زندگی ایمن در شهر ایمن

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

هفته پدافند غیرعامل بهانه ای است تا علاوه بر تعریف ساده از پدافند غیرعامل برای شهروندان که همانا نوعی دفاع غیرنظامی است که به جنگ افزار نیاز نداشته و با اجرای آن می توان از وارد شدن خسارات زیاد مالی به تجهیزات و تأسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات زیاد انسانی جلوگیری نمود با مستحکم سازی بافت ناکارآمد شهری، میزان خسارات و تلفات عوامل غیرمترقبه را به حداقل ممکن کاهش داد.
در حقیقت، تسریع در مقاوم سازی و نوسازی ابنیه ناکارآمد و حاشیه ای شهرهای بزرگ استان آذربایجان شرقی مانند تبریز، با رعایت مقررات ملی ساختمان می تواند اقدامی شاخص در حوزه پدافند غیرعامل محسوب گردد.
بازآفرینی شهری می تواند از طریق مدیریت مخاطرات طبیعی و مشارکت مردمی در کاهش آسیب های مربوط به بافت های ناکارآمد، تاثیرگذار باشد زیرا این اقدام گامی برای تقویت پدافند غیرعامل و افزایش توان مدیریت در هنگام بحران هاست به طوری که اگر شاهد بازآفرینی مناطق ناکارآمد شهری و بهسازی آنها باشیم در مواقع بحرانی خسارت های کمتری را متحمل خواهیم شد که در زلزله های خوی و ورزقان خبری از این امر نبود…

◾️بافت اول

رشد سریع شهرها و توسعه کالبدی آن موجب بروز بحران‌ های مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول کیفیت محیط را حاصل آورده است که در این میان، فرسودگی برخی بافت‌ های شهری ناهمگونی ساخت شهری و گسست ساختار اجتماعی را در پی دارد.
پایین بودن کیفیت زندگی در چنین مکان‌ های فرسوده‌ ای می‌ تواند بستری جهت بزهکاری و ناهنجاری اجتماعی فراهم سازد. بهسازی و نوسازی این گونه بافت‌ ها در دستور کار سازمان‌ ها و نهادهای متولی مدیریت و توسعه شهری قرار دارد لذا تجربیات مختلف جهانی و نیز نظریات صاحب نظران و متخصصان امر توسعه شهری رویکردهای مختلف و متنوعی در این زمینه ارائه نموده و در آذربایجان شرقی نیز به موازات گسترش شهرها و پدید آمدن بافت‌ های فرسوده، لزوم چاره اندیشی جهت فائق آمدن بر این مشکل بیش از پیش احساس می‌ گردد تا با تدابیر مدیران استان، این امر جامه موفقیت بر تن نماید.
یک کارشناس معماری و شهرسازی در تبریز معتقد است: بخش زیادی از درآمد شهرداری ها، از حوزه شهرسازی و معماری تأمین می شود که ممکن است در فرآیند تهیه نقشه راه، تخطی از ضوابط و مقررات شهرسازی انجام یا خلاف اصول شهرسازی اقدام شود، بنابراین کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز سعی دارد این موارد به حداقل برسد تا نظم و انضباط شهری در ساخت و ساز حاکم گردد.
فریدون بابایی اقدم افزود: با پیگیری های انجام شده در سطح ملی، در حال حاضر فرایند ثبت پرونده های ساختمانی از سبک سنتی به صورت ثبت الکترونیکی انجام می شود لذا نقشه راهبردی شورای شهر بسیار مهم است زیرا بررسی توسعه طرح های شهری صورت می گیرد به طوری که هم اکنون جزئی ترین طرح ها در توسعه شهر در کمیسیون معماری و شهرسازی بررسی و سپس در صحن علنی شورا مطرح می شود.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز با بیان اینکه شهر تبریز ۲۵ هزار هکتار وسعت دارد که ۱۴ هکتار آن شامل مسکونی، تجاری و خدماتی و مراکز عمومی و ۱۱ هزار هکتار شامل فضای سبز و اراضی خالی است یادآور شد: بافت های فرسوده و بافت های حاشیه نشین شهر شرایط مشابهی دارند تنها با این تفاوت که بافت فرسوده، مالکیت قانونی ندارد.

◾️بافت دوم

معاون مسکن مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی اخیراً با اشاره به شتاب گرفتن طرح بازآفرینی شهری در ۲ سال گذشته گفت: در این مدت ۱۳ هزار و ۲۷۷ فقره پروانه ساخت در بافت های فرسوده استان صادر شده است.
جعفر حسن زاده با بیان اینکه هدف از بازآفرینی شهری، اصلاح بافت های ناکارآمد شهری است ادامه داد: در این مدت بیش از ۷۵۱ تُن قیر رایگان به ارزش ۲۸۰ میلیارد ریال در سطح استان توزیع شده است.
وی با با اعلام اینکه از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تا کنون سه هزار و ۸۴۱ واحد در سطح استان برای اخذ تسهیلات مسکن بافت فرسوده به بانک‌های عامل معرفی شده‌ است افزود: از این تعداد یکهزار و ۹۵۹ واحد منجر به عقد قرارداد با بانک های عامل شده است.
حسن زاده اظهار کرد: از این تعداد ۲ هزار و ۷۲۲ واحد در سال جاری به بانک ها معرفی شده است و مالکان یک هزار و ۶۹۴ واحد با بانک های عامل قرارداد منعقد کرده اند.
معاون مسکن اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه در سال جاری این اداره کل برای اجرای ۹ پروژه بازآفرینی در استان قرارداد امضا کرده است یادآور شد: در این مدت ۵ تفاهم نامه نیز برای اجرای پروژه های بازآفرینی شهری امضا شده است.
حسن زاده اضافه کرد: ۶ پروژه بازآفرینی شهری تحت عنوان کمک به شهرداری ها با اعتبار ۴۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال تعریف شده و در ۱۶ شهر آذربایجان شرقی ۶۸۲ پرونده در راستای صدور سند برای اراضی تصرف شده تشکیل شده است.
وی با اشاره به اینکه در حوزه حاشیه نشینی، مهمترین برنامه معاونت حوزه بازآفرینی شهری، ساخت و احداث مسکن با همکاری شهرداری و سایر نهادهای حمایتی جهت جابجایی و اسکان مجدد ساکنین این مناطق است تاکید کرد: حوزه بازآفرینی شهری در راستای بازسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، بسته های تشویقی به مالکان ساختمان های واقع در بافت های فرسوده ارائه می کند تا در این امر مشارکت نمایند.

◾️بافت آخر

آذربایجان شرقی دارای حدود ۶ هزار و ۲۴۸ هکتار بافت‌ های ناکارآمد است که تقریباً ۳۰۰ هزار واحد مسکونی ناایمن در داخل این بافت ها وجود داشته و یک میلیون نفر در آنها سکونت دارند.
کلانشهر دو میلیون نفری تبریز نیز دارای ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده است که در واقع، حدود ۲۵ درصد جمعیت این شهر در سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه شهر زندگی می کنند.
کارشناسان حوزه شهرسازی می گویند اگر سکونتگاه های غیررسمی این شهر به بافت ناکارآمد تبدیل شود، شرایط بدی به وجود می آید بنابراین ضروری است تا دولت و وزارتخانه های مربوطه و شورای عالی معماری و شهرسازی، حساسیت ویژه ای نسبت به تثبیت بافت فرسوده و ناکارآمد تبریز و سایر شهرهای نیازمند به بازآفرینی مناطق ناکارآمد داشته باشند.
ضرورت نوسازی بافت ناکارآمد شهر تبریز بیش از پیش خودنمایی می کند به طوری که هم اکنون ۹ هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی در سطح بیش از ۱۱۱ هکتار این شهر در دست ساخت است که از این تعداد، ۷ هزار واحد مسکونی در راستای انتقال و جابجایی ساکنان بافت های فرسوده، در شهرک جوانان در سطح ۹۱ هکتار ساخته می شود که در مرحله اجرای عملیات آماده سازی است.
همچنین ۴۸۰ واحد در سطح ۱.۶ هکتار در شهرک ارم موسوم به محله اسدگولی از سوی شرکت خانه سازی پیش ساخته آذربایجان به عنوان کارگزاری شهرداری تبریز در دست ساخت است که حدود ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
به گفته مسئولان بخش شهرسازی، حدود ۲ هزار واحد نیز در سطح ۱۳ هکتار در منطقه طلائیه تبریز از سوی سازمان همیاری شهرداری تبریز در حال ساخت است و حدود ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
بدین ترتیب و طبق این اعلام، حدود ۱۲۰ واحد نیز در سطح ۶.۱ هکتار در محله نگین شهرک اندیشه از سوی انبوه سازان در دست ساخت و دارای حدود ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی است تا در اولین فرصت تحویل خانواده ها شده و موجی از خوشحالی، کل منطقه جدیدالاحداث بازآفرینی شهری را در بر گیرد.