بازی خطرناک در لاچین!

عصرآزادی آنلاین/ سید فرید پیمان، مدیر مسئول

از زمان جدا شدن جمهوری آذربایجان از اتحاد جماهیر شوروی، اختلاف حاکمیت بر منطقه قره باغ و‌ اشغال آن توسط ارمنستان جدیترین مسئله منطقه قفقاز می باشد. هر چند که در جنگ اخیر جمهوری آذربایجان با کمک ترکیه توانست بخشی از اراضی تصرف شدهرا بازپس بگیرد ولی گره کور این اختلافات پیچیده تر از آن است که تنها با میانجی گری بین المللی و روسیه به طورکلی حل شود.

در ۹ نوامبر ۲۰۲۰ توافق آتش بسی بین این دو کشور با حمایت روسیه امضا شد که به همه خصومت ها پایان می داد. بر اساس مفادقرارداد، آذربایجان کنترل قلمرو قابل توجهی در قره باغ را به دست گرفت و دو هزار نیروی حافظ صلح روسیه برای گشت زنی در امتدادخط مرزی و گذرگاه لاچین مستقر شدند.

در طول دو سال گذشته درگیری های مکرری در طول خط مرزی رخ داده است اما همه محدود بودند و دامنه وسیعی پیدا نکردند اما دراوایل دسامبر ۲۰۲۲، وزارت اکولوژی آذربایجان بیانیه‌ای مبنی بر استخراج غیرقانونی منابع طبیعی منطقه قره‌باغ توسط ارمنستانصادر کرد و از نیروهای حافظ صلح روسی خواست اوضاع را زیر نظر بگیرند.

در هر صورت بستن گذرگاه لاچین و ممانعت از عبور کامیون های صلیب سرخ ارمنستان تنش با ایروان را وارد مرحله جدید کرد. دولتارمنستان، آذربایجان را متهم کرده است که دست پشت پرده تظاهرات‌هایی است که صلح‌بانان روسی نتوانسته‌اند آنها را متفرق کنند. آذربایجان نیز به نوبه خود ارمنستان را متهم کرده است که نه تنها از منابع طبیعی در منطقه قره باغ بهره برداری، بلکه از جاده لاچینبرای انتقال تجهیزات نظامی از جمله مین های زمینی به قره باغ استفاده می کند.

مسدود شدن گذرگاه لاچین که تنها راه ارتباطی ارمنستان به قره باغ است احتمال بالا رفتن تنش در این منطقه را افزایش داده است وواکنش های بین المللی مختلقی را به همراه داشته است، از دبیرکل سازمان ملل که خواستار تضمین تردد آزاد و امن در سراسر کریدورلاچین در راستای توافقات قبلی شده تا اتحادیه اروپا که خواهان ادامه راه گفت و گو و دیپلماسی در این زمینه شده اند، و وزارت خارجهایالات متحده و فدراسیون روسیه همه و  همه حکایت از خویشتن داری و ادامه پاییندی به توافقات توسط طرفین است.

در هر صورت ادامه درگیری لفظی و افزایش تنش در این منطقه امکان بروز دوباره درگیری تمام عیار بین طرفین را افزایش می دهد و بامخدوش شدن چهره روسیه و غرب  در کنترل اوضاع امکان ادامه توافق و پا در میانی بین المللی را کاهش می دهد.

بنابراین لازم است هر دو کشور ارمنستان و آذربایجان خویشتن داری را سرلوحه کار خود قرار دهند و از رفتارهای تنش زا برایجلوگیری از شروع دوباره درگیری ها خودداری کنند.