رهایی از حواشی شهر

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

معضل حاشیه نشینی و زندگی تعدادی از شهروندان در خانه هایی که از هیچ یک از استانداردهای شهرسازی برخوردار نیستند درد بزرگی است که از چند سال پیش همواره مورد تاکید اعضای ادوار شورای شهر و شهرداران تبریز بوده  و پس از جلسات و بازدیدهای مکرر، تنها موردی که از اذهان فراموش شده همین قضیه حاشیه نشینی بوده است.
به  گفته کارشناسان پروژه شهرک جوانان با ۱۲۰ هکتار مساحت با درخواست راه و شهرسازی در سال ۹۹ و از طریق مصوبه شورای عالی شهرسازی جهت ساماندهی و جابجایی مناطق حاشیه نشین تبریز  تصویب شده و تاکنون طرح آماده‌ سازی و ساز و کار ساماندهی مناطق حاشیه از طرف وزارت راه ابلاغ نشده است.
کارشناسان مسائل شهری تبریز می گویند حساسیت بر روی شالوده های اصلی تشکیل شهرک جوانان بسیار حائز اهمیت است زیرا در سنوات گذشته، زمین هایی به نام حاشیه نشینی تحویل گرفته شده است اما متاسفانه به دست دلالان و بنگاه ها افتاده و جامعه هدف آنها در حاشیه قرار گرفته و حتی حذف شده است لذا سخت گیری های ابتدایی بخاطر تعیین جامعه هدف ضروری  است  تا مشخص شود چه کسانی از این واحدها  بهره مند  خواهند شد.
در حقیقت، شهرک جوانان یکی از طرح‌ های مصوب  برای انتقال بخشی از حاشیه‌ نشینان تبریز است که  تاکنون آن طور که باید و شاید مورد توجه مسئولان مربوطه قرار نگرفته و در شرایط بحرانی حاشیه های شهر به نظر می‌رسد تنها راه حل ممکن برای انتقال بافت حاشیه‌ای به محلی امن ساماندهی شهرک های جدید الا تاسیس همچون جوانان  باشد که برای بازآفرینی شهری نیز مثمر ثمر است…
◾️حاشیه اول

حاشیه‌نشنی محصول شرایط اقتصادی کشور، تبعیض‌ های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در میان شهرها و روستا ها و بی‌ توجهی به وضعیت روستا ها بوده که در شرایط نامناسب اقتصادی، اقشار کم درآمد  روستایی به امید درآمد بیشتر و زندگی بهتر به شهرها مهاجرت می‌کنند اما به دلیل هزینه‌ بالا در شهر و اقتصاد ضعیف خانواده‌ های روستایی حاشیه شهرها بهترین محل برای داشتن سرپناه است.
این در حالی است که بسیاری از خانواده‌ های متوسط شهری که در روزهای ایده آل  اقتصادی در مناطق متوسط شهر اجاره‌نشین بوده‌اند به دلیل اُفت وضعیت اقتصادی و افزایش قیمت زمین و مسکن به سوی حاشیه شهرها کشیده شند.
در چند سال گذشته همواره انتقال ساکنان مناطق حاشیه شهر تبریز از جمله محلات پایین دست اتوبان پاسداران به محلی دیگر جزو دغدغه‌ های مردم و مسئولان شهری بوده است که در این راستا طرح‌ هایی ارائه و تصویب شده اما در عمل، به غیر از افزایش جمعیت بافت حاشیه‌نشین و نبود اراده‌ ای برای اجرای طرح‌ های مصوب سودی نداشته است.
پروژه مسکونی شهرک جوانان در راستای سیاست‌های مدیریت شهری در حوزه مسکن ارزان و ایمن و نیز ساماندهی بافت‌ های پر خطر و حاشیه‌ نشین شهر تبریز توسط شرکت خانه‌ سازی پیش‌ ساخته اجرایی می‌شود که فازهای مطالعاتی این پروژه  به همراه اخذ مجوزهایی از اداره راه و شهرسازی زمانبر بوده که با اتمام آن، شهروندان این روزها شاهد آغاز عملیات خاکبرداری در این پروژه هستند.
پروژه شهرک جوانان به عنوان پروژه‌ ای ملی نیازمند همکاری و تعامل دستگاه‌ های خدمات‌ رسان در ارائه زیرساخت‌ های شهری در تأمین منابع و نیرو رسانی آب و برق و گاز است.
پروژه احداث ۱۵۰۰ واحد مسکونی در قالب شهرک جوانان با ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار یکی از تکالیف بودجه‌ای شهرداری تبریز در سال‌جاری و در حوزه عمرانی است که  در حوزه باز آفرینی شهری و ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و حاشیه‌نشین شهر، چندین پروژه مهم تحت عنوان قرارگاه مسکن در نقاط مختلف شهر در دست اجرا دارد که شهرک جوانان یکی از آن موارد است.

◾️حاشیه  ‌دوم

تبریز  از  جمله پرجمعیت  ترین شهرهای کشور است که در ۵ دهه گذشته با مشکل حاشیه‌ نشینی مواجه بوده و تا به امروز اراده و همت والایی برای حل این معضل در این شهر وجود نداشته است.
مسئول حوزه مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با بیان اینکه شهرداری تبریز هیچ مشکل و مانعی جهت آغاز عملیات اجرایی شهرک جوانان ندارد گفت: راه و شهرسازی همواره در طرح های حمایتی در جهت منافع عمومی پیشگام است.
جعفر حسن زاده افزود: شهرک جوانان قابلیت بارگذاری ۹۱ هکتار واحد مسکونی را دارد که از این مقدار ۱۰ هکتار در دی ماه سال ۱۳۹۹ به شهرداری تبریز جهت اسکان مناطق حاشیه نشین شهر به صورت کلید به کلید واگذار شده است که به تناسب ساماندهی و آزادسازی بافت فرسوده پر، حاشیه نشینی و در صورت عمل به تعهدات و اسکان مجدد ساکنین مابقی مساحت نیز تحویل داده می‌شود.
وی اضافه کرد: اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با هدف جابجایی و ساماندهی سکونتگاه‌ های غیر رسمی پرخطر پهنه شمالی تبریز انجام امورات این اراضی را در دستور کار خود قرار داده و الحاق اراضی به تصویب شورای برنامه‌ ریزی استان و شورای عالی معماری و شهرسازی ایران رسیده است.
حسن زاده تاکید کرد: کل محدوده شهرک جوانان، نقشه برداری شده و کلیات طرح تفصیلی آن نیز در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ به تصویب کمیسیون ماده ۵ استان رسیده  و علیرغم گذشت بیش از ۳ سال از تاریخ واگذاری زمین شهرک‌ جوانان، شهرداری تبریز همواره به بهانه‌ های مختلف از شروع عملیات اجرایی احداث مسکن و عمل به تعهدات سر باز زده است.
یعقوب هوشیار – شهردار کلانشهر تبریز – در این رابطه معتقد است شهرک جوانان برای مناطق حاشیه نشین پیش بینی شده  و درخواست کرده ایم کلاً زمین این شهرک در اختیار شهرداری قرار گیرد تا هزینه مازاد به شهرداری تحمیل نشود و فعلاً ۱۵۰۰ واحد در سال اول برای این پروژه در نظر گرفته شده است.

◾️حاشیه  آخر

بررسی وضعیت احداث شهرک جوانان در برخی از جلسات شورای ششم شهر تبریز به مبحث اصلی تبدیل می گردد که همواره با چراغ سبز شورا در موضوع انتقال حاشیه نشینان شمال تبریز روبرو بوده است تا شاید موفقیت در اجرای این طرح، به یک کارنامه خوب برای این دوره از شورا  تبدیل گردد.
یکی اعضای شورای شهر تبریز اظهار کرد: این امر یکی از دغدغه های مدیریت شهری تبریز در مناطق حاشیه نشین بود و اولین اقدام اساسی با این قرار شروع خواهد شد و پیشنهاد شهردار تبریز این است که متولی ساخت و ساز این شهرک بر عهده شهرداری باشد.
علی نوای باغبان اضافه  کرد: در جابجایی مناطق حاشیه نشین باید یک جابجایی بزرگ اتفاق بیفتد چرا که این امر یک اقدام مبارک بوده و به افزایش سطح زندگی  شهروندان مناطق محروم منجر خواهد گردید.
یک عضو دیگر شورای شهر نیز تاکید کرد: متاسفانه در دولت قبل برای مسکن سازی برنامه ای وجود نداشت و ما به عنوان مدیریت شهری باید این کار را انجام می دادیم؛ حتی در دوره قبلی این زمین کلنگ زنی شده، ولی هیچ اقدامی برای احداثات آن  انجام نشده است.
فریدون بابایی اقدم افزود: شهرداری تبریز شروع این کار را با ۱۵۰۰ واحد شروع کند و می تواند حالا که شهرهای جدید شهریار و سهند به عنوان سهمیه تبریز در نهضت ملی مسکن مطرح شده، از  زمین‌ های شهرک جوانان هم می تواند استفاده به عمل آورد.
عضو شهرساز و معمار شورای شهر تبریز تاکید کرد: مصوبه شورای عالی شهرسازی برای ۴ طبقه بود اما شهرداری به سه طبقه فکر کرده و اگر امکان دارد، تغییر پیدا کند و مسئله  بعدی نیز تجربه غلط در منطقه خلیل آباد بود که مشخص کنیم چه کسانی به آنجا جابجا می‌شوند و کاملاً باید مشخص شود.
بابایی اقدم در پایان خاطرنشان کرد: دو اتفاق رخ داده در قرارداد تحویل زمین نوشته شده که معارض را دولت حل می‌کند اما بعداً در تفاهمنامه گفته‌اند که این اختلاف را شهرداری باید حل کند لذا باید تمام این موارد حل و فصل شوند تا برای بعدها حرف و حدیثی باقی نماند.