آنچه در نشست مشترک اتاق بازرگانی تبریز و استانداری آذربایجان شرقی درباره الگوی کِشت استان گذشت؛
آذربایجان شرقی نیازمند مدیریت یکپارچه منابع آبی است
کارشناس حوزه آب دانشگاه تبریز: زیرساخت‌های اصلاح الگوی کشت و نحوه ارزیابی آن در مزارع استان مشخص نیست
عصرآزادی آنلاین/ سرویس اقتصادی: کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز درباره بررسی و نقد سازنده گزارش سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص الگوی کشت استان به منظور ارائه راهکارهای عملی با حضور جمعی از مدیران استانی، نمایندگان بخش خصوصی و کشاورزی استان و اساتید دانشگاهی در استانداری آذربایجان شرقی تشکیل جلسه داد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به محدودیت منابع آبی در سطح آذربایجان شرقی گفت: علیرغم کمبود منابع آبی و لزوم مقابله با کاشت محصولات پرآب بر، برخی از محصولات کشاورزی استراتژیک هستند و نمی‌توان از تولید این محصولات خودداری کرد بنابراین باید با تدوین برنامه‌های راهبردی، مصرف منابع آبی استان را مدیریت کرد.
بشیر جعفری افزود: مدیریت یکپارچه آب استان باید با مشارکت همه نهادهای مربوطه انجام شود چراکه با برنامه ریزی انفرادی و یک جانبه نمی‌توان موفق عمل کرد لذا از حمایت‌های مجموعه استانداری آذربایجان‌شرقی در تحقق این هدف، حضور در کنار اتاق تبریز و بخش کشاورزی که پشتوانه اجرایی و محکمی است تقدیر می نمایم.
معاون هماهنگی امور استانداری آذربایجان شرقی بر اهمیت مدیریت یکپارچه منابع آبی در استان تاکید کرد و گفت: در برنامه هفتم توسعه مقرر شده است که هر سال یک درصد مصرف آب کاهش یابد اما این هدف، با کلی گویی محقق نمی شود.
جبارعلی ذاکری با تاکید بر اینکه نمی‌توان با اعمال زور کشاورزان را به انجام کاری وادار کرد افزود: در این راستا باید تا حد امکان روی فعالیت‌های ترویجی، تبلیغی و آگاه‌سازی تاکید شود و سپس در صورت لزوم اهرم سلبی به‌کار گرفته شود.
ذاکری بر لزوم تصمیم گیری در حوزه مدیریت آب با بهره‌گیری از خِرد جمعی و مشارکت و همکاری نهادهای مربوطه تاکید کرد و یادآور شد: در پایان، خروجی همه اقدامات صورت گرفته باید قابل لمس و اندازه‌گیری باشد تا ببینیم چه میزان در مصرف آب صرفه جویی شده است لذا باید یک شهرستان به عنوان پایلوت برای بررسی دقیق‌تر نتایج حاصل از اجرای الگوی کشت انتخاب شود.
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص ضرورت اجرای الگوی کشت و اقدامات انجام شده گفت: با توجه به قرار گرفتن ایران در پهنه خشک و نیمه خشک و همچنین با توجه به تشدید بحران آب، لزوم تعیین الگوی کشت ضروری است و به همین منظور چندین جلسه استانی و کشوری در این زمینه برگزار شده است.
رحیم زاده افزود: با انجام بازدیدهای میدانی از مزارع، گزارش‌گیری و انعکاس عملکرد شهرستان‌ها و برگزاری دوره‌های آموزشی و اعزام کاروان‌های ترویجی سعی شده است میزان تحقق اصلاح الگوی کشت در راستای کاهش مصرف آب و بهبود عملکرد زمین‌های کشاورزی افزایش یابد.
وی اضافه کرد: بر این اساس در سال زراعی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲، میزان تحقق الگوی کشت در بخش غلات ۱۰۷ درصد در بخش آبی و ۱۰۶ درصد در بخش دیم؛ گیاهان روغنی ۲۶ درصد آبی و ۶۲ درصد دیم؛ حبوبات ۸۷ درصد آبی و دیم؛ سبزی و صیفی‌جات ۵۶ درصد آبی و گیاهان صنعتی ۲ درصد در بخش آبی و ۳۸۸ درصد در بخش دیم بوده است.
محمد امین حجازی؛ نائب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی تبریز نیز با تاکید بر وجود بحران آب در آذربایجان شرقی تاکید کرد: قبل از هر اقدام باید این مسئله بررسی شود که با اصلاح الگوی کشت و فعالیت‌های ترویجی، تا چه حد در مصرف آب در بخش کشاورزی صرفه‌جویی خواهد شد و تا چه میزان بهره وری در این حوزه افزایش خواهد یافت.
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در حال حاضر حدود سه هزار و ۳۰۰ مترمکعب آب تجدیدپذیر زیرزمینی و سطحی در استان وجود دارد گفت: بیش از ۹۰ درصد منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و با توجه به میزان مصرف آب، هر سال شاهد اُفت ۶۰ سانتی متری سفره‌های زیرزمینی هستیم.
غفارزاده افزود: منابع آبی استان در حال اتمام است و ما مجبور به برنامه‌ریزی برای به نصف رساندن مصرف فعلی خود هستیم در غیر این صورت، نه تنها امنیت غذایی، بلکه امنیت آبی نیز به خطر خواهد افتاد.
فاخری فرد؛ استاد دانشکده مهندسی آب دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه امنیت غذایی زمانی تامین می‌شود که امنیت آبی حفظ شود گفت: زیرساخت‌های لازم در خصوص اصلاح الگوی کشت و نحوه ارزیابی آن در مزارع، مشخص نیست، اما تا زمانی که مبنای دقیقی برای اندازه گیری نحوه کاهش مصرف آب پس از اصلاحی الگوی کشت مشخص نشود نمی توان این طرح را موثر دانست.
فرجی‌آزاد؛ رئیس اتاق اصناف کشاورزی استان آذربایجان شرقی نیز گفت: بزرگترین ایراد طرح‌های موجود در حوزه کشاورزی این است که نقش کشاورزان، به عنوان عاملان اصلی در تصمیم گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها نادیده گرفته می شود.
مشاور کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی و پژوهشگر هیدروپلتیک نیز با بیان اینکه مهمترین مشکل و چالش آذربایجان شرقی، افزایش دماست افزود: طبیعتاً کاهش بارش هم، نتیجه افزایش دماست لذا راهکارهای تعدیل دمای استان از جمله کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
کاظم زاده با اشاره به اینکه حفظ جنگل‌های استان از قاچاق چوب جلوگیری کرده و اجرای طرح یک میلیارد نهال باید به عنوان یک ضرورت اساسی و حیاتی دنبال شود بر لزوم کشت فراسرزمینی تاکید کرد و یادآور شد: در کشورهای حوزه قفقاز جنوبی و در حاشیه کشورهای حوضه ارس- کُر به‌خصوص ارمنستان فرصت‌های خوبی برای کشت فراسرزمینی وجود دارد و اجرای این طرح هم برای ایجاد معیشت جایگزین و هم برای ایجاد فضای تنفسی در خصوص نجات دریاچه اورمیه ضروری است.
