رشد صنعت به زیرساخت نیاز دارد

آذربایجان شرقی دارای ۵۶ شهرک و ناحیه صنعتی است که از این تعداد ۴۸ شهرک و ناحیه صنعتی فعال بوده و از ۵ هزار و ۷۰۰ قرارداد ایجاد واحد صنعتی در سطح این استان سه هزار واحد صنعتی و تولیدی فعال و سه هزار و ۷۰۰ واحد غیرفعال هستند.

با این حساب، حدود ۱۱ هزار هکتار اراضی آذربایجان شرقی در اختیار شهرک های صنعتی استان بوده که از این میزان در چهار هزار و ۷۰۰ هکتار اراضی عملیات ساخت واحدهای صنعتی و تولیدی اجرا شده یا در حال اجراست.

بر اساس تحقیقات به عمل آمده، بیشترین زمینه فعالیت واحدهای صنعتی و تولیدی مستقر در شهرک های صنعتی مناطق مختلف آذربایجان شرقی مربوط به صنایع فلزی، شیمیایی و غذایی است.

تامین زیرساخت های انرژی به ویژه برق، ضرورت فعالیت واحدهای صنعتی به خصوص واحدهای جدید است زیرا تامین نشدن این زیرساخت، واحدهای فعال یا در حال توسعه را با مشکل اساسی مواجه می کند از این رو در دولت، تولید و تامین برق مورد توجه جدی مسئولان آذربایجان شرقی قرار گرفته اما، فرسوده بودن بخش عمده نیروگاه ها و کمبود برق یکی از مشکلات واحدهای صنعتی این استان است.

با توجه به سابقه صنعتی و تولیدی آذربایجان شرقی، این استان از نظر نیروی انسانی ماهر و متخصصان تراز اول در حوزه های مختلف صنعتی و تولیدی از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است که با بهبود وضعیت زیرساخت ها اقتصاد منطقه ای متناسب با بضاعت و ظرفیت ها شکوفا می شود به طوری که کارشناسان حوزه انرژی، ساخت نیروگاه های جدید، به ویژه نیروگاه های تجدیدپذیر را راه برون رفت تبریز و آذربایجان از مشکل کمبود برق می دانند.

یک فعال حوزه صنعت با بیان دغدغه‌ های بخش خصوصی در حوزه شهرک‌های صنعتی آذربایجان شرقی، خواستار تخصیص سهم یک درصد ارزش افزوده پرداختی شهرک‌ های صنعتی به بازسازی و نوسازی زیرساخت‌ها شد و گفت: برخی از شهرک ها از جمله شهرک صنعتی سلیمی فرسوده شده‌ اند و نوسازی این بخش بیش از پیش ضرورت دارد.

“رضا جعفری” ضرورت تخصیص یک درصد از ارزش افزوده پرداختی هر شهرک صنعتی جهت بازسازی و نوسازی زیرساخت‌های همان شهرک را درخواست جدید بخش خصوصی آذربایجان شرقی عنوان کرد و افزود: این مبالغ نه اینکه در بخش های دیگر شهرستان مربوطه بلکه، باید صرف ایجاد یا بهبود زیرساخت‌ های شهرکها از جمله در زمینه آسفالت، آب، برق، فاضلاب و غیره شوند.

وی بر لزوم مشارکت و نقش‌ آفرینی تمام شرکت‌ های مستقر در شهرک‌ های صنعتی تأکید کرد و ادامه داد: در شهرک‌ های صنعتی، صنایع کوچک زیادی مستقر هستند که در صنایع بزرگ و قوی فعالیت دارند، بنابراین اساسنامه شهرک‌ های صنعتی باید به‌ گونه‌ ای تنظیم شود که تمام شرکتها بتوانند نظرات خود را مطرح نمایند.

جعفری با انتقاد از قوانین سختگیرانه و اخذ جریمه‌ های سنگین بابت تأخیر در پرداخت اقساط بدهی در شهرک‌ های صنعتی اضافه کرد: اخذ جریمه از بابت تأخیر در پرداخت بدهی‌ ها حق مسلم شرکت شهرک‌ های صنعتی است اما باید میزان آن تعدیل شده و متناسب با نرخ بانکی اخذ شود، نه با نرخ تورم محاسبه گردد.

وی با تاکید بر لزوم رعایت مسائل زیست‌ محیطی در شهرک‌های صنعتی گفت: متأسفانه سازمان محیط زیست کشور ما مکان‌ محور است، نه خروجی محور، در حالی که در قلب اروپا واحدهای صنعتی بزرگی فعالیت دارند و هیچ مشکلی نیز پیش نیامده است، اما در ایران به‌ جای تمرکز بر خروجی پساب، فاضلاب‌ها و آلاینده‌های هوا، تنها به مکان استقرار واحدهای تولیدی توجه دارند.

شهرک‌ های صنعتی هرچند با هدف توسعه صنایع و تمرکز کارخانه‌ها و کارگاه‌ها ایجاد شدند تا امکان ارائه خدمات زیرساختی و تأسیساتی دولتی را به‌ صورت متمرکز فراهم کنند، اما، در چند دهه اخیر ایجاد شهرک‌های صنعتی و واحدهای‌ ایجاد شده در آنها همچنان با مشکلاتی در خصوص تأسیسات زیربنایی، تحویل زمین برای ایجاد مجموعه تولیدی، مشکلات محیط زیستی و غیره وجود داشته است که البته این مشکلات را می‌ توان در رده مشکلات اولیه این واحدها دانست چراکه با ایجاد آنها چالش‌‌های گسترده‌ تری اضافه می‌شود و در برخی از مواقع حتی به تعطیلی واحد‌ها منجر می‌ گردد.

در خصوص چالش‌‌ های شهرک‌های صنعتی، کارشناسان حوزه اقتصادی معتقدند بخش بزرگی از مشکلات این واحد‌ها به تامین مالی آنها باز می گردد که همانا نبود نقدینگی و تأمین مالی واحدهای تولیدی و کاهش سرمایه گذاری و کمبود تشکیل سرمایه ثابت در بخش صنعت را شامل می گردد.

بر اساس تحقیقی که اخیراً صورت گرفته است ۴۵ درصد چالش‌ های اکثر شهرک‌های صنعتی آذربایجان شرقی و سایر استانهای کشور به مسائل زیربنایی مرتبط است و ۴۴ درصد این چالش‌ ها نیز در خصوص تأمین مالی می باشد.

این شهرک‌ ها با هدف توسعه صنایع و تمرکز کارخانه‌ها کارگاه‌ها ایجاد شدند تا امکان ارائه خدمات زیرساختی و تأسیساتی دولتی به‌ صورت متمرکز فراهم شود و از سوی دیگر واحدهای صنعتی از سرریز همسایگان صنعتی خود، مانند اطلاعات، امکان تقلید، انتشار نوآوری و غیره بهره‌مند شوند، کمااینکه این شهرک‌ها ایجاد شدند تا تاثیر منفی صنایع در مواردی نظیر افزایش ترافیک و آلودگی‌هوا و غیره در شهرهای بزرگ را کاهش دهند.

بدین ترتیب، نقش بخش خصوصی در اقتصاد آذربایجان شرقی بارز و ستُرگ است و نمی توان از آن چشم پوشی و گذر کرد، به گونه ای که می تواند به عنوان الگو و نمادی جهت تحقق شعار سال ۱۴۰۲ برای سایر استان های کشور به شمار آید.