۹ نفر با سابقه اهدای خون، ۴۶ هزار و ۴۲۲ نفر اهداکننده مستمر و در بخش زنان نیز ۱۵۵۶ نفر اقدام به خونگیری نموده اند که در مجموع، میزان خونگیری سال ۱۴۰۰ حدود ۸۷ هزار و ۲۱۸ نفر بوده است.

رئیس آموزش و پژوهش اداره کل انتقال خون آذربایجان شرقی درباره میزان اهدای خون در سال ۱۴۰۱ نیز گفت: در سال ۱۴۰۱ از ۹۳ هزار و ۸۰۳ نفر خونگیری به عمل آمد که ۱۵ هزار و ۲۲۶ نفر برای بار اول، ۳۱ هزار و ۹۳ نفر با سابقه اهدای خون و ۴۷ هزار و ۴۸۴ نفر نیز اهداکننده مستمر بوده اند که یکهزار و ۶۲۸ نفر از زنان نیز موفق به اهدای خون نموده اند.

مقدم، افزایش میزان در اهدای خون را کافی ندانست و اضافه کرد: با توجه به توسعه آذربایجان شرقی در حوزه درمان، توسعه و تجهیز بیمارستان ها، نیازهای خونی منطقه شمالغرب کشور نیز افزایش می‌یابد و این عدم توازن بین توسعه مراکز درمانی و مراکز انتقال خون یک چالش بوده و حفظ، تهیه و تامین نیازهای خونی منطقه را با مشکل مواجه می‌کند.

وی، موضوع اهدای خون را یک بحث مولتی فکتوریال دانست و تاکید کرد: عوامل متعددی در ایجاد انگیزه برای اهدای خون مهم است زیرا این امر شاید در دید عموم مهم انگاشته نشود ولی یک پارامتر بسیار باارزش در هوشمندی اجتماعی و احساس تعهد است لذا اهداکنندگان خون اقشار فرهیخته جامعه بوده و در اثنای مشکلات جامعه، احساس وظیفه می کنند و شایسته تقدیر می باشند که باید به طور حتم با افزایش منابع مالی سازمان، نگاه جدی در رویکرد فعلی صورت گیرد.