حیدربابا شیطان بیزى آزدیریب / محبتى اوْره ک لردن قازدیریب

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

پس از سال ها تلاش فرزندان آذربایجان به ویژه علی اصغر شعردوست ۲۷ شهریور ماه که روز رحلت استاد شهریار است به عنوان روز شعر و ادب نامیده شد تا شاید بتواند در راستای توجه به مقام ادبی استاد شیرین سخن گام برداشته شود که از او به عنوان آخرین شاعر غزل سرای چیره دست ادبیات ایران یاد می گردد.

“میرحسین زنوزی” یکی از یاران استاد شهریار است که در گفتگو با “عصرآزادی” از بی مهری هایی که نسبت به مقام ادبی ایشان در زادگاه خویش می شود گلایه دارد… می گوید در خرداد ۱۳۸۹ تعداد ۲۱۴ اثر خوشنویسی و دستخط به همراه ۵۸ قطعه عکس از زنده یاد سید محمدحسین بهجت تبریزی را به آرشیو مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمالغرب کشور در تبریز اهدا کرده و جالب اینکه مدیر وقت آن طی یک نامه، قدردانی خود را ابراز داشته است اما، دریغ از برگزاری یک نمایشگاه ویژه و شایسته استاد و یا اختصاص فضایی مناسب جهت نمایش آنها در معرض عموم و جالب اینکه در سال ۹۰ نیز این اقدام او از سوی معاون مرکز ملی اسناد و کتابخانه کشور نیز مورد قدردانی قرار گرفته است اما چه فایده که همگی در پستوی زیرزمین ها محبوس مانده اند…

◾️شهریار اول

سیدمحمدحسین بهجت تبریزی متولد ۱۲۸۵ متخلص به شهریار شاعر آذربایجانی بود که به زبان‌ های تورکی و فارسی شعر سروده است، پدرش میرآقا بهجت تبریزی نام داشت که در تبریز وکیل بود، او دوران کودکی را به علت شیوع بیماری در تبریز، در روستاهای قایش قورشاق و خشگناب بستان‌ آباد سپری نمود.
پس از پایان دوره سیکل یا همان راهنمایی در تبریز، در سال ۱۳۰۰ برای ادامه تحصیل عازم تهران شد و در مدرسه دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشته پزشکی ادامه تحصیل داد و گفته می شود که ۶ ماه پیش از اخذ مدرک دکتری به‌ علت شکست عشقی، ناراحتی خاطر و پیش‌ آمدهای دیگر، ترک تحصیل کرد.
پس از سفری ۴ ساله به خراسان برای کار در اداره ثبت اسناد مشهد و نیشابور، استاد شهریار به تهران بازگشت و در سال ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد، دانشگاه تبریز استاد شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکده ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا نمود.
در مرداد ۱۳۳۲ به شهر تبریز آمد و با یکی از بستگان خود به‌ نام عزیزه عبدخالقی ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه فرزند شامل دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی بود که اکنون فرزند ذکور، مسئولیت مادی و معنوی خانه – موزه استاد شهریار را بر عهده گرفته و ادامه دهنده راه اوست.
روح پاک استاد شهریار در بامداد ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ به سوی بارگاه پروردگارش پر کشید و جسم خسته و نحیف او، با احترامی کم نظیر و بنا بر وصیتش در مقبره الشعرای تبریز به خاک سپرده شد که مدفن بسیاری از شاعران و هنرمندان جهان است اما بدون شک، شعرها و آهنگ صدای گیرایش که همراه با موضوعات تغییر می کرد و شنونده را کاملاً دگرگون می ساخت و قیافه آرام او، همچنان در خاطر همه مردم این مرز و بوم، زنده و جاوید خواهد ماند.

◾️شهریار دوم

استاد “میرحسین زنوزی” از سال ۱۳۴۷ خوشنویسی را آغاز کرده و با ۱۶ سال مسئولیت در انجمن خوشنویسان تبریز به فعالیت هنری خود تداوم بخشیده است، نزدیکی به استاد شهریار را شانس بزرگ زندگی خود به لطف خدا را می داند که هر روز در خدمت استاد بوده و از دوران طفولیت آرزوی شاگردی استاد شهریار را داشته است.
وی با اشاره به اینکه استاد شهریار ادبیات ایران را با گذشته های این دیار پیوند زد و در واقع، سعدی و حافظ را در دوران معاصر زنده کرد گفت: لذا بحث جدیدی در قالب ادبی امروز پدید آورد که فعالان عرصه ادبیات بر آن اشرافیت دارند و بر جایگاه والای ایشان در حوزه شعر تاکید دارند.
وی افزود: از قرار معلوم، تنها مجموعه “حیدربابایا سلام” استاد شهریار به ۱۰۰ زبان زنده جهان ترجمه شده است که قدرت بیان ادبی استاد را نشان می دهد که دیوارهای فاصله را در هم نوردیده و توانسته، خود را در نقاط دیگر جهان هم ثابت نماید، اما متاسفانه در سایر نقاط دنیا بیش از کشور ما به شناخت ادبی استاد دست یافته اند ولواینکه آثار ایشان در مدارس آنها تدریس می گردد که از نفوذ کلام استاد شهریار حکایت دارد.
زنوزی اضافه کرد: زمانی که از فضای مجازی خبری نبود منظومه ادبی حیدربابایا سلام به تنهایی توانست دیوارها را شکسته و در سطح جهان خودنمایی کرده و به عنوان مُعرف فرهنگ و ادبیات ما در سطح جهان نقش آفرینی نماید که حتی مورد توجه دانشمندان وقت همچون انیشتین قرار گرفت.
وی تاکید کرد: جوانان بهتر از همه استاد شهریار را می شناسند به خاطر اینکه بازگوکننده حرف دل نسل جوان بوده است به ویژه اینکه از عشق خود سخن گفته و از جامعه زمان خود صحبت می کند که حقیقتاً زبان حال جوانانمان بوده است بدون اینکه از ایشان سوال شود به اقتضای زبان خود به طرح مشکلات و مصائب جوانان پاسخ داده و در هر مورد هم اشعاری را سرائیده است که نشان دهنده شخصیت اجتماعی و ادبی استاد شهریار است.
زنوزی به عنوان یار و یاور استاد با ذکر این نکته که خانه – موزه شهریار شایسته جایگاه ایشان نیست اظهار کرد: باید برای توسعه مکانی آن توسط مسئولان اقدام شود زیرا در کشورهای همسایه و تورک زبان بهتر از ما مورد توجه واقع شده است کمااینکه وضعیت مقبره الشعرا نیز آنطور که باید و شاید مناسب جایگاه ایشان نیست در حالی که آوازه شخصیتشان دیوارها را شکسته و به چهار گوشه جهان رخنه کرده است.
استاد بزرگ خوشنویسی ایران خاطرنشان کرد: با اقدامات بهینه و توجه محور به مقام استاد، جوانان نیز در می یابند که باید راه استاد را طی نموده و به مدارج عالی اجتماعی و ادبی دست یافت و آنها را وادار به تحصیل و تفکر و اندیشه می نماید که به سود کل جامعه خواهد بود لذا توسعه اماکن مربوط به ایشان، به همراه تدریس آثار ایشان در مدارس و برگزاری نمایشگاه های ویژه منتسب به ایشان می تواند جایگاه ایشان را بیش از پیش ارتقا دهد.

◾️شهریار آخر

یک شاعر اهل کشور تورکیه با اشاره به اینکه نام بزرگ استاد شهریار تنها برای ایران نیست به “عصرآزادی” گفت: این شخصیت معظم ادبی متعلق به کل جهان است به طوری که با توجه به شناختی که در کشورهای تورک زبان از ایشان وجود دارد از جایگاه والایی برخوردار است.
“حسین تورک اوغلو” مقام استاد شهریار را یک سیمای شناخته شده در سطح جهان دانست و افزود: اهمیت شناخت مقام استاد شهریار به حدی است که آثار ایشان در مقاطع راهنمایی و متوسطه مدارس تورکیه تدریس می گردد.
وی که مدیر یک موسسه ادبی است، استاد شهریار را یک الگو و ایدولوژی خاص در حوزه شعر معاصر قلمداد کرد و یادآور شد: ایشان یک زمان مشخص در وادی شعر و ادبیات تلقی می شود که به تنهایی یک هدف بوده و در این گذرگاه، همگی از نفَس استاد در قریحه نظم شعر بهره مند می گردیم.
یک شاعر اهل کشور آذربایجان با اشاره به اینکه استاد شهریار از نگاه مردم آذربایجان بسیار عزیز و دارای مقام والاست به “عصرآزادی” گفت: این امر بیش از حد تصور است و مردم ما به دلیل سادگی در زندگی و اشعار عامیانه استاد، علاقه وافری به ایشان دارند.
“شهرت سققا” با ذکر این نکته که استاد شهریار شاعری بود که با خدا مناجات می کرد افزود: ایشان در اشعار خود به مثابه دوست پروردگار ظاهر شده است که مرتبه ای بیش از شاعری داشته و عاشق مردمش می باشد.
بدین ترتیب کارشناسان حوزه ادبیات آذربایجان معتقدند ایران معاصر در قالب غزل، شاعر بزرگی همچون شهریار را به خود ندیده و علاوه بر این رفته رفته غزل، جای خود را به شعر سپید و نیمایی سپرده و خود به شعرای سلف پیوسته است که باید از توجه به نعمت معنوی شهریار در ادبیات آذربایجان غافل نشویم کمااینکه هنوز اندرخم یک مقبره ایم!