امنیت ترکیه امنیت ایران است

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

رئیس دولت سیزدهم پس از دو بار تعویق در نهایت روز ۲۶ ژانویه جاری به ترکیه سفر کرد و طی آن، مقامات بلندپایه دو کشور علاوه بر دیدار چندجانبه، ۱۰ سند همکاری مشترک در زمینه‌ های فرهنگی، رسانه، ارتباطات، حمل و نقل ریلی و هوایی،‌ برق، انرژی، اقتصادی و مناطق آزاد تجاری امضا کردند که اهم آنها در حوزه اقتصادی و ضرورتاً بر افزایش حجم تجاری میان دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار بود.
رئیس جمهور ایران در اظهاراتی جالب توجه که در نشست خبری دوجانبه با پرزیدنت ترکیه صورت گرفت با بیان اینکه “امنیت ترکیه امنیت ماست” از اعتقادش بر همکاری‌ های دوجانبه سخن راند که می‌ تواند به نفع دو کشور، دو ملت و سطح منطقه باشد.
گفتگوی رؤسای جمهور ایران و ترکیه در حوزه اقتصادی و امضای اسناد همکاری های دوجانبه، بار دیگر نشان داد به دور از هیاهوی برخی جریان های سیاسی مُغرض که همواره سعی در تیرگی روابط دو کشور دوست و برادر تلاش دارند ترکیه همچنان بهترین همسایه کشورمان بوده و در تعاملات اقتصادی ایران، نقش بسزایی را در منطقه ایفا می کند…

◾️ابتدای سفر

از سالهای دور، ترکیه همواره شریک تجاری و اقتصادی مهم ایران بوده و نقطه گذاری ارتقای سطح روابط تجاری و اقتصادی دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار نیز از جمله اهدافی است که با توجه به ظرفیت‌های موجود دو کشور قابل دستیابی است به شرطی که موانعی که بخش خصوصی مناطق شمالغرب ایران از وجود آنها سخن می گویند مرتفع گردد.
از نکات جالب توجه این سفر، تشکیل جلسه مجمع فعالان اقتصادی ایران و ترکیه بود که با حضور رجب طیب اردوغان و ابراهیم رئیسی روسای جمهور دو کشور در مجتمع ریاست جمهوری Beş Tepe بئش‌ تپه آنکارا برگزار شد.
پرزیدنت ترکیه در این مجمع با اشاره به اینکه همواره تاکید کردیم که مخالف تحریم‌ های یک جانبه علیه ایران هستیم گفت: روابط اقتصادی و تجاری‌مان را با همسایه خود ایران به دلیل تحریم‌ها قطع نکردیم و از این به بعد نیز قطع نخواهیم کرد اما انتظار داریم که مشکلات ۲۰۰ شرکت‌ سرمایه‌ گذار ترکیه در ایران بلافاصله حل شود.
رجب طیب اردوغان افزود: مصمم هستیم به هدف تجاری ۳۰ میلیارد دلاری با ایران برسیم و امیدواریم مشکلات مربوط به بانکداری به عنوان اصلی‌ ترین مسئله در تجارت با ایران به زودی حل شود لذا به توسعه مناطق مرزی اهمیت می‌دهیم و موضوع گشایش گذرگاه‌ های مرزی جدید با ایران مد نظرمان است.
رئیس‌جمهور ایران نیز با بیان اینکه سیاست همسایگی و روابط با کشورهای اسلامی ایجاب می‌کند که با ترکیه همکاری کرده و آن را توسعه دهیم گفت: قرار است با هدف تسهیل واردات و صادرات و بازرگانی در فعالیت‌های اقتصادی دو کشور کاری جهادی انجام شود زیرا همکاری اقتصادی دو کشور می‌تواند در منطقه و جهان اثرگذار باشد.
ابراهیم رئیسی با تاکید بر تسهیل پروسه تجارت توسط ادارات دو کشور افزود: فعالان اقتصادی ممکن است در مسیر فعالیت‌شان با موانع مالی، اداری، گمرگی و غیره مواجه شوند اما معتقدیم هیچ کدام از این موارد نباید مانع کار اقتصادی و تجاری شود.

◾️اواسط سفر

رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه درباره جزئیات هشتمین نشست شورایعالی همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه توضیح داد: برای احداث خط جدید انتقال گاز توافق به عمل آمد، قرارداد پیشین ایران با ترکیه در حوزه انرژی، تمدید شد و برای احداث خط جدید انتقال گاز توافق شد تا هرچه سریع‌تر قرارداد جدید برای احداث قرارداد جدید نهایی شود.
مهرداد بذرپاش با اشاره به اینکه مقرر شد تا ترکیه در میادین گازی ایران سرمایه‌ گذاری کند افزود: یکی از سندهای همکاری ایران و ترکیه در حوزه علم و فناوری اختصاص یافت و موافقت شد تا پارک‌های علم و فناوری در دو کشور توسعه یافته و دو کشور در این‌ خصوص سرمایه‌ گذاری انجام دهند.
وی درباره توسعه همکاری های فرهنگی و رسانه‌ای ایران و ترکیه نیز تاکید کرد: دو کشور توافق کردند تا هرچه سریع‌ تر کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه در اسفند ماه ۱۴۰۲ برگزار شود و وزیر تجارت کشور ترکیه با دستور رئیس‌ جمهور به‌ عنوان مسئول طرف ترکیه معرفی گردید.
رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه افزود: یکی از محورهای گفتگوی مقامات دو کشور در موضوع حمل‌ و نقل بود که در حوزه ریلی، پیشنهاد جدید ایران، اتصال ریلی منطقه چشمه ثریا به شهرستان مرند بود که بتوان راه‌آهن را متصل کرده و یک شبکه کریدور جدید به شبکه کریدوری شرقی – غربی ایران افزوده شود که با تکمیل آن، ترکیه می‌ تواند به آب‌های آزاد دسترسی یابد.
وی از دیگر محورهای گفتگوی دو کشور ایران و ترکیه را موضوع حمل‌ و نقل جاده‌ ای عنوان کرد و یادآور شد: مرزهای مشترک ایران و ترکیه شامل مرزهای بازرگان، سرو و رازی است و مرز بازرگان حدود دو سال است که در بخش ترکیه در حال تکمیل عملیات زیرساختی و عمرانی است که کامیون‌ها در این مرز معطل می‌ شوند که قول مساعد داده شد تا ظرف چند ماه آینده این عملیات جهت سهولت در تردد خودروها به اتمام برسد.

◾️انتهای سفر

هدفگذاری برای ۵.۵ برابر شدن تجارت ایران با ترکیه از جمله موارد قابل توجه سفر رئیسی به آنکارا بود به طوری که کل مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۲ حدود ۵.۴ میلیارد دلار بوده که رئیس جمهور ایران اخیراً اعلام کرده هدف‌ گذاری ارتقای سطح روابط تجاری و اقتصادی با ترکیه به میزان ۳۰ میلیارد دلار، یعنی بیش از ۵.۵ برابر رقم فعلی است.
در حقیقت، تغییرات بنیادین در نیازهای بازار ترکیه، جایگزینی روسیه به جای ایران در بازار واردات گاز ترکیه، عدم موفقیت توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و ترکیه و همچنین همه‌ گیری کووید – ۱۹ را می‌ توان از دلایل کاهش سطح مبادلات تجاری دو کشور در سالهای اخیر عنوان کرد که با سفر اخیر رئیس دولت سیزدهم به ترکیه برای رفع این مشکلات، رایزنی های جدی صورت گرفت.
یک کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه افزایش تجارت سالانه میان ترکیه و ایران به ۳۰ میلیارد دلار تنها در بلند مدت ممکن خواهد بود معتقد است: باور ندارم که مسئله تحریم‌ها علیه ایران مانع بزرگی بر سر راه رسیدن به این هدف تجاری باشد زیرا ترکیه هنگامی که تحریم‌ های جدی تر از زمان کنونی وجود داشت نیز به تجارت با ایران ادامه داد و حتی به همین دلیل مشکلاتی نیز برای برخی تجار ترکیه صورت گرفت.
ابوالفضل بازرگان افزود: از سوی دیگر، ترکیه یکی از کشورهایی است که تا حد زیادی به اینگونه تحریم‌ها پای بند نیست و نمونه مناسب برای این موضوع نیز، روسیه است که بیشترین نظام تحریم‌ها علیه آن اجرا می‌ شود اما شاهد توسعه روابط ترکیه با روسیه هستیم.
بدین ترتیب، توسعه روابط ایران و ترکیه همسو با سیاست همسایگی و ارتباط با کشورهای منطقه است که عضویت دو کشور در سازمان‌های منطقه‌ ای و بین‌المللی همچون اکو و شانگهای می تواند موجب توسعه همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دو کشور گردد و به اتفاق همدیگر در مقابل زورگویی قدرت های اقتصادی جهان ایستادگی و حتی مقابله نمایند.